Wróblewski Witold Arystokratyzm Platona.pdf

(4883 KB) Pobierz
Witold Wróblewski
Arystokratyzm Platona
W ITOLD W RÓBLEW SKI
ARYSTOKRATYZM PLATONA
W A R S Z A W A —P O ZN A Ń
1972
R E D A K T O R N A C Z E L N Y W Y D A W N IC T W TN T
Artur Hutnikiewicz
K o m ite t
R e d a k c y jn y
Przewodniczący:
Halina Turska
Członkowie:
Zofia Abramowiczówna, Tadeusz Czeżowski,
Bronisław Nadolski
W Y D A N O Z Z A SIŁ K U
W O J E W Ó D Z K IE J R A D Y N A R O D O W E J
W B YD G O SZC ZY
Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Oddział w Poznaniu, 1972
Printed in Poland
PAŃ STW O W E
W Y D A W N IC T W O
NAUKOW E
-
O D D Z IA Ł
W
P O Z N A N IU
Wydanie I. Nakład 400 + 80 egz. Ark.
ki. V ,
62 g, 7 0 x 100.
Oddano
wyd. 9,5. Ark. druk. 7,75.
18 III 1972
r.
Papier druk. sat.
do
druku
K -l/8 2 3 .
do składania
Podpisano
2 X I 1972 r. Druk ukończono w listopadzie 1972 r. Zamówienie nr 202/94.
Cena zł 2 7 ,—
D R U K A R N IA
U N IW E R S Y T E T U
im.
A.
M IC K IE W IC Z A
W
P O Z N A N IU
SPIS TREŚCI
W s t ę p .................................................................................................................................................
R o z d z ia ł I : Ideologia arystokracji w okresie przed Platonem oraz cele i za­
dania polityki i polityka w koncepcji platońskiej
..................................................
Aristos
i
arete
w poematach H o m e r a ....................................................................
Solon — Teognis — P i n d a r ..................................................................................
Pojęcia
arete
a demokracja ateńska — Herodot i
Athenaion Politeia
Platon wobec istniejącej rzeczywistości politycznej
.....................................
Cel i zadania polityka w koncepcji platońskiej
.............................................
R o z d z ia ł I I :
Arete
jako miara wartości wszystkich ludzi w sensie moralnym
i sp o łe czn y m ........................................................................................................................
D ik a io s y n e
......................................................................................................................
S o p h ia
...............................................................................................................................
A n d r e i a
...............................................................
R o z d z ia ł I I I :
Aristoi
Platona — elita społeczna
..................................................
Treść
agathos
w
Menexenosie
..................................................................................
Wychowanie
aristoi
do sprawiedliwości
...........................................................
Charakter ustroju przedstawionego w
P o l i t e i
..................................................
Aristoi
Platona — elita intePktualno-moralna. Dewaluacja wartości
p o c h o d z e n ia .............................................................................................................
Z a k o ń c z e n i e ...............................................................................................................................
Bibliografia
....................................
Zusammenfassung
......................................................................................................................
5
9
9
14
20
24
30
38
39
66
69
77
77
82
93
105
113
116
119
Wstęp
Pozycja Platona w historii myśli ludzkiej stwarza szczególnie wiele pro­
blemów w zrozumieniu jego koncepcji filozoficznych. Należy on do myślicieli
okresu przełomu. Kontynuując wskazania Sokratesa, pogłębia w filozofii
greckiej nowe, humanistyczne tendencje. Miejsce badań przyrodniczych, które
schodzą na plan dalszy, zajmują u niego dociekania nad istotą człowieka
i poznaniem tajemnic jego istnienia. Było rzeczą niemożliwą, aby jeden czło­
wiek w ciągu swojego życia mógł rozwiązać wszystkie zagadnienia i dać odpo­
wiedź na dręczące ludzkość pytania. Przekazane w dialogach myśli nie sta­
nowią więc systematycznego wykładu, ale zawierają niezrównane bogactwo
spostrzeżeń i obserwacji, trafnych sformułowań i celnych sądów, dotyczących
konsekwentnie jednego zagadnienia: miejsca człowieka we wszechświecie.
Doktryna Platona, podobnie jak każda twórczość literacko-filozoficzna, nie
może być wyłącznie produktem intelektualnych rozważań. Człowiek żyje
przecież w konkretnych warunkach historycznych i środowiskowyh, które
w wielu wypadkach nie zostają bez wpływu na kształtowanie się jego poglądów
Nasuwa się pytanie, czy również i Platon ulegał wpływom środowiska, którego
oddziaływanie musiało być niezwykle silne. Wychowany w starej rodzinie
arystokratycznej, gdzie tradycje klasowe były pieczołowicie pielęgnowane,
jak świadczy działalność Charmidesa i Krytiasza, wzrastał filozof w atmosferze
wiary i zaufania do własnej klasy, z nieprzychylnym nastawieniem do demo­
kracji i szerokich rzesz obywateli — pospólstwa. Trudno sobie wyobrazić, aby
pochodzenie, tzn. środowisko społeczne, jego kultura i tradycja, nie odegrało
żadnej roli w kształtowaniu się koncepcji społeczno-politycznych Platona.
Oddziaływanie środowiska na poglądy, interpretację i ocenę różnych zjawisk
społecznych z punktu widzenia interesów i ideologii arystokracji nazwiemy
arystokratyzmem. Przedmiotem badań niniejszej pracy będzie zagadnienie,
w jakim stopniu arystokratyzm przejawił się w poglądach Platona1.1
1
Przed kilku laty na temat arystokratyzmu toczyła się w N R D na łamach popular­
nych pism filologicznych ciekawa dyskusja. Zapoczątkował ją G. M en de,
Bemerkungen
zur Entstehungsgeschichte des objektiven Idealismus,
[w:]
Festschrift zum 70. Geburtstag des
Georg M eyer,
Jena 1963, s. 101 - 109. Mende uważa, że nie rzeczywistość zrodziła teorię
idei, ale odwrotnie ,,die Idee war der Ursprung der Wirklichkeit” . To stanowisko Platon
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin