Geopolityka CHRL w perspektywie kulturow - Specjalski Michał 2012.pdf

(4369 KB) Pobierz
GEOPOLITYKA
CHIŃSKIEJ REPUBLIKI LUDOWEJ W PERSPEKTYWIE KULTUROWEJ
从文化角度看中�½地缘政治
1
Michał Specjalski
Praca magisterska pod kierunkiem prof. Dariusza Popławskiego
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
Warszawa 2012
2
Spis treści
WSTĘP ................................................................................................................................ 4
CHINY W PERSPEKTYWIE GEOPOLITYCZNEJ ............................................................ 10
CHIŃSKA GEOKULTURA................................................................................................. 15
HISTORIA GEOPOLITYKI W CHINACH REPUBLIKAŃSKICH ....................................... 34
GEOPOLITYKA WIELKIEGO KANAŁU SUN YAT-SENA ................................................ 55
GEOPOLITYKA KONTYNENTALNEGO JEDWABNEGO SZLAKU ................................ 67
GEOPOLITYKA MORSKIEGO JEDWABNEGO SZLAKU ............................................. 114
PODSUMOWANIE .......................................................................................................... 148
BIBLIOGRAFIA ............................................................................................................... 153
3
Wstęp
4
Celem mojej pracy magisterskiej jest zrozumienie geopolityki Chińskiej Republiki Ludowej.
Jej podstawowych kierunków, metody przedstawiania przestrzeni politycznej oraz strategii
realizacji władzy nad nią w rozwoju historycznym państwa chińskiego. Jest to praca analizująca
trendy historycznej ekspansji Chin w ramach jej specyficznej kultury przestrzennej. Syntetyzuje
w niej dostępną wiedzę historyczną i politologiczną nt. zmieniających się kierunków ekspansji
chińskiej, starając się ukazać ją z sinocentrycznego punktu widzenia przez pryzmat kultury
i psychologii społecznej specyficznej dla Azji Wschodniej. Podstawowym pytaniem, na którym
chciałem się pochylić podchodząc do napisania tej pracy, było: Czy możemy mówić, że Chińska
Republika Ludowa ma własną geopolitykę? Dalej zadałem sobie kolejne pytaniam, typu:
Czy kultura Azji wschodniej zmienia samo znaczenie nazwy
geopolityka?
Czy Chińczycy zatem
mają specyficzną
geografię władzy?
A jeżeli tak, to czy kształtuje ona inne widzenie i władanie
przestrzenią polityczną? Ostatecznie, jaki to ma wpływ na realną politykę państwa chińskiego?
Problematyka funkcjonowania geopolityki jako filozofii w Azji Wschodniej, ze względu NA
specyficzne jej europejskie źródła intelektualne, może budzić wiele pytań i kontrowersji.
Podstawowym pytaniem, jakie się nasuwa, to czy w kręgu kultury wschodnio-azjatyckiej, możemy
wogóle mówić o geopolityce rozumianej w europejskim czy amerykańskim znaczeniu tej nazwy
i desygnatów reprezentujących ją w rzeczywistości. Jeżeli rozpatrujemy kwestię geopolityki
chińskiej należy na wstępie zauważyć, że większość publikacji książkowych wystrzega się samej
nazwy
geopolityka.
Wydaje się, że jest kilka przyczyn takiego a nie innego podejścia. Z jednej
strony, sama geopolityka została zredukowana po okresie
Zimnej Wojny
do geo-strategii. Z drugiej
strony w anglosaskim kręgu nauk politycznych kojarzy się z określeniem
realistycznej
polityki
zagranicznej państwa i niedostrzega się potrzeby stosowania tej nazwy lub utożsamia się ją jako
zamiennik słowny dla w/w
paradygmatu realistycznego.
Chiński realizm geopolityczny
w stosunkach między-narodowych, przedstawiany jest jako wystrzegający się ideologicznych
uproszczeń pragmatyzm, powstały w okresie balansowania CHRL między blokiem socjalistycznym
a kapitalistycznym. Od czasów odwilży w stosunkach między USA i CHRL polityka Chin
przedstawiana jest w amerykańskiej literaturze jako dominujący paradygmat w nauce i polityce
chińskiej.
1
Mocarstwowość chińska jest według tego założenia podstawowym wyznacznikiem
polityki zagranicznej CHRL od przełomu lat 70-tych, a jej celem strukturalnym jest dążenie
do pragmatycznej potęgi jako regionalne i globalne
mocarstwo rewizjonistyczne
(Johnson Alister).
2
1
2
Pod. red. Eisenman Joshua, Heginbotham, Mitchel Derek,
China and the developing world,
An East Gate Book,
Nowy Jork 2007, s. 18
Haliżak Edward,
Polityka i strategia Chin w kształtowaniu międzynarodowego bezpieczeństwa,
w: Żurawa Papers,
zeszyt 10, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008, s. 40-41
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin