samouczek szachowy dla początkujących.pdf

(3793 KB) Pobierz
SAMOUCZEK
SZACHOWY
SZACHY – DLA POCZĄTKUJĄCYCH
"Nauczcie
dzieci grać w szachy, a o ich przyszłość możecie być spokojni"
-
Paul Morphy
Szkoła szachowa SzachMistrz
Kalisz, sierpień 2007, sierpień 2014
(uaktualnienie)
Maciej Sroczyński
-
Samouczek szachowy
-
http://www.szachmistrz.pl
WSTĘP
"Szachy są miarą intelektu"
-
Johann Wolfgang Goethe
„3 godziny matematyki = 1 godzina szachów”
Chciałbym przekazać Tobie czytelniku, wiedzę która jest niezbędna do rozpoczęcia
gry w szachy. Niniejszy poradnik zawiera wiele przydatnych informacji, rad i wskazówek,
które mogą posłużyć Ci w partii szachowej. Dołożyłem wszelkich starań, aby poradnik był
jak najbardziej przejrzysty i prosty do zrozumienia dla każdej osoby, która do niego dotrze.
Wzbogaciłem go również o liczną galerie diagramów, ilustracji i zdjęć, które ułatwią Ci
zapamiętanie podstawowych zasad i prawideł szachowych. Ważne jest, aby nie pominąć
żadnego z działów i przeczytać książkę „od deski do deski”. Poradnik ten kieruję przede
wszystkim do dzieci i młodzieży. Może też posłużyć instruktorom, trenerom szachowym,
jako materiał pomocniczy do edukacji szachów w przedszkolach oraz szkołach
podstawowych. Mam nadzieję, że każdy nauczy się z niego podstaw szachowego abecadła.
Powinno zaszczepić to w wielu z Was „szachowego bakcyla”, którym sam zaraziłem się
mając 10 lat. Dalsza edukacja będzie już prosta, bo to Wy będziecie „szukać szachów, a nie
one was”.
Dlaczego dziecko powinno grać w szachy? :
uczą logicznego i konstruktywnego myślenia,
rozwijają aktywność twórczą dziecka,
poprawiają: pamięć, koncentracje, wyobraźnie przestrzenną i podzielność uwagi,
kształtują osobowość dziecka, wyrabiają w nim pozytywne cechy: systematyczność,
odpowiedzialność, pracowitość, samodyscyplinę,
uczą poszanowania rywala, wychowują, bawią, rozwijają zainteresowania,
najważniejsze!
poprawiają wyniki dydaktyczne dziecka w szkole!
Poradnik ma charakter bezpłatnej książki elektronicznej (ebooka). Wszelkie formy
sprzedaży lub czerpania korzyści finansowych związanych z jego dystrybucją będą
naruszeniem praw autorskich. W przypadku zamieszczania na stronach internetowych
ebooka „Szachy dla początkujących”
lub cytowania fragmentów książki w innych
środkach
informacyjnych,
wymagane
jest
podanie
źródła
do
mojej
strony
http://www.szachmistrz.pl
oraz imienia i nazwiska autora, ww. ebooka.
Maciej Sroczyński
-
Samouczek szachowy
-
http://www.szachmistrz.pl
1. Ogólne zasady
Partia szachów rozgrywana jest na kwadratowej planszy zwanej
szachownicą
(diagram
1).
Znajdują się na niej 64 na przemian ułożone białe i czarne pola. Szachownicę można
podzielić na linie pionowe (kolumny), jak i linie poziome (wiersze), mają one po 8 pól.
Diagram 1:
Linie poziome, pionowe, ukośne
Diagram 2:
Szachownica, bierki i zegar
Gra w szachy rozgrywana
jest
pomiędzy
dwoma
zawodnikami. Na początku, każdy
z nich dysponuje 16
figurami
szachowymi
(bierkami).
Jeden
gracz ma bierki białe, drugi –
czarne. Widzimy je na
diagramie
2.
Po
lewej
stronie
można
zaobserwować
urządzenie.
niebieskie
Maciej Sroczyński
-
Samouczek szachowy
-
http://www.szachmistrz.pl
Jest to
zegar szachowy,
który podczas partii
odmierza czas do namysłu obu zawodnikom. Zdarza się,
że zawodnicy grają bez zegarów, wówczas partia ma
charakter towarzyski. W turnieju szachowym rozgrywanie
partii bez zegarów powoduje, że partia traci sens. Jedna ze
stron mogłaby zastanawiać się o wiele dłużej. Grając
z zegarem, obie strony otrzymują tyle samo czasu do
namysłu, co sprawia że szanse obu zawodników są równe.
Najczęściej spotykanym tempem do namysłu w
„partiach
szybkich”
jest 15 minut na zawodnika. Każdy z
zawodników otrzymuje 15 minut, taka partia może więc
maksymalnie trwać 30 minut. W turniejach „klasycznych”
można pomyśleć o wiele dłużej: 60 minut na zawodnika,
czyli 120 minut na całą partię. Bardzo popularne są „partie
błyskawiczne”,
w których każdy zawodnik, otrzymuje
zaledwie 5 minut do namysłu.
Należy pamiętać, że po
przekroczeniu limitu czasowego zawodnik przegrywa partie! Jeżeli obie wskazówki
opadną będzie remis.
Z praktyki turniejowej mogę dodać, że moja najkrótsza partia trwała
zaledwie kilka sekund, a najdłuższa prawie 6 godzin!.
Osobom sceptycznym, uważającym że szachy to nudna i mało dynamiczna gra,
polecam obejrzenie choć jednej partii błyskawicznej w wykonaniu arcymistrzów. Wówczas
stereotypowe pojęcie wolnego i dumającego szachisty diametralnie się zmieni.
2. Figury szachowe – wartość, ustawienie początkowe
Przed rozpoczęciem gry, armia białych i czarnych składa się z 16 bierek:
1
króla,
1
hetmana,
2
wież,
2
gońców,
2
skoczków,
8
pionków.
Maciej Sroczyński
-
Samouczek szachowy
-
http://www.szachmistrz.pl
"Szachy to życie"
Robert Fischer
Zdjęcie 1:
Figury szachowe
Hetman
Skoczek
Pionek
Goniec
Wieża
Król
Każda bierka porusza i wykonuje bicie wg. własnych, odrębnych zasad. Zostanie
to omówione w dziale czwartym. Poszczególne figury mają różne wartości:
król
– bezcenny!
hetman –
9 pkt
wieża –
5 pkt
goniec –
3 pkt
skoczek –
3 pkt
pionek –
1 pkt
wartość punktowa figur szachowych
ze względu na swoją wartość
Goniec i Skoczek nazywane są figurami lekkimi
ze względu na swoją wartość
Hetman i Wieża nazywane są figurami ciężkimi
Kilka przykładów porównania figur:
biały hetman
biała wieża
=
i
czarny hetman warte są po 9 pkt,
=
i czarna wieża po 5 pkt,
hetmana (9 pkt),
wieży (5 pkt),
(9
pkt).
dwie wieże(2x5=10 pkt) są silniejsze od
goniec
i skoczek (3+3=6 pkt) są mocniejsze od
Dwa
gońce i skoczek (3+3+3=9 pkt) dają nam równowartość hetmana
Przykładów można podać o wiele więcej,
rzeczywista wartość figury zależy od
ustawienia na szachownicy. Nieraz pionek okazuje się silniejszy od hetmana!
Dlatego
właśnie szachy są piękną grą. Mały pionek może zmienić się w hetmana i dać mata.
Czytelnik na pewno zauważył, że do wszystkich bierek, za wyjątkiem króla, przypisano
wartość punktową. Król jest najcenniejszą i zarazem jedyną figurą, której nie można zbić z
szachownicy. Dlatego nie ma wartości punktowej. Cel gry jest prosty: schwytanie króla
Maciej Sroczyński
-
Samouczek szachowy
-
http://www.szachmistrz.pl
Zgłoś jeśli naruszono regulamin