Pomerania Pazdziernik 2020.pdf
(
4957 KB
)
Pobierz
Pomerania
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY | ROK ZAŁOŻENIA 1963 | CENA 5,00 zł | NR 10 (546) | PAŹDZIERNIK 2020
PÒSOBNY ROK
ETNOFILOLOGIE
ZÉŃDZENIA W TËCHÓMIU
KASZËBSCZÉ
S N 0238-9045 NR INDEKSU 371939 PL
www
.
miesiecznikpomerania
.
pl
rok
100
-
lecia powrotu pomorza w granice
rzeczypospolitej oraz zaślubin polski z bałt ykiem
9 770238 904906
KOLEJ IMPULSEM
DO ROZWOJU REGIONU
1 0
POLECA
najnowsze historie dla najmłodszych!
Poznaj fascynujące
przygody czerwonego guzika,
którego szuka mała Tosia.
Czy uda się jej odnaleźć
ulubiony przedmiot?
Poznaj historię zielonego kotka!
Czy uda się mu znaleźć dom?
Jakie czekają na niego
przygody?
k
siążeczki
do nabycia na www
.k
aszubska
k
siazka
.
pl
Pomerania
3
4
6
8
10
13
18
19
Wôżné są òsobë, nié lëczbë
Ùczba kaszëbsczégò, zelonô energiô
i pòtkania z lëdzama
Snienié ò swòji radiowi stacji
Bez prowizorczi
Jak kolej stała się impulsem
do rozwoju regionu
Kaszubski tygiel 1906/1907. Część I
Listy
NR 10 (546) | PAŹDZIERNIK 2020
Z nadmorskich Kaszubów. Z księdzem
profesorem Wojciechem Neclem
rozmawia Stanisław Janke
Kaszëbka z Szëmôłdu w Zakòpónym
Polski nauczyciel na Kaszubach
Kontakty pomorsko-węgierskie
na przestrzeni dziejów
Obraz
Gdańsk mniej znany
Smaki i aromaty Pomorza
22
24
26
29
34
35
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 8 (140)
38
Òd rokù graje ju Kaszëbóm w niebny
krôjnie... wspòmink Bruna Szpicë
z Lëzëna
Cassubia Cantat 2019
Réza. Part 1
Jidą szlachã, jaczim szlë Bronisch
i Lemcke
Serce dlô Tatczëznë i głowa
do geszeftów
Z Kociewia
Lektury
Klëka
W najich szkòłach
Sëchim pãkã ùszłé
Z bùtna a z bëna
42
44
46
50
52
56
59
65
10
JAK KOLEJ
stała się impulsem
do rozwoju regionu
Fot. Marcin Koszałka / www.skylandfilms.eu
67
68
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zrealizowano ze środków Województwa
Pomorskiego. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i ze środków Miasta Gdańska.
Pomerania
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ADRES REDAKCJI
ul. Straganiarska 20–23 / 80-837 Gdańsk
tel. 58 301 90 16 / 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCJNY
Dariusz Majkowski (zastępca redaktora naczelnego)
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch
(sekretarz redakcji, Najô Ùczba)
Krystyna Sulicka
Bogumiła Cirocka
Ludmiła Kucharska
Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Ewa Górska
Stanisław Janke
Piotr Lessnau
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
TŁUMACZENIA NA JĘZYK KASZUBSKI
Dariusz Majkowski
ZDJĘCIE NA OKŁADCE:
zdjecie na okładce: Kartuzy,
Fot. Marcin Koszałka / www.skylandfilms.eu
WYDAWCA
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk
DRUK
Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Nakład 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
ogłoszeń i reklam.
Od redaktora
Pomorskiej Kolei
Metropolitalnej „stuknęło”
pięć lat. Choć czas
i okoliczności dnia
dzisiejszego nie skłaniają
do przesadnej celebracji,
warto wspomnieć o tej
rocznicy. Choćby z uwagi
na fakt, że PKM nie tylko
zmieniła nawyki mieszkańców w kwestii podróżowania,
ale wręcz wpłynęła na rozwój metropolii gdańskiej,
a w pewnym stopniu na rozwój całego regionu.
Emocjonowaliśmy się budową PKM, odliczaliśmy czas
do jej uruchomienia, a gdy wystartowała, chętnie
zaczęliśmy korzystać z jej usług. 15 milionów pasażerów
w pięć lat to dobry wynik. Choć pandemia korona-
wirusa w pewnym momencie spowolniła ruch także
na torach kolejowych, to nic nie zmienia faktu, że PKM
to jedna z najważniejszych inwestycji ostatnich lat, która
dała impuls do następnych przedsięwzięć, nie tylko
komunikacyjnych.
W październikowej „Pomeranii” przedstawiamy
również relację z warsztatów dla piszących po
kaszubsku, które organizują wspólnie nasza redakcja
i Biuro Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Warsztaty,
odbywające się cyklicznie w różnych miejscach naszego
województwa, są okazją do spotkania się w gronie osób
pochodzących z różnych części Kaszub i Pomorza,
do wymiany doświadczeń i podzielenia się swoimi
pasjami. Ten czas można także przeznaczyć na
zapoznanie się z lokalną kulturą i spotkania z osobami,
które tę kulturę tworzą, często bezinteresownie.
Sławomir Lewandowski
PRENUMERATA
z dostawą do domu
!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną
dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-
raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami
brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki
zamawiającej) oraz dokładny adres
• złożyć zamówienie w Biurze ZG ZKP,
tel. 58 300 06 83, 58 301 27 31,
e-mail: prenumerata@kaszubi.pl.
Edukacjô
WÔŻNĖ SĄ ÒSOBĒ,
NIĖ LĒCZBĒ
„A cëż pò tim jidze robic?, „Do jaczi robòtë pòtemù mòże jic?” abò jesz barżi bezpòstrzéd-
no: „A są z tegò jaczé dëtczi? – to pitania towarzącé wikszoscë hùmanisticznëch czerënków
na studiach. Òdpòwiescë na nie w pierszi rédze szukają sami pòtencjalny sztudérzë, ale nié
leno dlô se, ale téż dlôte, cobë swój wëbiér mòglë argùmentowac starszim, wùjóm, cotkóm,
sąsadóm, a w całoscë mòżlëwé, że i czësto cëzym lëdzóm. Jistné wątplëwòtë tikają sã pierszi
w Pòlsce filologie jedincznégò ùznónégò w najim kraju regionalnégò jãzëka.
Jaczé argùmentë wëzwëskac w ti biôtce – òsoblëwie
jeżlë wząc pòd ùwôgã nasze kaszëbsczé kómpleksë?
Nôlepszą barnią bãdze to, co nôbëlni je widzec
szesc lat pò ùtwòrzenim czerënkù – jegò absolwen-
cë. Pò prôwdze tuwò mómë sã czim pòchwalëc. Od
2017 rokù, to je òd pierszi òbronë licencjacczi prôcë,
kaszëbską rësznotã wzmòcniło karno 14 absolwentów
tegò czerënkù. Dlô niejednëch – tëch, co akademic-
ką spòlëznã a energiã młodëch chcą rechòwac w ta-
belkach – taczi wënik nie mdze snôżi. Wôrt równak
mierzëc sukces nié lëczbama, a lëdzama. Òsoblëwie
tej, czej brëkùjemë pasjonatów, a nié tëch, co szukają
taczi robòtë, cobë dérowała nié dłëżi niż òd 8 reno do
4 po pôłnim.
Tôkle kaszëbsczi etnofilologie z przëcygnienim mi-
nimalny do zrëszeniô czerënkù wielënë kandidatów
nie są krëjamnotą, towarzëłë téż akademicczi jesenie
we Gduńskù wnet kòżdégò rokù. Od 2014 – czej etno-
filologiô òsta ùtwòrzonô na Gduńsczim Ùniwersytece
– kaszëbsczi dzejarze próbòwelë przekònac wëszëznë
ti ùczbòwnie, że w przëtrôfkù nowégò, a jesz miészëz-
nowégò czerënkù limitë 25 sztëk lëdzy ni mają cwëkù.
W pierszi rédze dlôte, że lëdzóm bëło drãgò inwesto-
wac czas w czerënk, ò jaczim mało co bëło wiedzec,
a z dredżi biwało i tak, że lëdze, jaczi zajimelë dalszé
place na lësce przëjãtëch przegriwelë z tima, jaczim
zanôlégało leno na sztatusu sztudérë na Gduńsczim
Uniwersytece – cobë bez miesące kòrzëstac ze zniż-
ków i zwësków sparłączonëch ze sztudérską legitima-
cją, kò sygnie leno dostac sã na studia i òdebrac ten
dokùment, w wiele przëtrôfkach taczi człowiek mdze
wësztrichniony z lëstë sztudérów dopiérze pòd kùńc
semestru.
Latos wielëna kandidatów na sztudérów kaszëb-
sczi etnofilologie bëła niemałô – kò papiorë na ten
czerënk złożëło wnet pół setczi lëdzy (a zaregistro-
wónëch w systemie IRK bëło 69 chãtnëch)! Òstało
przëjãtëch 30 sztudérów. Westrzód nich są m.jin.
szkólnô fizyczi, absolwent anglisticzi, sztudérka sléd-
négò rokù turisticzi a krajoznawstwa, absolwentka
plasticznégò liceùm, kaszëbsczi maturancë. Wiele
z tëch lëdzy zaczinającëch latos etnofilologiã jã skùń-
czi – nie je wiedzec. Donëchczasnô statistika tegò
czerënkù (ale i jinëch na GÙ) je takô, że na gwës nie
bãdą to wszëtcë. Równak doswiôdczenié slédnëch lat
pòkazëje, że wiele bë nie bëło absolwentów dónégò
Òdj. z archiwùm Justinë Pòmiersczi
rocznika, na gwës kaszëbskô spòlëzna chùtkò jich
wcygnie. Dzysô absolwentów kaszëbsczi etnofilologie
pòtkac jidze m.jin. w szkòłach, w jaczich ùczą kaszëb-
sczégò jãzëka, w radiowëch stacjach a w telewizje,
gdze prowadzą abò rëchtëją programë ò Kaszëbach,
a czãsto téż pò kaszëbskù, na binach – jakno artistów
kabaretowëch abò mùzycznëch, w institucjach kùl-
turë – robią w nich za animatorów abò menedżerów,
są téż pòetama, wëdôwcama a miewcama agroturist-
nëch biznesów, mòże jich téż nalezc w handlu òpiar-
tim na kùlturze regionu.
Latosy rok pòkôzôł, jak wôżnô je òtemkłosc ùni-
wersytecczi administracje. Czejbë Gduńsczi Ùniwer-
sytet nie zgòdzył sã nôpierwi na przedłużony nabór,
a pòtemù na zwikszenié wielënë przëjãtëch z 25 do
30 lëdzy, kaszëbskô etnofilologiô bë mia stracony
pòstãpny rok w bùdowanim kapitału i reklamë, jaką
dlô czerënkù są jegò absolwence. Bò ùtcëwò rzek-
nąc – chtërna jesz z ùniwersytecczich „-logiów”
i „-znawstów” mô tak wiele procent absolwentów ro-
biącëch w wëùczonym na ùczbòwni warkù?
Tatiana Slowi
3
Pomerania nr 10 (546) / Październik 2020
Plik z chomika:
Izakolobrzeg
Inne pliki z tego folderu:
Pomerania Listopad 2020.pdf
(2968 KB)
Pomerania Grudzien 2020.pdf
(18853 KB)
Pomerania Pazdziernik 2020.pdf
(4957 KB)
Pomerania Wrzesien 2020.pdf
(23096 KB)
Pomerania Lipiec Sierpien 2020.pdf
(5600 KB)
Inne foldery tego chomika:
1969
1970
1971
1972
1973
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin