Acedia.odt
(
29 KB
)
Pobierz
Lenistwo (acedia)
Duch leniwszy w
nas jest niż ciało
(La Rochefoucault)
Lenistwo rozpoczyna się wtedy, gdy przestajemy pragnąć Boga
(G.
Tomlin)
Jeśli będziemy znudzeni Bogiem, będziemy znudzeni wszystkim
(P.
Kreeft)
Grzech lenistwa polega na
poddaniu się skłonności do
unikania wysiłku. Tracimy z
oczu odległe konsekwencje, koncentrujemy się na
tym, co
przyjemniejsze czy łatwiejsze. Niedbałość i
wstręt do
pracy, obowiązków czy powinności mogą objawiać się w
sferze fizycznej, intelektualnej, moralnej i
duchowej .
Acedia (zobojętnienie, brak troski) polega nie na
działaniu, ale na
jego braku. Jest to
grzech główny polegający na
ociężałości ducha, skłonności do
zaniechania czynienia dobra, zaprzeczenie miłości, atak na
wiarę i
nadzieję. Jest to
przede wszystkim zaniedbywanie powinności wobec Boga. Dla życia kontemplacyjnego szczególnie niebezpieczna jest bierność objawiająca się jako brak energii, znużenie, znudzenie, trudności w
koncentracji, bezczynność, wyczerpanie psychiczne. Poważnym problemem jest duchowa oziębłość, a
w
dalszej perspektywie anomia, czyli poczucie bezsensu. Wraz z
acedią pojawiają się pokusy. Acedia jest zatem grzechem demonicznym, który powoduje, że uciekamy do
wygód, zaniedbując dobro wyższego rzędu, wymagające pełni zaangażowania .
Acedia podsuwa człowiekowi wszystkie możliwe pokusy i
myśli. Obezwładnia rozum i
wolę. Człowiek traci ochotę na
cokolwiek .
Zapanowanie nad acedią owocuje radością. Radość zaś wyklucza skuteczność jakichkolwiek pokus .
Demon przez acedię zagraża zbawieniu duszy, pozbawiając człowieka siły i
zapału, przekształcając go
w
osobę obojętną. Przeciwieństwem acedii jest męstwo, hart ducha. Samobójstwa są wynikiem duchowego kryzysu, jakim jest acedia. Acedię należy łączyć zarówno z
ospałością, jak i
z
niedyskrecją umysłu, rozbieganiem, niestałością, gadulstwem i
ciekawością, letniością, wędrowanie z
miejsca na
miejsce, szemranie, zrzędliwość .
Acedia nie zawsze jest dobrowolna. Wynikać może ze
zmęczenia ciała i
umysłu, znużenia, z
głodu, braku pociech, z
porażek prawdziwych albo domniemanych, monotonii regularnych ćwiczeń duchowych. Nie należy uciekać, lecz starać się skutecznie oprzeć pokusie łatwizny. Acedia jest grzeszna jeśli na
nią przyzwalamy (nie wykonując obowiązków) albo nie staramy się jej zaradzić .
Według św. Tomasza z
Akwinu jest sześć grzechów pochodnych acedii-smutku (wspomnijmy, że w
acedii mogą występować dwie skrajności: paraliżujący bezruch i
rozbieganie): 1.
Desperacja – wstręt, ucieczka od
pracy, porzucanie zadań, kiedy własne zmysły wydają się ważniejsze od
chęci wypełniania woli Bożej. 2.
Małoduszność i
tchórzliwość serca; 3.
Niewypełnienie przykazań nauki; 4.
Żale i
zgorzknienie. Odrzucanie poleceń przełożonych; 5.
Zła wola – pogarda, nienawiść dóbr duchowych; 6.
Zwracanie się ku
rzeczom niedobrym – niepokój, rozproszenie ducha, niestałość, wścibstwo, gadulstwo, gonitwa myśli.
Metaforą otępienia ciała i
ducha jest sen. Lenistwo możemy też postrzegać jako źle ukierunkowaną miłość, przedkładanie spraw ciała nad sprawy ducha .
Wg. Św. Jana od
Krzyża, nieopanowana acedia prowadzi do
stałego wzrostu grzeszności i
może być podstawowym powodem oziębłości. Pisze o
duchowym lenistwie, kiedy nowicjusze przyzwyczajeni do
czerpania satysfakcji z
ćwiczeń duchowych, wpadają w
znużenie, kiedy ich nie doznają. Przed człowiekiem stoi wybór: albo ulec pokusie acedii, albo wytrwać w
praktykach
religijnych. Kiedy zaczynają się trudności, niektórzy porzucają modlitwę, lub podchodzą do
niej z
opieszałością. Acedia w
sposób bezpośredni prowadzi do
duchowej oziębłości. Znużenie może stanowić Bożą próbę. Owo znużenie dotyczy nie tylko spraw duchowych, ale rozciąga się na
inne realia zmysłowe: dusza w
niczym nie znajduje pociechy. Znak trzeci, coś w
rodzaju załamania wyobraźni, polega na
niemożności medytacji. Natomiast drugi znak oczyszczającej jałowości objawia się w
tym, że dusza ubolewa, że nie służy Bogu .
Lenistwo w
sprawach „ziemskich”, świecki odpowiednik acedii będącej lenistwem duchowym, często było uważane jedynie za
złą skłonność. Czasami zaś lenistwo było uznawane za
element sprzyjający walce z
chciwością. Lenistwo prowadzi do
postawy roszczeniowej lub wygodnictwa. Duchowe lenistwo nie stoi w
sprzeczności z
zapałem w
sprawach materialnych.
„Tego, kto jest opieszały w
modlitwie, lekkomyślny i
niedbały w
posługiwaniu braciom czy w
innym dziele poświęconym Bogu, Apostoł wyraźnie nazywa leniwym i
uznaje za
niegodnego, by
jadł chleb” .
„Kto nie chce pracować, niech też i
nie je!” (2
Tes 3,
10).
„Wówczas, kiedy nasza dusza przestaje już pragnąć uroków ziemskich, wówczas często ogarnia ją duch zobojętnienia. Nie pozwala on
duszy ochoczo oddawać się posłudze słowa i
nie pozostawia jej wyraźnego pragnienia dóbr przyszłych. Pomniejsza on
także wartość życia doczesnego, jakby nie dawało ono okazji do
żadnego uczynku godnego cnoty. Unikniemy poczucia letniości i
duchowego rozleniwienia, gdy będziemy trzymać umysł w
bardzo wąskich granicach i
skierujemy go
wyłącznie na
pamięć o
Bogu” .
„Kiedy jednak przygniata nas przygnębienie, należy śpiewać psalmy” .
Plik z chomika:
myoxos
Inne pliki z tego folderu:
Wykaz publikacji książek i artykułów Starowieyskiego.pdf
(11429 KB)
Wprowadzenie do Ojców Kościoła - Żurek.pdf
(7563 KB)
Znaczenie literatury chrześcijańskiego wschodu dla studium patrologii.pdf
(7289 KB)
Uciecha_Afrahat_O_pokorze.pdf
(910 KB)
Wieczność materii w kontekście polemiki Tertuliana z Hermogenesem.pdf
(804 KB)
Inne foldery tego chomika:
Artykuły po angielsku
Artykuły po polsku
Bałemba
Billot
Chrostowski
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin