Pomerania Marzec 2020.pdf

(19708 KB) Pobierz
CENA 5,00 zł (w tym 5% VAT)
Nr 3 (540) marzec 2020
ROK 100-LECIA POWROTU POMORZA
W GRANICE RZECZYPOSPOLITEJ
ORAZ ZAŚLUBIN POLSKI Z BAŁTYKIEM
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ROK ZAŁOŻENIA 1963
www.miesiecznikpomerania.pl
w numerze
SN 0238-9045 NR INDEKSU 371939 PL
9 770238 904906
GENERÔŁ WRÓCYŁ
DO PÙCKA
03
SKRË
W ÒDJIMKACH
W Stôromiesczi Radnicë we Gduńskù jesmë wrãczi-
welë naje rokroczné nôdgrodë. Wicy ò tim wëdarzenim
piszemë na stronie 3. Hewò czile òdjimków z ùroczëznë,
jakô bëła 17 gromicznika.
Sztaturczi dlô dobiwców Òrmùzdowi Skrë wëkùmôł Wòjcech Wesser-
ling. Jich nôwôżniészima elementama są symbòle z Remùsa: miecz, wid
i zómk.
Ùroczëznã zaczãła Éwelina Stefańskô czëtającô wëjimk z ksążczi Alek-
sandra Majkòwsczégò
Żëcé i przigòdë Remùsa.
Prowadzący rozegracjã Karolëna Serkòwskô i Andrzéj Bùsler przëbôczëlë
historiã naji nôdgrodë.
Karno latosëch dobiwców Òrmùzdowi Skrë: (òd lewi) Pioter Zatoń,
Éwelina Karczewskô, Krësztof Kòpiszka, Krësztof Gradowsczi, Wòjcech
Méger, Jadwiga Warmbier i Ilona Kòwalczik (dwie przedstôwczczi karna
Nadolanie), Mirosława Möller i Sławòmir Bronk.
Na skarniach dobiwców Skrë je widzec redosc i bùchã. A w głowach wierã
sedzy jima pëtanié: „Co bë tu jesz dobrégò zrobic?”.
Na skarniach dobiwców Skrë je widzec redosc i bùchã. A w głowach wierã
sedzy jima pëtanié: „Co bë tu jesz dobrégò zrobic?”.
Na zakùńczenié wëstąpiło karno Nadolanie – latosy dobiwcowie Skrë.
ÒDJ. S. LEWANDOWSCZI
STRËMIANNIK 2020
W NUMERZE:
3 Òrmùzdowé Skrë rozżôliłë sã we Gduńskù
DM
4 Świętowaliśmy 100. rocznicę zaślubin Polski
z morzem
Sławomir Lewandowski
8 Bëlnô zabawa òbczas kaszëbsczégò swiãta
AM
10 Z wieżowca widzimy więcej
P.D.
11 Z chmùrnika dô widzec dali
P.D.
12 Przëdstôwków pò kaszëbskù nót wicy
Elżbiéta Prëczkòwskô
13 Bądkòwsczi tegò chcôł
Nataliô Dorawa i Juliô Jankòwskô
15 Antoni Miotk – kupiec, polityk i działacz
SL
16
17
Pomorania nie śpi
Ewelina Stefańska
Kòmù wadzy Aleksander Labùda?
Pioter Léssnawa
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 3 (135)
35 Smaki i aromaty Pomorza. Wojskowe kuchnie na
błękitnym szlaku Hallera
Rafał Nowakowski
39 Plastikòwi papiór
Katarzëna Blëzniewskô [Bliźniewska]
39 Gadki Rozaliji. Po długiej przerwie
Zyta Wejer
40 Malënczi
Kristina Léwna
44 Mlodi ferszta
Mateùsz Bùllmann
46 Rock, biesada, spiéwónô pòezjô a lëdowé kòlãdë.
nowé kaszëbsczé CD
Tomôsz Fópka
48 Òbrôzczi z żëcégò stolatczi
Łukôsz Zołtkòwsczi
50 Odszedł prof. dr hab. Alojzy Kowalkowski, inżynier
nauk leśnych
Jacek Kowalkowski
52 Z południa. Chojnicka kapsuła czasu
Kazimierz Ostrowski
53 Z Kociewia. Wokół tożsamości regionalnej
Maria Pająkowska-Kensik
54 Lektury
59 Klëka
67 Sëchim pãkã ùszłé. Dzegwią grëzc a jesc
Tómk Fópka
68 Z bùtna. Smiecë
Rómk Drzéżdżónk
18 10 lutego 1930 roku – rocznica uwikłana.
Część II: Niewygodny generał
Marcin Herrmann
22 Historia Kaszubów w dziejach Pomorza.
Konstytucja marcowa, a nowa rzeczywistość
społeczno-polityczna po wyborach 1922 roku
(cz. 6)
Józef Borzyszkowski
26 Mój żołnierz
Piotr Schmandt
30 Listy
32 Kaszëba w stalinowsczi sôdzë. Przëtrôfk
Zygmùnta Milczewsczégò (dzél 3)
Słôwk Fòrmella
34 Gdańsk mniej znany. Nowe oblicze Wyspy
Spichrzów
Marta Szagżdowicz
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego.
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
i ze środków Miasta Gdańska.
Od redaktora
W styczniu i lutym świętowaliśmy 100. rocznicę powrotu
Pomorza w granice Rzeczypospolitej. Toruń, Grudziądz,
Gniew, Kartuzy, Kościerzyna, Brusy, Chojnice, Starogard
Gdański, Wejherowo, Gdańsk – to m.in. w tych miastach
przypomniano, że Pomorze na powrót w granice odrodzonej
Polski musiało czekać dłużej niż pozostała część kraju.
Uroczyste sesje rad miejskich, sejmików wojewódzkich,
wystawy, koncerty, imprezy sportowe, gry miejskie, a nawet
morsowanie... Sposobów na uczczenie tego doniosłego
jubileuszu było wiele, ale cel jeden – ocalić od zapomnienia
wydarzenia sprzed 100 lat, przypomnieć o historii,
o wybitnych postaciach, które przyczyniły się do powrotu
Pomorza do Rzeczypospolitej.
Kulminacja obchodów przypadła na Puck. 10 lutego
2020 roku nad brzegiem Zatoki Puckiej byliśmy świadkami
inscenizacji zaślubin Polski z morzem z udziałem gen. Józefa
Hallera, w którego wcielił się Witold Dłubakowski. Generał –
podobnie jak 10 lutego 1920 roku – wrzucił złotą obrączkę
w wody zatoki, odnawiając akt zaślubin. W bieżącym
numerze „Pomeranii” – relacja z tych wydarzeń.
Natomiast 17 lutego br., podczas uroczystości
w Nadbałtyckim Centrum Kultury, kolegium redakcyjne
„Pomeranii” wręczyło Skry Ormuzdowe za rok 2019.
Nagrodą uhonorowano osoby zasługujące na publiczne
uznanie, niezwykłe osobowości pełne twórczej pasji,
propagujące pomorską kulturę, choć często działające bez
rozgłosu. Relację z tego wydarzenia także znajdą Państwo
w marcowym numerze, laureatów Skier zaś będziemy
przybliżać w kolejnych wydaniach naszego miesięcznika.
Sławomir Lewandowski
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bez-
płatną dostawą do domu: 55 zł.
W  przypadku prenumeraty zagranicznej:
150 zł.
Podane ceny są cenami brutto i uwzględnia-
ją 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
Zarząd Główny
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie
ul. Straganiarska 20–23
80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko
(lub nazwę jednostki zamawiającej)
oraz dokładny adres
• zamówić w Biurze ZG ZKP,
tel. 58 300 06 83, 58 301 27 31,
e-mail: prenumerata@kaszubi.pl
Ludmiła Kucharska
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch (Najô Ůczba)
Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Aleksander Gosk
Ewa Górska
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
TŁUMACZENIA NA JĘZYK KASZUBSKI
Dariusz Majkowski
ZDJĘCIE NA OKŁADCE
Witold Dłubakowski, członek grupy rekonstrukcyjnej
Zrzeszenia Kaszubskich Kuczerów, w roli
gen. Józefa Hallera, Puck, 10 lutego 2020 roku
FOT. SŁAWOMIR LEWANDOWSKI
WYDAWCA
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
ul. Straganiarska 20–23, 80–837 Gdańsk
DRUK
Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Nakład 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
ADRES REDAKCJI
ul. Straganiarska 20–23
80–837 Gdańsk
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Dariusz Majkowski (z-ca red. naczelnego)
Krystyna Sulicka
Bogumiła Cirocka
ÒRMÙZDOWÉ SKRË ROZŻÔLIŁË SÃ WE GDUŃSKÙ
ROCZNICE
Òd 1985 r. redakcjô „Pòmeranii” dôwô nôdgrodë za szerzwienié wôrtnotów, co zasłëgiwają na pùbliczné
ùwôżanié, za ùtwórczé pasje, rozkòscérzanié kaszëbsczi abò jiny pòmòrsczi kùlturë, spòlëznowé pòdjimiznë
w òbrëmim kùlturë. Nazwa tëch wëprzédnieniów – Òrmùzdowé Skrë – pòchòdzy z ksążczi Aleksandra Maj-
kòwsczégò
Żëcé i przigòdë Remùsa.
17
gromicznika w Stôromiesczi Radnicë we Gduńskù
diplomë i téż sztaturczi wëkùmóné dlô laùreatów
przez Wòjcecha Wesserlinga dostelë: Sławòmir Bronk,
Krësztof Kòpiszka, Krësztof Gradowsczi, Mirosława Möl-
ler, karno Nadolanie, Wòjcech Méger, Éwelina Karczew-
skô i Pioter Zatoń.
Ùroczëzna zaczãła sã òd przeczëtaniô dzélëkù
Remùsa
ò biôtce lëchégò Arimana i bëlnégò Òrmùzda w kaszëb-
sczi historii. Ùszłô przédniczka Klubù Sztudérów
przëbôczëła te słowa, kùńczącë zdanim: „Bãdã Skrą Òr-
mùzdową”. Pòtemù Andrzéj Bùsler i Karolëna Serkòwskô
przëwitelë pòzeszłëch gòscy, westrzód jaczich – òkróm
familiów i drëchów laùreatów – bëlë m.jin. przedstôw-
cowie wëszëznów Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô
(z przédnikã Janã Wërowińsczim i wiceprzédnikã Eùge-
niuszã Prëczkòwsczim). Lëst z pòwinszowanim przësłôł
téż przédnik Kaszëbsczégò Parlamentarnégò Zespòłu
Kadzmiérz Kleina.
Nôwôżniészim dzélã wëdarzeniô bëło czëtanié laùda-
cjów i wrãcziwanié nôdgrodów przez przédnika Redak-
cjowégò Kòlegium Piotra Dzekanowsczégò i przédnégò
redaktora „Pòmeranii” Sławòmira Lewandowsczégò.
Wiele skrëszeniô pòjawiło sã òbczas pòdzãkòwaniów
òd nônowszich Skrów. Wôrt pòdczorchnąc, że dzãka
Mirosławie Möller brzëmiałë tu nié blós kaszëbizna
i pòlaszëzna, ale téż kòcewskô gwara.
Laùreatóm winszowelë téż pòzeszłi gòsce, m.jin. wójt
gminë Lëpińce Andrzéj Lemańczik, chtëren dzãkòwôł za
spòlëznową robòtã przédno Wòjcechòwi Mégrowi, i Wal-
demôr Szczëpiór – direktór Centrum Kùlturë, Spòrtu,
Turisticzi i Biblioteczi w Gniewinie, jaczi w miono wójta
swòji gminë gratulowôł òsoblëwie Nadolanóm.
Òbczas ùroczëznë w  Radnicë bëło jesz wrãcziwóné
stipendium m. Izabellë Trojanowsczi. Zgódno z  ji te-
stamentã je òno namienioné młodim gazétnikóm zaji-
mającym sã kaszëbizną. Latos dostôł je Gracjón Fópka
z Radia Kaszëbë, chtëren tej-sej pisze téż do „Pòmeranii”.
Diplóm i kùwertã z dëtkama delë mù Éwa Górskô i Jón
Wërowińsczi.
Na zakùńczenié wëstąpiło karno Nadolanie. Jich pëszny
spiéw i tuńce baro sã widzałë ùczãstnikóm wëdarzeniô,
chtërny dzãkòwelë jima wiôldżima brawama. Pò òfi-
cjalnym dzélu ùroczëznë béł jesz czas na indiwidualné
pòwinszowania, òdjimczi i bëlny młodzowi kùch, jaczi
przëwiozła do Gduńska znónô mésterka kaszëbsczi kùch-
ni Zyta Górnô.
Bóg zapłac wszëtczim, co bëlë z  nama òbczas ti
nadzwëkòwi rozegracji, i ju terô rôczimë za rok.
DM
STRËMIANNIK
2020 /
/
GROMICZNIK
2020
/
/
3
3
ÒDJ. S.LEWANDOWSCZI

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin