Konserwatyzm Szlachta B.pdf

(11102 KB) Pobierz
BOGDAN
SZLACHTA
KONSERWATYZM
Z
dziejów
tradycji
myślenia
o
polityce
Kraków-Warszawa
1998
SPIS
TREŚCI
WSTĘP
........................................................................................................
7
KONSERWATYZM
EUROPEJSKA
TRADYCJA
MYŚLENIA
O
POLITYCE
...................................................................I7
Konserwatyzm
przed
Burkę’em
..............................................................
20
Burkę
i
konserwatyzm
w
pierwszej
połowie
XIX
wieku
......................
32
Brytyjski
romantyzm
polityczny
...........................................................
41
Niemieccy
romantycy
polityczni
...........................................................
44
Historyczna
szkoła
prawa
.......................................................................
58
Problem
klasycznych
idealistów
niemieckich.........................................
61
Spory
w
Prusach
i
Austrii
........................................................................
67
Francuscy
kontrrewolucjoniści
...............................................................
77
„Doktrynerzy”
-
liberałowie,
czy
konserwatyści
?
.................................80
Konserwatyzm
amerykański
....................................................................
83
Konserwatyzm
po
Wiośnie
Ludów
.........................................................
87
Donoso
Cortes
i
konserwatyzm
hiszpański
............................................
89
Konserwatyzm
francuski
i
włoski
końca
XIX
wieku
............................
92
Konserwatyzm
niemiecki
końca
XIX
wieku
........................................
109
Konserwatyzm
amerykański
końca
stulecia
..........................................116
Konserwatyzm
między
wojnami
............................................................121
Konserwatyzm
w
Republice
Weimarskiej.............................................126
Francja,
Hiszpania
między
wojnami
.....................................................
133
Konserwatyzm
drugiej
połowy
XX
stulecia
.........................................136
Podsumowania
......................................................................................
157
KONSERWATYZM
I
POLITYKA
POLSKA
..................................
161
Konstytucja
3
Maja
i
narodziny
polskiego
konserwatyzmu
...............
165
Między
upadkiem
Polski
a
pierwszym
powstaniem
.............................
169
Między
Listopadem
a
rabacją
.............................................................
176
Konserwatyzm
w
czasach
rabacji
i
Wiosny
Ludów
.............................
185
W
przeddzień
kolejnego
wybuchu
......................................................
198
Rozrachunek
ze
styczniową
irredentą
...................................................204
Dwudziestolecie
międzywojenne
..........................................................219
Okres
powojenny
...................................................................................
229
Zamiast
podsumowania
.........................................................................
237
PRZYPISY
............................................................................................
243
WSTĘP
Naród,
który
chce
politycznie
żyć,
winien
koniecznie
nauczyć
się
politycznie
sądzić
i
działać.
Paweł
Popiel
1
Potrzeba
prezentacji
doktryny
istotnej
nie
tylko
w
dziejach
polskiej
myśli
politycznej
ostatnich
dwóch
stuleci
była
podstawową
racją
kierują­
autorem
niniejszego
tomu.
Zdając
sobie
sprawę
z
wątpliwości
defini­
cyjnych,
starając
się
uwzględnić
bogaty
już
przecież
dorobek
rodzimych
badaczy2,
ale
nie
stroniąc
od
polemik,
podjąłem
próbę
prezentacji
dzie­
jów
doktryny
równie
bogatej
w
nurty
jak
popularna
obecnie
doktryna
liberalna.
Jak
się
wydaje,
właśnie
dyskusja
z
wolnościowym
paradygma­
tem
liberalnym,
ustalonym
w
popularnym
piśmiennictwie
doby
oświece­
nia,
a
sięgającym
do
koncepcji
zawartych
w
XVII-wiecznej
doktrynie
Johna
Locke'a,
stała
się
punktem
wyjścia
konserwatywnego
namysłu,
którego
korzenie
sięgają
późnego
średniowiecza,
zwłaszcza
ustalonych
w
tym
okresie
fundamentów
ładu
politycznego
i
„konstytucjonalizmu”.
Krytyka
prowadzona
przez
konserwatystów
(albo
zachowawców
-
terminy
te
stosuję
wymiennie) dotyczyła
w
pierwszym
rzędzie
koncepcji
uprawnień
przyrodzonych
jednostkom
wolnym
od
kontekstu
normatyw­
nego,
jednakowych
niezależnie
od
miejsca
i
czasu,
wyprzedzających
i
okre­
ślających
treść
prawa
(także
prawa
naturalnego)
porządkującego
zewnętrz­
ne
zachowania
jednostek
i
nie
dotykającego
intencji
działającego.
Po
dru­
gie,
krytyka
dotyczyła
przekonania,
że
owe
uprawnienia
(prawa
podmio­
towe)
wyznaczają
pole
jednostkowej
wolności
człowieka
i
pozbawio­
ne
tradycyjnych
odniesień
i
wolne
od
nacisku
ze
strony
autorytetów,
przy­
należne
tylko
autonomicznej
jednostce.
Po
trzecie
wreszcie,
krytykowano
koncepcję,
w
myśl
której
każda
dorosła
jednostka
wyposażona
w
upraw­
nienia,
winna
w
życiu
publicznym
poprzestawać
na
szacunku
względem
akceptowanych
przez
wszystkich
norm
prawnych.
W
pozostałym
zakre­
sie
nie
powinna
odczuwać
zagrożenia
ze
strony
jakiegokolwiek
autoryte­
tu,
który
mógłby
władczo
wpływać
na
jej
zachowania,
nie
dopuszczając,
9
Zgłoś jeśli naruszono regulamin