Richard Nixon i mit złego prezydenta w amerykańskiej kulturze popularnej_Tarczyński,P.pdf

(1336 KB) Pobierz
Uniwersytet Jagielloński
Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych
Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych
Piotr Tarczyński
Richard Nixon i mit złego prezydenta
w amerykańskiej kulturze popularnej
rozprawa doktorska przygotowana pod opieką
prof. dra hab. Adama Walaszka
Kraków 2014
Nixon jest nami, my jesteśmy Nixonem.
Gore Vidal
2
Spis treści
Wstęp...............................................................................................................4
Rozdział 1. Wokół teorii mitu politycznego...............................................17
1.1. Mit a prawda, wiara w mit..................................................................19
1.2. Mit polityczny a ideologia..................................................................27
1.3. Mity jako narracje...............................................................................34
1.4. Mit polityczny a kultura popularna....................................................37
Rozdział 2. Zarys amerykańskiej mitologii politycznej...........................47
2.1. Mit amerykańskiej wyjątkowości.......................................................48
2.2. Mit pogranicza ...................................................................................60
2.3. Monomit i monomit amerykański......................................................67
2.4. Mitologia prezydentury.......................................................................70
2.5. Monomit amerykańskiej prezydentury ..............................................79
Rozdział 3. Richard Nixon i amerykańskie mity polityczne....................91
3.1. Kontekst historyczny..........................................................................93
3.2. Prezydentura Richarda Nixona jako wypaczona narracja
monomityczna..........................................................................................108
3.2.1. Amerykańska wspólnota w niebezpieczeństwie........................108
3.2.2. Zdecydowany przywódca stosuje nadzwyczajne metody..........110
3.2.3. Kierując się szlachetnymi motywami odnosi sukces.................118
Rozdział 4. Źli prezydenci a kultura popularna.....................................127
4.1. Prezydent jako bohater popkultury...................................................127
4.2. Nixon wyobrażony w kulturze popularnej........................................133
4.3. Nixon jako Czarny Charakter...........................................................142
4.4. Nixon jako narzędzie krytyki prezydentów......................................153
4.4.1. Nixon a Ronald Reagan.............................................................155
4.4.2. Nixon a George Bush.................................................................157
4.4.3. Nixon a Bill Clinton ..................................................................158
4.4.4. Nixon a George W. Bush ..........................................................161
4.4.5. Nixon a Barack Obama .............................................................165
Zakończenie................................................................................................169
3
Wstęp
Ilekroć, zapytany przez jakiegoś Amerykanina o temat mojego doktoratu,
odpowiadałem, że piszę o Richardzie Nixonie, zawsze spotykałem się z taką samą
reakcją. Rozmówca z entuzjazmem zaczynał opowiadać o swoich wspomnieniach
związanym z Nixonem: o tym, co o nim sądzili jego (lub jej) rodzice; o tym, jak oglądał
w telewizji transmitowane na żywo posiedzenia senackiej komisji do zbadania afery
Watergate, lub – wiele lat później – pogrzeb byłego prezydenta. Jeden z rozmówców
wspominał, jak w dzieciństwie nauczył się naśladować charakterystyczny dla Nixona gest
zwycięstwa: uniesione ramiona i palce obu rąk ułożone w literę „V”. Biegał tak po domu,
wykrzykując „I'm not a crook!”. Rodzice, zdeklarowani Demokraci, uznali to początkowo
za przedni żart, dopóki zabawa nie stała się coraz częstsza. Wreszcie, przestraszeni
obsesją syna (i
perspektywą codziennego oglądania w swoim domu parodii
znienawidzonego Nixona), kazali chłopcu skończyć z tym raz na zawsze. Historyk David
Greenberg nazywa Nixona „jedynym prezydentem, co do którego nie sposób być
obojętnym”
1
i trudno się z tą oceną nie zgodzić – z jednym wszakże zastrzeżeniem: w
przeważającej większości Amerykanie mają o Nixonie zdanie jak najgorsze – i to nawet
ci, którzy nie pamiętają już ani jego prezydentury, ani nawet jego samego. Sondaż agencji
Rasmussen z 2007 roku wykazał, że Nixona ocenia źle dokładnie 60% ankietowanych
Amerykanów
2
.
Paradoksalnie dokładnie tyle samo – 60% – wyniosła liczba głosów oddanych na
Nixona w wyborach prezydenckich 1972 roku, kiedy został wybrany na drugą kadencję.
Był to najlepszy wynik, jaki osiągnął republikański kandydat w dwudziestowiecznych
wyborach prezydenckich
3
. Nixon, który w 1960 roku przegrał o włos z senatorem Johnem
1
2
3
David Greenberg,
Nixon's Shadow: The History of an Image,
W. W. Norton & Company, New York,
London 2003, s. 98.
Washington, Lincoln Most Popular Presidents: Nixon, Bush Least Popular,
http://www.rasmussenreports.com/public_content/politics/people2/2007/washington_lincoln_most_popu
lar_presidents_nixon_bush_least_popular
[dostęp: 21.01.2014];
Presidential Approval Ratings -- Gallup
Historical Statistics and Trends,
http://www.gallup.com/poll/116677/Presidential-Approval-Ratings-
Gallup-Historical-Statistics-Trends.aspx
[dostęp: 21.01.2014].
Nixon zdobył dokładnie 60,7% oddanych głosów, zob.
The American Presidency Project, Election of
1972,
http://www.presidency.ucsb.edu/showelection.php?year=1972
[dostęp: 26.06.2014].
4
F. Kennedym, a w roku 1968 ledwie pokonał wiceprezydenta Huberta Humphreya,
osiągnął spektakularny sukces. Minęło jednak zaledwie kilka miesięcy, kiedy na jaw
zaczęły wychodzić informacje na temat tego, co dziś zbiorczo określa się mianem afery
Watergate – choć nieudane włamanie do kwatery Partii Demokratycznej w kompleksie
hotelowym o tej nazwie, było tylko jednym z elementów skandalu, i to wcale nie
najważniejszym. Ujawnienie związków między włamywaczami a Białym Domem
doprowadziło do powołania specjalnej komisji Senatu do zbadania afery. Za sprawą
przesłuchań przed komisją opinia publiczna dowiedziała się, że Komitet na Rzecz
Reelekcji Prezydenta podsłuchiwał przeciwników politycznych Nixona i sabotował ich
kampanie wyborcze za pomocą tzw. „nieczystych zagrywek”; że Richard Nixon
wykorzystywał
IRS
(amerykański
urząd
podatkowy)
do
nękania
oponentów
(znajdujących się na tzw. „liście wrogów prezydenta”); że fundusze na jego kampanię
zdobywane były niezgodnie z prawem. Przede wszystkim jednak, okazało się, że Biały
Dom próbował tuszować skandal, m.in. przekonując CIA, by śledztwo, które prowadziło
FBI.
Kiedy w trakcie posiedzeń komisji wyszło na jaw, że w Białym Domu istnieje
system taśm, nagrywających prowadzone w prezydenckich gabinetach rozmowy,
rozpoczęła się sądowa batalia między Nixonem (zasłaniającym się przywilejem władzy
wykonawczej), a specjalnymi prokuratorami, domagającymi się wydania wszystkich
nagrań. W marcu 1974 roku zarzuty mataczenia postawiono byłym najbliższym
współpracownikom Nixona: Johnowi Mitchellowi, prokuratorowi generalnemu, H. R.
Haldemanowi, szefowi sztabu prezydenta oraz Johnowi Ehrlichmanowi, doradcy do
spraw polityki wewnętrznej. Poparcie dla Nixona topniało błyskawicznie – nie tylko w
badaniach opinii publicznej, ale też w jego własnej partii. Dwie trzecie Amerykanów
oceniało prezydenta negatywnie i tyle samo popierało usunięcie go ze stanowiska w
ramach impeachmentu
4
. W lipcu 1974 roku Izba Reprezentantów, także głosami
Republikanów, zdecydowała o postawieniu Nixonowi zarzutów, m.in. utrudniania pracy
wymiarowi sprawiedliwości oraz nadużycia władzy. W Senacie, który miał decydować o
winie prezydenta, mógł liczyć na zaledwie kilka głosów. Kiedy w lipcu 1974 roku Sąd
Najwyższy nakazał mu wydać wszystkie taśmy, których żądał prokurator, na jednej z nich
znaleziono niepodważalny dowód na to, że Nixon brał aktywny udział w tuszowaniu
4
Presidential Approval Ratings -- Gallup Historical Statistics and Trends;
21.01.2014;
62% In N.B.C.
Poll For Impeachment,
„New York Times”, 6.08.1974.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin