Pomerania Pazdziernik 2018.pdf

(9500 KB) Pobierz
CENA 5,00 zł (w tym 5% VAT)
Nr 10 (524) październik 2018
ROK FRANCISZKA KRĘCKIEGO
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ROK ZAŁOŻENIA 1963
www.miesiecznikpomerania.pl
ISSN 0238 NR INDEKSU 371939 PL
9 770238 904906
TO NIE MOŻE BYĆ KONIEC
ETNOFILOLOGII KASZUBSKIEJ!
10
WALNE
PLACHANDRY
NA KOCIEWIU
FOT. JACEK CHEREK
RUJAN 2018
W NUMERZE:
3 Kociewiacy przyjechali na plachandry
Bogdan Wiśniewski
6 To nie może być koniec etnofilologii kaszubskiej!
Stanisław Janke
9
Gra nieoczywistościami. Czesząc myśli
po obejrzeniu filmu „Kamerdyner”
Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk
12 Mùszimë rzec dzecóm ò tim, co „za òknã”
Z
Danutą Pioch ò kaszëbsczi edukacje gôdała
Karolëna Weber.
16 Dlaczego interesują mnie małe języki
słowiańskie, zwłaszcza kaszubski?
Motoki Nomachi
20 „Jednodniówka” wydana (...)
w Wejherowie (1936)
Piotr Schmandt
24 Film o kanadyjskich Kaszubach (część 1)
Tadeusz Linkner
28 Gawędy o ludziach i książkach. „Plemiona
polskie” w listopadzie 1918 roku
Stanisław Salmonowicz
30 Pierszé lata dzejaniô wejrowsczégò partu
Kaszëbsczégò Zrzeszeniô wedle aktów
kòmùnysticzny bezpieczi (dzél 9)
Słôwk Fòrmella
32 Bliżej morza. Mierzeja Wiślana.
Kopać czy nie kopać?
Sławomir Lewandowski
34 Gdańsk mniej znany. Szlakiem Wintera
Marta Szagżdowicz
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 8(120)
37 Wiadła z pôłnia Kaszëb. Wielé mô dëszã
Felicjô Bôska-Bòrzëszkòwskô
40 Kôrbiónka ò „Naji Szkòle”
M
ikòłôj Ridiger, Dawid Rodzeń
(z pòmòcą Katarzënë Główczewsczi)
42 Mùzyka i nié leno. Bôjczi na głosë
Tomôsz Fópka
46 Wòjnowi Kaszëbi. Më przeżëlë swòjã
tragediã
Z
Kazmierzã Klawińsczim gôdôł Eùgeniusz
Prëczkòwsczi
48 Nordowé pòwiôstczi. Pòkùta
Matéùsz Bùllmann
50 Zrozumieć Mazury. Drukarz
Waldemar Mierzwa
52 Z południa. Wrześniowe pamiątki
Kazimierz Ostrowski
53 Z pôłnia. Séwnikòwé pamiątczi
Kadzmiérz Òstrowsczi, tłom. Bòżena Ùgòwskô
54 Z Kociewia. Walne Plachandry w Piasecznie
Maria Pająkowska-Kensik
55 Święto „Kociewskiego Magazynu Regionalnego”
Jan Kulas
56 Lektury
59 Klëka
67 Sëchim pãkã ùszłé. Mòwa w mòwie
Tómk Fópka
68 Z bùtna. Naj` z brifką interes, to je latosé
welónczi
Rómk Drzéżdżónk
35
35
36
Swiãto lëteraturë we Wejrowie
Pòd òkã Jastrë
(wëjimk)
Dariusz Majkòwsczi
Maska
(wëjimk)
Kristina Léwna
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego.
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, oraz ze środków Miasta Gdańska.
Od Redaktora
Ostatnie tygodnie przyniosły społeczności kaszubskiej
zarówno dobre, jak i niepokojące wiadomości. Zacznę od
dobrej, a tą z pewnością jest premiera długo wyczekiwanego
filmu pt. „Kamerdyner” w reżyserii Filipa Bajona. Film
doceniono podczas 43. edycji Festiwalu Polskich Filmów
Fabularnych w Gdyni, honorując go Srebrnymi Lwami.
Czy ta „kaszubska epopeja”, jak pisano i mówiono o filmie
jeszcze przed jego wejściem do kin, to wybitne dzieło,
czytelnicy „Pomeranii” sami muszą ocenić, wybierając się
do kina. Niemniej, jak pisze Miłosława Borzyszkowska-
-Szewczyk w swojej recenzji, którą publikujemy w tym
numerze naszego pisma, jest to ważny film, bo opowiada
historię dziś dla wielu Polaków nieznaną. Mówi
bowiem o Pomorzu w pierwszej połowie XX wieku
i o skomplikowanych relacjach polsko-kaszubsko-niemieckich
na tym terenie.
Niepokojąca wiadomość natomiast to decyzja władz
Uniwersytetu Gdańskiego o nieuruchomieniu etnofilologii
kaszubskiej w roku akademickim 2018/2019. Decyzja
niezrozumiała i zaskakująca, czego wyrazem są protesty
środowisk kaszubskich jednym głosem mówiących
o krzywdzącej decyzji m.in. w stosunku do młodzieży,
która w tym roku planowała podjąć studia na tym
kierunku. Komentarz w tej sprawie autorstwa Stanisława
Jankego również w październikowej „Pomeranii”.
Sławomir Lewandowski
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną
dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-
raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami
brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
ZG ZKP, ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki za-
mawiającej) oraz dokładny adres
• zamówić w  Biurze ZG ZKP, tel. 58  300 06 83,
58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamó-
wienia na prenumeratę (...) można składać bezpo-
średnio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl.
Ewentualne pytania prosimy kierować na adres
e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontak-
tując się z Infolinią Prenumeraty pod numerem:
22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach
7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch (Najô Ùczba)
Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Aleksander Gosk
Ewa Górska
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
TŁUMACZENIA NA JĘZYK KASZUBSKI
Dariusz Majkowski
Bożena Ugowska
PROJEKT OKŁADKI:
W projekcie wykorzystano logo Etnofilologii
kaszubskiej ze strony https://www.facebook.com/
etnofilologiakaszubska/
WYDAWCA
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 20–23
DRUK
Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Nakład 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
ADRES REDAKCJI
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Bogumiła Cirocka
Dariusz Majkowski
Krystyna Sulicka
FOT. J. CHEREK
KOCIEWIACY PRZYJECHALI
NA PLACHANDRY
„To w Pelplinie też są Kaszubi?” – zapytano mnie niedawno na jednej ze zrzeszeniowych uroczystości, reagując na sztandar
pelplińskiego oddziału ZKP. „Kaszubów trochę też się znajdzie, ale przede wszystkim są tam Kociewiacy!” – moja odpo-
wiedź, przecież aż nadto oczywista, musi być dość często przypominana, nie tylko na Kaszubach, ale także w innych rejo-
nach Polski. Dlatego cieszy, że Kociewiacy w ostatnich latach coraz częściej podkreślają swoją odrębność i obecność za-
równo wśród społeczności Pomorza, jak i w strukturach Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.
M
ankamentem jest zapewne brak jednej organiza-
cji. Kaszubi mają ZKP, Kociewiacy zaś skupieni
są w wielu, co nie sprzyja tej wspólnocie. Działają
one często na własną rękę. Przed laty próbowano temu za-
pobiec, powołując swoistą federację o symbolicznej nazwie
„Więźba Kociewia”. Niestety, była to próba mało skuteczna
i krótkotrwała. Ostatnio mówi się w niektórych kręgach
o reaktywacji Zrzeszenia Kociewskiego. Ta dyskusja o po-
trzebie zjednoczenia Kociewiaków w jednej organizacji jest
bez wątpienia potrzebna, ale nie zastąpi realnego działania.
Stąd też cieszy inicjatywa zorganizowania Zjazdu Kocie-
wiaków.
Myśl ta narodziła się wśród działaczy Oddziału Kociew-
skiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w  Zblewie.
I tego prymatu zblewiakom nikt nie odbierze. To stamtąd
wyszła iskra, która zapaliła ogień pięknej idei.
„Pomysły integracyjnego spotkania Kociewiaków cho-
dziły mi po głowie od dłuższego czasu. Inspiracją byli nasi
sąsiedzi z  północy – Kaszubi, którzy od dwudziestu lat
spotykają się na zjazdach. Czy my, Kociewiacy, jesteśmy
gorsi?” – pytał retorycznie prezes zblewskich zrzeszeńców,
dyrektor szkoły w  Bytoni k. Zblewa, bardzo energiczny
i przedsiębiorczy Tomasz Damaszk. A nauczyciel tej szko-
ły, też zrzeszeniec, Piotr Wróblewski tak pisał na specjalnie
utworzonej stronie internetowej www.walneplachandry.pl:
„Od pewnego czasu w zblewskim oddziale ZKP rozmawiało
się o czymś, co mogłoby promować i integrować Kociewie
i jego mieszkańców. Pojawiały się pomysły, by – poza Kon-
gresem Kociewskim, który jest zwoływany raz na pięć lat –
była jeszcze inna płaszczyzna integracji. Stopniowo dawało
się pomysły ubrać w słowa, nazwy, znaczenia. Nie chodziło
o naśladowanie Kaszubów, ale o coś nowego i innego. Coś,
co niekoniecznie musi być oddzielnym, samodzielnym
bytem, ale co może stać się integralną częścią już istnie-
jących, tradycyjnych imprez odbywających się cyklicznie
w kociewskich powiatach”.
RUJAN 2018 /
/
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin