Michał Choromański - Dygresje na temat kaloszy.pdf

(1101 KB) Pobierz

MICHAŁ CHOROMAŃSKI*

DYGRESJE NA TEMAT KALOSZY

WYDAWNICTWO POZNAŃSKIE

1966

ZA GRANICĄ można zaraz poznać naszych emigrantów po ich stosunku

do kaloszy. Rozpatrzmy tę sprawę, choć przykro o niej pisać. Wynaradawianie

się naszych zaczyna się zawsze od noszenia kaloszy. Najpierw je włożą, a

potem tracą duchowe nici z Krajem. To fakt niezbity.

Wiemy uchodźca, sercem w Kraju nadal przebywający, uważa — rzecz

prosta — kalosze za coś kłócącego się z polskością. Za moralną degrengoladę.

Gdyby zaproponowano mu do wyboru: albo włożyć kalosze, albo stanąć pod

kościołem z wyciągniętą dłonią — wybrałby kościół. Nie chodzi oczywiście o

chciwość i to grosiwo, jakie by przy tym zarobił. Chodzi o stopień poniżenia.

Kalosze są obce naszemu duchowi, i uchodźca, z tych lepszych, nie będzie nimi

deptał tradycji. Przepraszam, bo i jak to? Czy można sobie wyobrazić Szopena

w kaloszach? A wielkiego Adama? Zapytajcie przechodniów. Każdy

warszawiak odpowie: „Całe życie nie miałem kaloszy i bez kaloszy umrę.

Raczej samą wodę będę pił, niż je włożę!” Ja sam, proszę państwa, mam do

kaloszy taką dziedziczną abominację, że kiedy widzę je na polskich nogach,

tracę panowanie nad sobą. Podporucznik Plusk Zawiły, o którym w związku z

kaloszami chcę opowiedzieć, miał między innymi dość miłą narzeczoną, nieco

piegowatą Szkotkę. Nasi uważali, że z powodu piegów i drobnych wyżłobień,

jakie pozostały po wietrznej ospie, przypomina willę na Saskiej Kępie jeszcze

po bombardowaniu nie odremontowaną. Ale byli to przeważnie nasi z Rodziny

Wojskowej, do której się nie zaliczałem. To oni skłonni byli do batalistyki w

swych opisach. Mając prawe ramię nieco niższe od lewego co uniemożliwia mi

poprawne przywieranie policzkiem do kolby karabinu, i posiadając przeto

kategorię E, nigdy do podobnych porównań nie byłem zdolny. Mnie osobiście

twarzyczka panny Szejli nawet się podobała, bo na ogół lubię wszystko, co jest

pstre, co jest wesołe i godzi z życiem. Ale Szejla jako Szkotka nie mogła

strawić myśli, że jej narzeczony nie dba o podeszwy, które od wilgoci puchną i

wyginają się do góry. Wiadomo, systematycznie moczona podeszwa, zwłaszcza

tandetnego seryjnego wyrobu i zalatująca tekturą, nie wytrzymuje i dwóch

tygodni chodzenia po kałużach. Tego skąpa panienka nie mogła darować

swemu narzeczonemu, nawet jeśli był wielokrotnie w wojsku odznaczany.

Wraz z rodziną jęła wywierać na podporucznika presję, żeby do kaloszy się

przyzwyczaił i nagiął. Opowiadał mi o tym niemal ze łzami w oczach. Bez

przesady! Gdyby przyszły teść na tym się wyznawał, Zawiły byłby wyciągnął

konsekwencje — konsekwencje, które się o to aż prosiły. Ale działo się to na

obczyźnie, nie powiem tylko dokładnie w którym punkcie ziemskiego globu,

gdzie na kodeksie honorowym wyznawali się tylko nasi emigranci. Poszedł