Pycka W., W obronie Sokratesa (2018).pdf

(1450 KB) Pobierz
Waldemar Pycka
W obronie Sokratesa
Projekt okładki: Magdalena Pycka
Skład: Waldemar Pycka
© Waldemar Pycka
ISBN 978-83-932485-5-1
Kontakt:
pwaldek@o2.pl
Lublin 2018
2
Spis treści
Wprowadzenie
Część I. W obronie Sokratesa przed Legutką
5
6
7
9
Wstęp: Przereklamowana śmierć?
Zarzut drugi: Sokrates narusza prawo, deprawując młodzież
Nowa
paideia
9;
Apragmon
11; Paradoks wychowania 14;
Maieutyka
17;
Edukacyjna klęska Sokratesa 20; Jeśli nie oni, to kto? 23; Paradoks wpływu
23; Sprawiedliwość 26; Niechciany dowód 28;
Elenchos
30; Paradoks nie-
wiedzy 34; Dwuznaczność mądrości 36; Dwuznaczność wiedzy 39; Dziwac-
two wiedzy 41.
Zarzut pierwszy: Sokrates narusza prawo, bogów uznawanych przez
polis
nie
uznaje, nowe jakieś bóstwa wprowadzając
45
Triumf Meletosa 45; Dotyk boskiej Opatrzności 48; Filozofia spod znaku
Daimonion
51; Służba boża 54; Odzieranie 56; Zabobony Sokratesa 56;
Dawno bym już zginął 60; Argument z milczenia 63.
Zakończenie: Test Vlastosa
67
Część II. W obronie Sokratesa przed McPherranem
Wstęp
Anomia Sokratejska
Nie róbcie hałasu, obywatele! 71; Mi się lepiej opłaci zostać tak, jak jestem
72; Ja bym przed nikim nie ustąpił wbrew słuszności 73; Od dziecka tak się
ze mną dzieje 74; Może to ktoś miał przedtem, a może i nikt 76; Nauczycie-
la tych rzeczy nie miałem 76; Nie mogliście wytrzymać mojego sposobu ży-
cia i myślenia 78; Powiada, że ja jestem twórcą bogów 79; Określając to w
taki sposób jestem bliższy prawdy i okazuję większą pobożność 80.
Mądry i miłujący Bóg
83
Nie mówię tak w pogardzie dla tego rodzaju wiedzy 83; Okolice i drzewa ni-
czego mnie nie chcą nauczyć 84; Nie przypuszczał, aby miły był bogom ten,
kto docieka tajemnic 87; Wejdźcie. Również tu są bogowie 88; W nim za-
wiera się pełnia wszystkiego 89; Nad wszystkim naraz roztacza opiekę 90;
Jeden, bóg, pośród bogów i ludzi największy 91; Ludzie żyją jak bogowie
94; Ani „przede wszystkim, ani tak bardzo, jak o duszę” 95; Poznaj samego
siebie! 97; Uznaję bogów, „jak żaden z moich oskarżycieli” 98; I przez to,
pewnie, powie ktoś, że popełniam występek 100; Sam niemal zapomniałem
kim jestem 101; Gorszy człowiek
nie ma prawa
zaszkodzić lepszemu 103.
3
68
69
71
Filozofia bez mądrości i głupoty
104
Ani się do wielkiej, ani do małej mądrości nie poczuwam 104; Ludzka mą-
drość mało co jest warta albo nic 106; Filozofem będąc, pośrodku jest mię-
dzy mądrością i głupotą 109; Jesteście wszyscy młodzi duszą 113.
Milczenie Sokratesa
115
Sokrates wykracza przeciw prawom 115; Bogowie nie są czymś w rodzaju
złego lichwiarza 116; Byle tylko drugich swojej mądrości nie uczył 117; Bóg
woli
„zbożne milczenie Lacedemończyków”
122; Prosił bogów, aby mu dali
po prostu to, co jest dobre 122; Ciszę zachowaj pobożną 124; Byłoby nawet
niesłychane, gdyby bogowie... 126.
Zakończenie
128
Część III. Obrona Sokratejskiej koncepcji filozofii
129
Wstęp
130
Rozdział I: Mikrokosmos Sokratejski
139
Wprowadzenie 139; Spokój (ἡσυχῇ) 143; Wstyd (αἰδ�½�ς) 145; Robić swoje
(ἑαυτοῦ πράττει�½) 149; Czynienie rzeczy dobrych (ἀγαθῶ�½ πρᾶξι�½) 154; Po-
znanie siebie samego (τ�½� γιγ�½ώσκει�½ ἑαυτό�½) 156; Wiedza o dobru i o złu
(περ�½� τ�½� ἀγαθό�½ τε κα�½� κακό�½) 161; Test Sokratejski 165.
Rozdział II: Odrzucenie zasad państwa
dobrobytu
172
Wprowadzenie 172; Sokratesowy atak na
dobrobyt
174; Troska o majątek
(χρ�½�ματα) 176; Troska o sławę (δόξα) 178; Troska o zaszczyty i urzędy
(τιμ�½�) 180; Sokrates jako
apragmon
(ἀπρ�½�γμω�½) 182.
Rozdział III: Świat
wartościobytu
184
Wprowadzenie 184; Troska o myślenie (φρ�½��½ησις) 186; Troska o prawdę
(ἀλ�½�θεια) 193; Troska o
psyche
(ψυχ�½�) 196;
Psyche
jako
boski dar
197;
Główne pojęcia
troski o psyche
202.
Rozdział IV: Posłuszeństwo
214
Wprowadzenie 214;
Daimonion
(δαιμό�½ιο�½) –
boskie tknięcie
215;
Sokratej-
skie dotknięcia 221; Euphemia
(ε�½�ϕημία) – modlitwa Sokratesa 226.
Rozdział V: Ograniczenia sokratyzmu
234
Wprowadzenie 234; Dwie tradycje etyczne 235; Pleoneksja 239; Retrybucja
241.
Zakończenie: Kilka słów o metodzie
245
Wprowadzenie 245; Podstawy filozoficznej kartografii 246; Ontologia 247;
Metafizyka 248; Mistyka 249; Założenia metaetyczne 249; Etyka dobrobytu
250; Etyka wartościobytu 252; Etyka bytu 255; Symultana 258.
4
Wprowadzenie
Spór najzdolniejszego ucznia Sokratesa z uczniem najwierniejszym zasa-
dom filozofii Sokratesa został rozstrzygnięty na korzyść tego pierwszego.
Taki osąd uzasadniają rozliczne prace historyków filozofii, filozofów i in-
nych autorów piszących o historycznym Sokratesie. Platon, bo o nim zwy-
kło się mówić, jako tym „najzdolniejszym”, pozostawił po sobie piękne
teksty oraz rozbudowaną szkołę filozoficzną – zapewniając w ten sposób
trwały fundament dla wykreowanego przez siebie wizerunku Sokratesa.
Antystenes miał na początku przewagę nad Platonem. Śmierć osób bezpo-
średnio znających Sokratesa dała przewagę stanowisku Platona: dzisiaj
mało który historyk filozofii wyżej ceni świadectwo pozostawione przez
Antystenesa, Arystypa, Fedona, Ksenofonta i innych uczniów Sokratesa.
Powodowany kwestiami bardziej metafilozoficznymi – o których więcej w
końcowej części niniejszej książki - niż historycznymi poczułem się zmu-
szony do zabrania głosu w tej dyskusji. Platoński obraz Sokratesa ma w so-
bie coś głęboko niesprawiedliwego i wręcz nieuciwego, co nie tylko prze-
czy prawdzie historycznej ale przy okazji dezorganizuje współczesną myśl
o możliwościach zróżnicowanego uprawiania filozofii. Występując w obro-
nie Sokratesa w rzeczy samej bronimy samych siebie.
Na treść książki złożyły się trzy prace opublikowane wcześniej:
1)
W obronie Sokratesa przed Legutką,
Lublin 2014 (recenzja książki R.
Legutko,
Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego,
Zysk i S-ka, Poznań
2013);
2)
W obronie Sokratesa przed McPherranem,
Lublin 2015 (recenzja książki
M.L. McPherran,
Religia Sokratesa,
przeł. M. Filipczuk, Teologia Politycz-
na, Warszawa 2014);
3)
Sokrates z Aten. Apologia wartościobytu I,
Lublin 2014.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin