AntyMOBBING_Walcz_o_swoje_prawa_w_miejscu_pracy_antymo.pdf

(314 KB) Pobierz
AntyMOBBING.
Walcz o swoje prawa
w miejscu pracy
Autor: Wac³aw Kisiel-Dorohinicki
ISBN: 978-83-246-2381-5
Przeciwdzia³aj mobbingowi
• Typy, fazy i konsekwencje mobbingu
• Krzywdz¹ca organizacja
• Konflikty jako zarzewie problemu
• Przeciwdzia³anie psychicznemu drêczeniu
• Walka o swoje prawa
• Kszta³towanie zdrowych relacji zawodowych
Mobbing. Za tym s³owem czai siê prawdziwie niebezpieczne zjawisko. Pod³e
i bezwzglêdne. Mobbingiem nazywamy bowiem dzia³anie o charakterze nadu¿ycia,
przejawiaj¹ce siê w formie zachowañ, s³ów, aktów i gestów. Inaczej rzecz ujmuj¹c,
to systematyczne znêcanie siê lub drêczenie moralne. Celem lub skutkiem mobbingu
jest poni¿enie, oœmieszenie, zani¿enie samooceny, wyeliminowanie albo odizolowanie
danej osoby od jej wspó³pracowników.
Przez wiele lat nie mówi³o siê g³oœno o psychicznym drêczeniu, maj¹cym miejsce
w polskich firmach. Przymusowe nadgodziny, ostracyzm, powierzanie bezsensownych
zadañ, stosowanie biurowego psychoterroru — tak po prostu musia³o byæ. Nawet s¹dy
traktowa³y pozwy przeciw zamierzonemu nieetycznemu zachowaniu pracodawcy jako
pracownicz¹ próbê zemsty czy rewan¿u za zwolnienie. Jeœli jednak kiedykolwiek by³eœ
ofiar¹ mobbingu lub taka atmosfera panowa³a w Twoim biurze, dobrze wiesz, ¿e szykany
potrafi¹ zatruæ krew, zniszczyæ zdrowie oraz odebraæ chêæ do pracy. Na szczêœcie tak jak
Dawid w nierównej walce z Goliatem, tak i Ty masz szansê wygraæ z Twoim drêczycielem
lub nawet ca³¹ ich grup¹. A celnie rzuconym kamieniem niech stanie siê wiedza zawarta
w tej ksi¹¿ce. Jeœli natomiast reprezentujesz pracodawcê, w którego zak³adzie dochodzi
do nielegalnych praktyk, Twoim obowi¹zkiem narzuconym przez prawo jest im zapobiec.
Nie pozwól, by sprawy zasz³y za daleko!
• Rozpoznawanie mobbingu i terroru psychicznego
• Konflikt jako Ÿród³o mobbingu
• Zapobieganie nielegalnym praktykom
• Kultury organizacyjne sprzyjaj¹ce rozwojowi niezdrowej atmosfery
• Procedury antymobbingowe
• Roszczenia drêczonych pracowników
• Formy pomocy ofiarom mobbingu
Spis tre ci
Od autora .............................................................. 9
CZ
I ......................................................13
Rozdziaã 1. DYSKRYMINACJA I MOBBING ...................... 15
Dyskryminacja ................................................................................... 17
Dyskryminacja po rednia i bezpo rednia .................................... 18
Obszary dyskryminacji ................................................................ 21
Odszkodowanie ........................................................................... 37
A co nie jest dyskryminacjÈ? ........................................................ 39
Mobbing ........................................................................................... 42
Uporczywo Ê i dïugotrwaïo Ê ...................................................... 43
Typy mobbingu ........................................................................... 45
Fazy mobbingu ............................................................................ 49
Kim jest mobber? ........................................................................ 50
Ka dy mo e byÊ ofiarÈ mobbingu ............................................... 54
Mobbing a dyskryminacja ........................................................... 57
Uwaga! MOBBING! .................................................................. 60
CZ
II .....................................................63
Rozdziaã 2. MOBBING A SPOSÓB WYKONYWANIA PRACY ..... 65
Stosunek pracy .................................................................................. 66
Godziny nadliczbowe ........................................................................ 73
Uprawnienia urlopowe oraz chorobowe ........................................... 77
RozwiÈzanie stosunku pracy ............................................................. 80
Umowy cywilnoprawne ..................................................................... 86
Samozatrudnienie ............................................................................. 87
6
ANTYMOBBING. WALCZ O SWOJE PRAWA W MIEJSCU PRACY
Rozdziaã 3. MOBBINGUJ CA ORGANIZACJA .................. 91
Wpïyw kultury organizacyjnej na dziaïania
o charakterze mobbingu ................................................................ 96
Silna kultura organizacyjna a zjawisko konformizmu ..................... 100
Style zarzÈdzania ............................................................................. 103
Rozdziaã 4. WSPÓâPRACOWNICY:
POSTAWY, UPRZEDZENIA I MOBBING ...........109
NierozwiÈzane konflikty — zarzewie mobbingu ............................ 114
Faïszywe oskar enia ........................................................................ 117
Rozdziaã 5. KONSEKWENCJE MOBBINGU .....................121
Koszty ponoszone przez ofiarÚ mobbingu ...................................... 122
Poziom emocji — samoocena ................................................... 123
Trudno ci z funkcjonowaniem w grupie (izolacja, wykluczenie) ....125
Choroby bÚdÈce efektem mobbingu ......................................... 126
Poziom wykonywanych zadañ ................................................... 127
Wypowiedzenie umowy o pracÚ lub odej cie z firmy ................ 128
PTSD ........................................................................................ 129
Samobójstwo ............................................................................. 133
Koszty na poziomie organizacji ....................................................... 134
Koszty spoïeczne ............................................................................. 136
CZ
III .................................................. 139
Rozdziaã 6. PRZECIWDZIAâANIE MOBBINGOWI ..............141
Ofiara .............................................................................................. 141
Sposoby radzenia sobie ze stresem
bÚdÈcym konsekwencjÈ mobbingu ......................................... 143
Dziaïania zmierzajÈce do udowodnienia mobbingu .................. 159
Pracodawca — kadra zarzÈdzajÈca ................................................. 163
ZwiÈzki zawodowe .......................................................................... 166
Rozdziaã 7. MOBBING — WALKA O SWOJE PRAWA ..........169
Mobbing w prawie pracy ................................................................. 169
Komisja pojednawcza ...................................................................... 170
Spis tre ci
7
Mediacja ......................................................................................... 171
Roszczenia na podstawie kodeksu cywilnego ................................. 178
Kodeks karny a mobbing ................................................................ 181
Rozdziaã 8. JAK KSZTAâTOWA
ZDROWE RELACJE ZAWODOWE .................187
Czym jest asertywno Ê? ................................................................... 187
Przyjmowanie postawy asertywnej .................................................. 195
Techniki uïatwiajÈce asertywne zachowanie ................................... 196
LÚk przed byciem asertywnym ........................................................ 203
Podsumowanie ....................................................205
Minisãowniczek ....................................................209
Bibliografia .........................................................219
Mobbing — walka o swoje prawa
169
Rozdziaã 7.
MOBBING — WALKA O SWOJE PRAWA
Mobbing w prawie pracy
Mobbing narusza godno Ê i dobra osobiste pracownika i z tego tytuïu
w konkretnych przypadkach mo na wykorzystaÊ zarówno kodeks
karny, jak i kodeks cywilny, a tak e powoïaÊ siÚ na miÚdzynarodowe
prawa ratyfikowane przez PolskÚ oraz na KonstytucjÚ RP
44
. Wraz
z eskalacjÈ dziaïañ mobbera ofiara musi poszukiwaÊ coraz to nowych
sposobów, które ostatecznie zakoñczÈ caïy proceder. Ka dy, kto spo-
tkaï siÚ z mobbingiem, wie, e jego udowodnienie nale y do zadañ
niezwykle trudnych. Mobbing ma najczÚ ciej formÚ ukrytÈ, a mobber
dziaïa w okoliczno ciach bezpiecznych dla siebie, lecz trudnych do
zauwa enia przez innych pracowników. Ofiara jest mobbingowana
jedynie w sytuacjach pozbawionych wiadków. Mobbing mo e byÊ
równie rozmyty, a sprawca mo e inicjowaÊ zachowania o charakterze
mobbingu w ród pozostaïych czïonków zespoïu, nie podejmujÈc
dziaïañ bezpo rednich.
Po pierwsze, nale y wiÚc pamiÚtaÊ, e ocena dokonywana przez
poszczególnych pracowników jest niewymierna. Nie ka dy dyskom-
fort psychiczny danej osoby w pracy mo e zostaÊ zakwalifikowany
jako mobbing. W wyroku z 25 lipca 2003 roku (I PK 330/02) SÈd
Najwy szy uznaï, e „do wiadczenie yciowe pozwala mniemaÊ, e
44
A. Dymek, M. Komodziñska,
Prawne sposoby obrony przed mobbingiem,
www.nomobbing.pl.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin