Historia etyki w zarysie Ślipko T.pdf

(5800 KB) Pobierz
T
adeusz
Ś
lipko
sj
W
ZARYSIE
P
etrus
K
R
A
K
Ó
W
©
Copyright
by
Wydawnictwo
PETRUS
2010
Redakcja
i
skład:
Wydawnictwo
PETRUS
Projekt
okładki:
Artur
Falkowski
Mecenas
Wydawnictwa:
Kancelarie
adwokackie
Andrzej
Stelmach
Leszek
Wojtasik
ISBN
978-83-61533-14-6
WYDAWNICTWO
fPETRITS
30-384
Kraków,
ul.
Raciborska
13/31
tel.
601
974
991
e-mail:
wydawnictwo@wydawnictwopetrus.pl
Zapraszamy
do
księgarni
internetowej:
www.WydawnictwoPetrus.pl
SPIS
TREŚCI
WPROWADZENIE................................................................................................
5
OKRES
STAROŻYTNY.........................................................................................
7
I.
Era
pogańska.......................................................................................................
7
II.
Era
chrześcijańska...................................................................................................
34
ŚREDNIOWIECZE...................................................................................................41
I.
Wczesne
średniowiecze.......................................................................................
42
II.
Szczytowy
okres
średniowiecza........................................................................
46
III.
Okres
późnego
średniowiecza........................................................................
51
ODRODZENIE.......................................................................................................
60
OŚWIECENIE............................................................
75
F1LOZOFICZNO-ETYCZNE
KIERUNKI
XIX
WIEKU..........................
92
I.
1800-1860.............................................................................................................
92
II.
1860-1914
...........................................................................................................
96
K1ERUN
KI
ETYCZN
E
XX
Wl
EKU...................................................................
119
PRZYPISY....................................................................................................................145
O
AUTORZE............................................................................................................
147
Etyka
w
ujęciu
Tadeusza
Slipki
SJ..........................................................................
147
Bio-bibliografia..........................................................................................................
148
Charakterystyka
etyki
w
ujęciu
Tadeusza
Slipki..................................................
150
Wykaz
prac
omawiających
dorobek
Tadeusza
Slipki...........................................
166
WPROWADZENIE
Historię
zwie
się
często
magistra,
aitae
(nauczycielka
życia)
przede
wszystkim
dlatego,
że
przekazuje
ona
doświadczenia
minionych
wie­
ków,
z
których
następne
pokolenia
mogą
czerpać
wskazania
do
odpo­
wiedniego
postępowania
w
analogicznych
sytuacjach
swego
zbiorowe­
go
bytu.
Z
równą
jednak
miarą
słuszności
można
by
powiedzieć,
że
historia,
zajmując
się
dziejami
określonej
dyscypliny
naukowej,
staje
się
także
magistra
scientiae
(nauczycielką
wiedzy).
Na
rzecz
tego
znowu
twierdzenia
przemawia
fakt,
że
odtwarza
ona
proces
rozwoju
danej
dy­
scypliny naukowej
od
jej
skromnych
początków
po
stan
dzisiejszy,
stan,
w
którym
stanowi
ona
nieraz
obszerną
już
i
trudną
do
objęcia
w całości
dziedzinę
wiedzy.
Ponadto
w
świetle
tejże
historii
ze
szcze­
gólną
wyrazistością
wychodzi
na
jaw
wieczysta
aktualność
fundamen­
talnych
problemów
odnośnej
dyscypliny
naukowej.
Historia
dowodzi,
że
zagadnienia
te,
choć
znane
już
ludziom
odległych
epok,
ponadto
ustawicznie
dyskutowane
na
przestrzeni
czasu,
dziś
także
pasjonują
in­
teresujących
się
nimi
myślicieli.
Oprócz
tego
obejmując
wszystkie
god­
ne
uwagi
osiągnięcia
ludzkiego
umysłu
na
konkretnym
odcinku
danej
wiedzy
pokazuje,
jak
bogate
możliwości
interpretowania
i
rozwią­
zywania
określonych
zagadnień,
w
jak
różnych
kierunkach
rozchodzą
się
drogi,
na
których
ludzki
umysł
poszukuje
zadowalającej
go
prawdy.
Nie
ulega
zatem
wątpliwości,
że
zapoznanie
się
z
historią
jakiejś
dziedziny
wiedzy
okazuje
się
bardzo
pomocne
w
procesie
głębszego
wnikania
w
jej
sens
istotny,
lepszego
zrozumienia
stawianych
przez
nią
problemów
i
dawanych
na
nie
odpowiedzi.
Z
tego
też
powodu
dziś
powszechnym
uznaniem
cieszy
się
postulat,
aby
w
wykładzie
poszcze­
gólnych
dyscyplin
naukowych
uwzględniać
ich
aspekt
historyczny.
-5-
W
naszym
wszakże
przypadku
do
przedstawionych
już
racji
docho­
dzi
jeszcze
jedna,
równie
godna
przypomnienia.
W
polskiej
literaturze
filozoficznej
widnieją
trzy
pozycje
z
zakresu
historii
etyki.
Dwie
z
nich
tłumaczeniem
prac
ogłoszonych
w
języku
angielskim,
jedna,
której
autorem
jest
Vernon
J.
Bourke
{Historia
etyki,
przeł.
A.
Białek,
bmw,
1994),
oraz
druga
pióra
A.
Maclntyre’a
{Krótka
historia
etyki,
przeł.
A.
Mordarski,
Kęty
2004),
natomiast
trzecią
już
rodzimą
jest
praca
E.
Pordez
W
kręgu
clobra
i
zła.
Zarys
historii
etyki
od
starożytności
do
cza­
sów
współczesnych.
Wszystkie
te
publikacje
prezentują
ogólnohistorycz-
ny
punkt
widzenia
i
nie
ulega
wątpliwości,
że
w
stanowią
instruktywne
źródła
naukowej
informacji
w
zakresie
doktrynalnej
zawartości
etycz­
nych
poglądów
zrelacjonowanych
w
nich
myślicieli,
jak
też
znaczących
kierunków
filozoficzno-etycznych.
Mimo
wszystko
pewne
racje,
które
usprawiedliwiają
inicja­
tywę
kolejnego
opracowania
historii
etyki.
Pierwszą
z
nich
jest
fakt,
że
we
wszystkich
wspomnianych
publikacjach
nie
uwzględniono
w
należytym
stopniu
tego,
co
na
temat
etyki
powiedziano
w
świę­
cie
polskiej
etycznej
myśli filozoficznej.
Jasne
jest
przeto,
że
lukę
należy
uzupełnić
i
wstępny
w
tym
kierunku
wysiłek
zostanie
podję­
ty
w
niniejszym
opracowaniu.
Większej
jeszcze
wagi,
jak
się
zdaje,
jest
potrzeba
silniejszego
wyeksponowania
związku,
w
jakim
etyczne
poglądy
omawianych
autorów
czy
też
całych
kierunków
pozostają
z
ogólnofilozoficzną
ich
orientacją,
z
której
czerpią
właściwą
sobie
doktrynalną
tożsamość.
Na
koniec
na
wydobycie
z
cienia
zasługują
filozofowie
moralności
o
chrześcijańskiej
światopoglądowej
inspiracji,
którzy
swą
myśl
etyczną
rozwijali
w
następnych
po
św.
Tomaszu
wiekach
rozwoju
filozoficznej
myśli
europejskiej,
a
we
współczesnej
literaturze
filozoficzno-etycznej
mało
widoczni.
Wszystkie
te
racje,
jak
wolno
mniemać,
usprawied­
liwiają
zamysł
opracowania
historii
etyki
w
zarysowanych
przed
chwilą
metodycznych
ramach.
Przyszłość
natomiast
wykaże,
czy
zamysł
ten
został
zrealizowany
w
zadowalającym
stopniu.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin