Konrad Prandecki, Mirosław Sadowski - Międzynarodowa ewolucja ochrony środowiska.pdf

(14854 KB) Pobierz
Copyright by Konrad Prandecki, Mirosław Sadowski
Warszawa 2010
Recenzenci
Prof. dr hab. inż. Waldemar Michna
Prof. dr hab. Aldon Zalewski
Skład komputerowy
Mirosława Sadowska
Łamanie
Małgorzata Wnuk
ISBN 978-83-89833-23-5
Wydawca
LAM – Wydawnictwo AKADEMII FINANSÓW
ul. Modlińska 51, 03-199 Warszawa
Druk
spis treści
Wstęp
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział I
Zagrożenia środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Rodzaje zagrożeń środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Zagrożenia naturalne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Zagrożenia antropogeniczne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
11
11
16
26
Rozdział II
Człowiek w środowisku
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43
2.1. Wpływ człowieka na środowisko
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43
2.2. Nastawienie ludzi do środowiska.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
50
Rozdział III
Polityka ochrony środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Istota polityki
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Koncepcje ochrony środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Narzędzia polityki ochrony środowiska.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział IV
Działalność państw i organizacji pozarządowych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1. Rola państw i organizacji w stosunkach międzynarodowych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2. Wybrane przykłady wpływu państw na ochronę środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3. Charakterystyka wybranych organizacji międzynarodowych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
57
57
66
73
81
81
83
93
Rozdział V
ONZ na rzecz ochrony środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105
5.1. Najważniejsze środowiskowe wydarzenia w działalności ONZ
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105
5.2. Instytucje ONZ zajmujące się ochroną środowiska
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
121
5.3. Efekty działania
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131
Rozdział VI
Ochrona środowiska w Unii Europejskiej
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139
6.1. Ewolucja podejścia do ochrony środowiska w UE
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139
6.2. Kierunki działania
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143
6.3. Instrumenty polityki ochrony środowiska UE
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
152
Podsumowanie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
169
Bibliografia.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173
Wstęp
Problemy ochrony środowiska są przedmiotem coraz bardziej złożonych analiz. Po-
czątkowo zagadnienie to było poruszane jedynie w aspekcie ginących gatunków i koniecz-
ności ich ochrony. Następnie tę problematykę zaczęto analizować w aspektach ekonomicz-
nych, tj. jako kwestię jak najbardziej optymalnego i najtańszego dostępu do zasobów na-
turalnych. Z czasem zaczęto dostrzegać negatywne skutki zanieczyszczeń powodowanych
przez przemysł, nieprawidłową gospodarkę rolną oraz błędną politykę przestrzenną. Do-
piero pod koniec lat sześćdziesiątych XX w. zwrócono uwagę, że środowiskowe zagroże-
nia powszechnie występują na całym świecie i walka z wieloma problemami musi przybrać
charakter globalny.
Praca jest efektem wieloletnich badań własnych autorów podejmowanych na Akademii
Finansów. Celem opracowania jest przedstawienie podstawowych aspektów międzynaro-
dowej współpracy w zakresie ochrony środowiska. Jest ono jedynie wstępem do omawianej
problematyki. W tekście poruszono wiele wątków, takich jak środowiskowe zagrożenia, kon-
cepcje i instrumenty jego ochrony, wpływ globalizacji na stan środowiska, instytucje zajmują-
ce się jego ochroną oraz najważniejsze akty prawne. Każdy z nich autorzy starali się rzetelnie
opisać, wskazując ich najważniejsze aspekty. Jednakże żaden nie został całkowicie wyczer-
pany. W szczególności dotyczy to zagrożeń, gdzie samemu problemowi zmian klimatycz-
nych można poświęcić oddzielną książkę. Podobnie jest w przypadku charakterystyki stosun-
ku państw do ochrony środowiska i działalności wybranych organizacji międzynarodowych.
Wybór obu tych elementów był subiektywny. Autorzy starali się przedstawić różne sposoby
działania podmiotów tego samego rodzaju.
Problemy poruszane w tekście odnoszą się głównie do działań podejmowanych na szczeb-
lu międzypaństwowym, ponieważ mają one podstawowe znaczenie dla rozwoju analizowa-
nej dziedziny stosunków międzynarodowych. Kwestie związane ze standardami jakości i za-
chowaniem odpowiednich procedur w korporacjach transnarodowych i przedsiębiorstwach
uczestniczących w handlu pomiędzy państwami zostały pominięte, ponieważ w  większości
wynikają one ze stosowania obowiązujących norm prawnych. W przypadku wykorzystywania
Wstęp
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin