Pomerania Luty 2018.pdf

(10174 KB) Pobierz
CENA 5,00 zł (w tym 5% VAT)
Nr 2 (517) luty 2018
ROK FRANCISZKA KRĘCKIEGO
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ROK ZAŁOŻENIA 1963
www.miesiecznikpomerania.pl
OPOWIEŚĆ
O DAWNEJ GRANICY
Zaprenumeruj „Pomeranię” na 2018 rok
w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim
– OTRZYMASZ CIEKAWĄ KSIĄŻKĘ!
GROMICZNIK 2018
W NUMERZE:
3 Pamiętajmy o zaślubinach Polski z morzem
Jerzy Nacel
5 Rozlubiony w kaszëbiznie
Dark Majkòwsczi
8 Ksążka co 15 dni!
Dark Majkòwsczi
10 Nowe przystanki Pomorskiej Kolei
Metropolitalnej
Sławomir Lewandowski
13 Przede wszëtczim òbòwiązczi
Z
Éweliną Stefańską, prezeską Klubù Sztudérów
Pòmòraniô, gôdôł Dark Majkòwsczi
14 Piesniô zadżinionégò gùslarza
Adóm Hébel
16 Brawãdë ò kòniach. Òd môlégò hiska do stôri
mërë – pôrã slów ò hòdowli kòni
Matéùsz Bùllmann
18 Katowôł Mozarta, Chopina i Bacha
Łukôsz Zołtkòwsczi
20 Rynszt, wieś na granicy
Witold Wantoch Rekowski
24 Dwasta lat „Stille Nacht”. Przezérk
kaszëbsczégò krewniostwa
Tomôsz Fópka
26 Wòjnowi Kaszëbi. Wëczëta jem, że dôwelë
nama do jedzeniô zmłoté lëdzczé gnôtë
Z
Anną Dawidowską-Szczipiór gôdôł Eùgeniusz
Prëczkòwsczi
28 Gawędy o ludziach i książkach. „Inne czasy,
inni ludzie”?
Stanisław Salmonowicz
30 Pierszé lata dzejaniô wejrowsczégò partu
Kaszëbsczégò Zrzeszeniô wedle aktów
kòmùnysticzny bezpieczi (dzél 2)
Słôwk Fòrmella
32 Zdroje kaszëbiznë. W słowarzu Sëchtë (dzél 2)
Felicjô Bôska-Bòrzëszkòwskô
35 Gdańsk mniej znany. Młyniska
Marta Szagżdowicz
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 2(114)
36 Listy
38 Lektury chojnickich filomatów
Kazimierz Jaruszewski
41 Pamięci Kazimierza Piechowskiego
(1919–2017) – wybitnego Pomorzanina
Jan Kulas
44 I stało się... Tajemnicze ładunki (część 2)
Józef Ceynowa
47 Pożegnanie gdyńskiego działacza [Paweł Śleziński]
Teresa Hoppe
48 Franciszek Okuń (1949–2017)
SC
49 Z Kociewia.
Toc jo...
o kociewskich
zakruszkach
Maria Pająkowska-Kensik
50 Zrozumieć Mazury. Kaznodzieja
Waldemar Mierzwa
52 Z południa. Działo się w Brusach
Kazimierz Ostrowski
53 Z pôłnia. Dzejało sã w Brusach
K
azmiérz Òstrowsczi, tłom. Ana Cupa-Dzemińskô
54 Lektury
59 Klëka
67 Sëchim pãkã ùszłé. Gówniany felietón
Tómk Fópka
68 Z bùtna. Brifka znerwòwóny, lesny mô strach
Rómk Drzéżdżónk
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego.
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska.
Od Redaktora
Postać generała Józefa Hallera w sposób szczególny zapisała
się w pamięci mieszkańców Pomorza, w tym Kaszubów.
O popularności dowódcy Błękitnej Armii w naszym regionie
niech świadczą liczne przejawy „kultu” w postaci pomników,
ulic, placów czy szkół jego imienia. Co roku uroczyście
obchodzimy dzień 10 lutego – rocznicę tzw. zaślubin
Polski z morzem. Także na łamach tego numeru
„Pomeranii” wspominamy tamto wydarzenie, sprzed 98 lat,
oraz samego generała. Pisze o tym w swoim artykule Jerzy
Nacel (strony 3–4).
W lutowej „Pomeranii” publikujemy ponadto rozmowę
z Eweliną Stefańską, nową prezeską studenckiego klubu
Pomorania. O plany na najbliższe miesiące, o Nagrodę
Stolema oraz o to, dlaczego w zarządzie stowarzyszenia
są tylko przedstawiciele południowych Kaszub, pytał swoją
rozmówczynię zastępca redaktora naczelnego Dariusz
Majkowski (strony 13–14).
W grudniu Pomorska Kolej Metropolitalna „wzbogaciła
się” o dwa przystanki: Gdynia Karwiny i Gdynia Stadion.
Wraz ze zmodernizowanym wcześniej dworcem kolejowym
w Gdańsku-Osowie stanowią one ważny element
w kolejowym transporcie na Pomorzu. Dzięki nowym
przystankom pasażerowie z Gdyni szybciej i wygodniej
dotrą m.in. do gdańskiego Portu Lotniczego im. Lecha
Wałęsy. W planach zarządu PKM jest również budowa
nowego przystanku w Gdańsku oraz elektryfikacja
18-kilometrowej linii kolejowej (strony 10–12).
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną
dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-
raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami
brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
ZG ZKP, ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki za-
mawiającej) oraz dokładny adres
• zamówić w  Biurze ZG ZKP, tel. 58  301 90 16,
58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamó-
wienia na prenumeratę (...) można składać bezpoś-
rednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl.
Ewentualne pytania prosimy kierować na adres
e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontak-
tując się z Infolinią Prenumeraty pod numerem:
22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach
7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Sławomir Lewandowski
Krystyna Sulicka
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch (Najô Ùczba)
Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Aleksander Gosk
Ewa Górska
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
TŁUMACZENIA NA JĘZYK KASZUBSKI
Anna Cupa-Dziemińska
ZDJĘCIE NA
OKŁADCE
Witold Wantoch Rekowski
WYDAWCA
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 20–23
DRUK
Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Nakład 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
ADRES REDAKCJI
80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Bogumiła Cirocka
Dariusz Majkowski
PAMIĘTAJMY O ZAŚLUBINACH
POLSKI Z MORZEM
Przeglądając bibliografię prac dotyczących uroczystości tzw. zaślubin Polski z morzem, zauważyłem, że
w ostatnich latach publikuje się znacznie więcej niż wcześniej tekstów o tym fakcie historycznym, z którym
wiążą się często ciekawe opisy. Od kilku lat staram się czytelnikom naszej „Pomeranii” przedstawiać mało
znane epizody związane z tym ważnym wydarzeniem w dziejach Polski, Pomorza, a zwłaszcza Kaszub.
FOT. ZE ZBIORÓW NARODOWEGO ARCHIWUM CYFROWEGO
Z
akończeniem procesu przejmowania polskich ziem
północnych była ceremonia w Pucku przeprowadzo-
na 10 lutego 1920 roku. Wymyślił ją prawdopodobnie
sam generał Józef Haller, który lubił majestatyczne uro-
czystości. 5 lutego 1920 roku do Torunia, który od 21
stycznia był siedzibą wojewody pomorskiego i dowódz-
twa Frontu Pomorskiego, przybyli dwaj działacze kaszub-
scy z ziemi puckiej: Antoni Miotk (pierwszy komisarycz-
ny burmistrz Pucka) i Teofil Baniecki, aby zapoznać się
z harmonogramem pobytu generała nad morzem i pro-
jektem obchodów „zaślubin”. Tego jeszcze dnia generał
wydał rozkaz o przeprowadzeniu uroczystej ceremonii
w Pucku. Był to jedyny oprócz Helu port rybacki przy-
dzielony Polsce, ponadto tam kończyła się linia kolejowa.
Zgodnie z umową z Niemcami skład specjalny przejechał
terytorium Wolnego Miasta Gdańska. W Gdańsku nastą-
pił dłuższy postój, gdyż polska ludność (około 2 tysiące
zgromadzonych) zgotowała „błękitnemu generałowi”
owacyjne przyjęcie. Haller otrzymał tu dwie platynowe
obrączki, znane później powszechnie jako pierścienie
symbolizujące zaślubiny Polski z morzem. Pociąg z ge-
nerałem i osobami towarzyszącymi przybył do Pucka
około 14.30. Do tej miejscowości jechał cztery i pół go-
dziny, zamiast dwóch przewidywanych. Jedną z wielu
przyczyn opóźnienia było m.in. owacyjne przyjęcie ge-
nerała na trasie przejazdu. „Gazeta Gdańska” z 14 lutego
1920 roku donosiła: „Na granicy Wolnego m. Gdańska
i Polski ujrzano w Kolebkach pierwszą bramę triumfalną
z napisem powitalnym na cześć jenerała, oraz pierwsze
wojskowe straże polskie. Odtąd wzdłuż całej drogi aż do
Pucka widać było wszędzie bramy triumfalne, sztandary
polskie itd. Na wszystkich stacjach ludność oczekiwała
jenerała, witając go zapalnymi okrzykami. W Redzie po-
witali jenerała dwaj Kaszubi: wójt Graba i p. Kożyczkow-
ski”. W Pucku tłumy Kaszubów przybyłych z najdalszych
zakątków Kaszub, w pochodach, często z chorągwiami
GROMICZNIK 2018 /
/
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin