Czołg mostowy Covenanter Bridgelayer 1941.pdf

(5440 KB) Pobierz
WIELKA BRYTANIA
Technika lądowa
BROŃ
Czołgi
1941
Czołg mostowy Covenanter Bridgelayer
Vehicle-launched bridge Covenanter Bridgelayer
Vehicle-launched bridge Covenanter Bridgelayer. Typ pojazdu:
czołg mostowy.
Prototypy:
1941.
Lata pro-
dukcji:
1942.
Wyprodukowano:
76 egzemplarzy.
Już w końcu I wojny światowej zbudowano
pierwsze
ruchome mosty koleinowe
przewożone
przez czołgi i umożliwiające im pokonywanie lub
przejazd przez przeszkody, takie jak szerokie rowy,
głębokie strumienie, wysokie skarpy itp. zwykle
bronione ogniem przeciwnika i z tego powodu nie-
dostępne dla zwykłych saperów.
Do zagadnienia tego powrócono w połowie
lat trzydziestych pod wpływem sugestii płka G. Le
Q. Martela. W eksperymentalnym Ośrodku Mostów
(Experimental Bridging Establishment - EBE) w
Christchurch nad rzeką Stour, rozwijając pomysł
kapitana saperów S.G. Galpina, w
1939
roku zbu-
dowano pierwszy czołg mostowy ze składanym
przęsłem działającym na zasadzie rozwierania i
składania nożyc (stąd później tego typu mosty na-
zwano nożycowymi). Do budowy pojazdu użyto bezwieżowego podwozia lekkiego czołgu serii Mk V, na którym za-
montowano dwukoleinowe przęsło o rozpiętości blisko 8 metrów i nośności ok. 5 t. Choć projektodawca myślał o hydrau-
licznym systemie rozkładania przęsła, w zbudowanym prototypie zastosowano napęd mechaniczny. Próby mostu wypa-
dły tak pomyślnie, że Ministerstwo Wojny zażądało natychmiastowego wysłania go na Bliski Wschód dla ułatwienia dzia-
łań wojskom gen. Wavella.
W EBE skonstruowany został następnie większy model mostu z przęsłem o rozpiętości 10 m i nośności do 24
ton, zamontowanym na podwoziu przestarzałego czołgu szybkiego A10. Most ten umożliwiał przejazd niemal wszystkich
do tej pory posiadanych typów czołgów z wyjątkiem dwóch - 28-tonowej Matildy i blisko 40-tonowego Churchilla.
2
Ponieważ
Ministerstwo Wojny zde-
cydowało się na przyjęcie tego modelu, ale na
podwoziu bardziej nowoczesnego wozu, aktualnie
znajdującego się w uzbrojeniu i produkowanego
seryjnie, w EBE opracowano zmodyfikowany mo-
del mostu, tym razem zmontowany na bezwieżo-
wym podwoziu czołgu szybkiego Covenanter.
Masa
całego pojazdu równała się 19,5 t,
samego zaś mostu 3,25 t. W przedziale bojowym
czołgu umieszczono komplet mechanizmów napę-
dzanych przez silnik wozu i służących do podno-
szenia, rozkładania i ustawiania przęsła na prze-
szkodzie. Moment obrotowy silnika przenoszony
był przez sprzęgło cierne i przekładnię redukującą
obroty do skrzynki rewersyjnej (w której można
było zmienić kierunek obrotów) następnie przez
przekładnię stożkową i wałek pośredni do dwóch
innych przekładni stożkowych, napędzających nakrętkę śruby pociągowej; ta zależnie od kierunku włączania skrzynki
rewersyjnej powodowała wysuwanie lub ściąganie mostu za pośrednictwem długiego, gwintowanego ramienia.
Przęsło
mostu tworzyły dwie koleiny, konstrukcje
o przekroju korytowym, połączone ze sobą; ich górne po-
wierzchnie były jezdnią. W stanie rozłożonym przęsło
miało 10,36 m długości, szerokość całkowitą 290 cm
(każda jezdnia miała szerokość użyteczną 90 cm, a roz-
staw ich środków wynosił 200 cm) i można je było ustawić
na przeszkodzie o szerokości nie większej niż 9,1 m przy
czym maksymalna różnica poziomów drugiego brzegu
przeszkody nie mogła być większa niż 2,44 m w górę i
1,22 m w dół. Maksymalny dopuszczalny kąt bocznego
pochylenia nie mógł przekroczyć 6 ; czas ustawiania mo-
stu na przeszkodzie równał się dwóm i pół minutom i tyle
samo trwało - w normalnych warunkach - ściągnięcie
mostu z przeszkody.
Maksymalne dopuszczalne obciążenie mostu -
określane w tzw. klasach obciążenia i podawane w to-
nach - wynosiło dla pojazdów gąsienicowych do 30 klasy,
dla pojazdów 4-kołowych do 12 klasy, a dla pojazdów 6-
kołowych do 18 klasy. Zalecana prędkość maksymalna
przejazdu przez most - 6,5 km/h.
W stanie złożonym do transportu cały pojazd miał ok. 700 cm długości, ok. 340 cm wysokości i ok. 300 cm szero-
kości. Załoga liczyła 2 żołnierzy - mechaników, a uzbrojenie stanowiła głównie broń osobista (czasem w wozie przewożo-
no km Bren oraz do 600 nabojów do niego). Prędkość maksymalną czołgu ograniczono do ok. 20 km/h.
W lipcu 1941 roku
Ministerstwo Wojny złożyło
zamówienie na budowę
pierwszych partii czołgów
mostowych
Covenanter
Bridgelayer w liczbie kilku-
dziesięciu; ostatecznie kon-
trakt podwyższono do 84
sztuk. Produkcji mostów
oraz montażu kompletnych
pojazdów podjęły się dwie
firmy - Southern Railway,
Eastleigh oraz WelIman,
Smith and Oven,Ltd. - do
których producenci czołgów dostarczali zupełnie wykończone, bezwieżowe podwozia. W ten sposób od marca do jesieni
1942 roku przebudowano nie mniej niż 76 czołgów: 28 z serii o numerach ewidencyjnych T18395 - T18455 oraz 48 z serii
o numerach ewidencyjnych T81660 - T81861.
Od lata 1942 roku wozy te poczęto przekazywać oddziałom liniowym, ale już wówczas stało się pewne, że nie
będą one używane jako sprzęt bojowy (tak samo jak i liniowe czołgi Covenanter) i posłużą tylko do szkolenia. Niemniej w
1942 roku 4 czołgi mostowe wysłano do Nowej Zelandii, a w 1944 roku 8 (lub więcej) przekazano Australii.
Z polskich jednostek stacjonujących w W. Brytanii pierwszego Covenantera-Bridgelayera otrzymała w końcu lata
1942 roku 16 BPanc; posłużył on jako wóz wzorcowy do szkolenia i pokazów; następne czołgi mostowe przekazano w
połowie 1943 roku, tak że jesienią już obie brygady 1. DPanc - 16. BPanc i 10. BKPanc miały swoje etatowe wozy. Po
przeprowadzeniu reorganizacji dywizji, do końca kwietnia 1944 roku miała ona 3 wozy Covenanter-Bridgelayer oraz 3
Valentine-Bridgelayer.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin