Antyżydowskie elementy w katolickiej liturgii
List Amerykańskiego Komitetu Żydowskiego do kard. Bea
http://www.ccjr.us/images/stories/AJC_Anti-Jewish-Elements-in-Catholic-Liturgy.pdf
http://www.ajcarchives.org/AJC_DATA/Files/6A2.PDF
THE AMERICAN JEWISH COMMITTEE
Institute of Human Relations
165 East 56 Street, New York 22, N. Y.
Plaza 1-4000 Cable Wishcom, New York
17 listopada 1961
Jego Eminencja kard. Agostino Bea
Przewodniczący Sekretariatu ds. Jedności Chrześcijan
Collegio Bio Brasiliana
Via Aurelia 527
Rzym
Włochy
Wasza Eminencjo:
W nawiązaniu do rozmowy między Tobą i przedstawicielami Amerykańskiego Komitetu Żydowskiego/AJC, Ralph Friedman i Zachariah Shuster, jaka odbyła się w twoim biurze 13 lipca, przesyłamy ci memorandum zatytułowane "Anty-żydowskie elementy w katolickiej liturgii".
Ten dokument uzupełni materiał zawarty w naszym memorandum o "Wizerunku Żydów w katolickim nauczaniu" przesłanym Ci 13 lipca.
Jesteśmy bardzo wdzięczni za Twoją zgodę na przyjęcie 26 listopada wybitnego żydowskiego teologa prof. Abrahama J. Heschel z Nowego Jorku, dr Maxa Horkheimera, profesora filozofii i socjologii na Frankfurt University w Niemczech, Zachariaha Shustera z Paryża, dyrektora Europejskiego Biura AHC, w celu omówienia tych dokumentów.
Jesteśmy przekonani, że wasze dyskusje znacząco wpłyną na realizację naszego wspólnego celu poprawy wzajemnych relacji.
Jak wykazaliśmy w liście z 13 lipca, jesteśmy gotowi udostępnić nasze źródła dodatkowych badań i inne jakie będziesz uważał za pomocne przed i po zwołaniu soboru ekumenicznego.
Jak pragnęliśmy wykazać w liście z 15 grudnia 1960 do Jego Świątobliwości Papieża Jana
XXIII, mamy wielką nadzieję, że sobór ekumeniczny weźmie pod uwagę sugestie zawarte w tych dokumentach jako podejście do znacznej poprawy relacji między katolikami i żydami w różnych częściach świata.
Uważamy, że powazne i wszechstronne ponowne zbadanie nauii katolickiej o Żydach, i dyrektyw jakie poskutkują wdrożeniem wyników takich badań licznymi dostępnymi dla Kościoła kanałami, ustanowią punkt zwrotny w relacjach między naszymi dwoma wielkimi historycznymi narodami i tradycja,o.
W imieniu AJC wyrażam nasze ciepłe uznanie za twoje łaskawe zainteresowanie i braterską współpracę pokazaną w naszych relacjach w ostatnich miesiącach. Mamy nadzieję, że nadchodzące miesiące i lata doprowadzą nas do jeszcze bliższych i wzajemnie pomocnych relacji.
Z wyrazami szacunku
Louis Caplan
Przewodniczący
LC:fb
Zał.
--------
LOUIS CAPLAN, przewodniczący HERBERT B. EHRMANN,Chm., Exec. Bd. & Hon. Pres.
IRVING M.ENGEL,Chm., Admin. Bd.&Hon. Pres.
WILLIAM ROSENWALD, Chm.,Nat'l.Advisory Council
MAURICE GLINERT, Treasurer
ARTHUR D.LEIDESDORF, Associate Treasurer
JULIUS S. LOEWENTHAL, Secretary
JOHN SLAWSON, Executive Vice-President
JACOB BLAUSTEIN, Honorary President
JOSEPH M. PROSKAUER, Honorary President
HERBERT H. LEHMAN, Honorary Vice-President
SAMUEL D. LEIDESDORF, Honorary Vice-President
RALPH E. SAMUEL, Honorary Vice-President
HORACE STERN, Honorary Vice-President
FRED LAZARUS, JR., Hon. Chm., Nat'l Advis. Council
A. M. SONNABEND, Chm., Institute Development
MORRIS B. ABRAM, Atlanta, Vice-President
MAX WM. BAY, Los Angeles, Vice-President
MARTIN L. BUTZEL, Detroit, Vice-President
WILLIAM P. ENGEL, Birmingham, Vice-President
JACK A GOLDFARB, New York, Vice-President
ANDREW GOODMAN, New York, Vice-President
PHILIP E. HOFFMAN, Orange, N. J., Vice-President
JAMES MARSHALL, New York, Vice-President
IRVING SALOMON, San Diego Vice-President
GARDNER H. STERN, Chicago, Vice-President
ANTY-ŻYDOWSKIE ELEMENTY W KATOLICKIEJ LITURGII
Memorandum
Do: SEKRETARIAT DS. JEDNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
Od: AJC [Amerykański Kongres Żydowski]
17.11.1961
W przesłaniu tego memorandum do Sekretariatu ds. Jedności Chrześcijańskiej, motywuje nas to samo pragnienie, które promowało nasze wcześniejsze* memorandum o "Wizerunku żydów w nauce katolickiej / The Image of the Jews in Catholic Teaching" – pragnienie naprawy relacji między katolikami i żydami.
Mamy nadzieję, że ten dokument, który skupia się na niektórych fragmentach w katolickiej liturgii, które uważamy za szkodliwe dla żydów, zostanie przyjęty przez Sekretariat jako konstruktywna próba skonfrontowania źródeł nieporozumienia i wrogości między katolikami i żydami.
Postawy przekazywane katolikom w publicznym kulcie Kościoła są głęboko wszczepione i popierane przez władzę Kościoła i uroczysty majestat posługi.
A zatem, kiedy zwracamy uwagę w tym memorandum na fragmenty liturgii rzymskokatolickiej, które są wrogie wobez żydów, robimy to przy założeniu, że te fragmenty i komentarze, które tradycyjnie je wywoływały, przyczyniają się do antyżydowskich postaw i zachowań - założenie niestety uzasadnione żydowskim doświadczeniem historycznym.
----
*Przesłane Jego Eminencji kard. Augustin Bea, 13.07.1961.
Niedawne zmiany w liturgii
Z uznaniem dziękujemy za niedawne zmiany dokonane w liturgii Kościoła w celu osiągnięcia bardziej pozytywnego zrozumienia narodu żydowskiego i judaizmu przez katolików; tj. usunięcie w 1955 specjalnej rubryki, która czyniła żydów jedynym wyjątkiem od reguły flectamus genua – rubryki która była bardzo obraźliwa dla żydów, którzy mieli świadomość tego i wiedzieli, że jej zamiarem było upokarzanie ich; opinia Świętej Kongregacji Obrzędów z 1948, że wyrażenia perfldis Judaeis i Judaica perfidia można tłumaczyć jako oznaczające po prostu brak wiary w chrześcijańskie objawienie; i wreszcie usunięcie słów perfidia i perfidis przez papieża Jana w 1959, a następnie zatwierdzenie tej zmiany przez Świętą Kongregację ds. Obrzędów.
Niemniej jednak anty-żydowskie teksty pozostają w katolickiej liturgii. One są w:
1) księgach liturgicznych Kościoła, np. Missale, Graduale, Vesperale, Antiphonale, itd.,
które służą do publicznego kultu w kościołach parafialnych i katedrach;
2) homiliach i oficjalnie aprobowanych komentarzach w publicznej liturgii, które prowadzą i informują księdza przygotowującego się do kazania;
3) tekstach należących do obrzędu monastycznego, albo do Brewiarza czy przestarzałych ordines albo sacramentaries;
4) tzw. traktatach paraliturgicznych.
-3-
W tym memorandum ograniczamy się do rozważenia pierwszych 2 kategorii dokładnie odnoszących się do publicznego kultu w Kościele, mimo że liczne antyżydowskie teksty i uwagi interpretacyjne można znaleźć w kategorii 3 [1] i w traktatach para liturgicznych, szczególnie w dewocyjnych materiałach przygotowanych lokalnie przez sodalicje, bractwa itd.
[1] Przykład: "Dicant nunc Judaei, quomodo milites custodientes sepulcrum perdiderunt Regem ad lapidis positionem. Quare non servabant Petram justitiae? Aut sepultum reddant, aut resurgentem adorent, nobiscum dicentes: 'Quod enim, vivit, vivit Deo, Alleluia'". (Hymn "Christus resurgens", Vesperale juxta ritum S. Ordinis Praedicatorum, Romae 1900, ed. Fruehwirth, s. 190/1]
"Niech żydzi powiedzą, jak żołnierze którzy strzegli grobu, wydali ciało Króla, zgodnie ze (zmienionym) położeniem grobu. Dlaczego nie służyli skale sprawiedliwości? Powinni albo odłożyć kamień, albo oddać pokłon zmartwychwstałemu (Chrystusowi), mówiąc razem z nami: 'Bo on żyje, żyje z Bogiem, Alleluja'".
"Erubescat Judaeus infelix qui dicit Christum ex Joseph semine esse natum." (Ibid., s. 433)
"Niech nieszczęsny Żyd zarumieni się, mówiąc, że Chrystus narodził się z potomstwa Józefa".
"Sit etiam signorom sonitus, Domine, Judeis et perfidis terrificatio valida resipiscenda a militia..." (Liber ordinum, ed. Ferotin, Paris, 1904) To jest wg Ferotin, najstarsza formuła do święcenia dzwonów.
"Niech także ich hałaśliwe brzmienie (dzwonów) będzie silnym środkiem odstraszającym dla żydów i zdrajców, by nie mieli odwagi dla nowej niegodziwości…"
"Lugaat carnalis Judaeus, sed splritalis gaudeat Christianus..." (Ibid., s. 423)
"Niech cielesny Żyd opłakuje, a duchowy chrześcijanin się raduje…"
-3A-
"Saevienti diabolo per ministeria Judaeorum foritiam servi nihil peccati habentis objecit..." (Źródło: Breviarium juxta ritum S. Ordinis Praedicatorum /Dominican Order/ Tourney 1894, vol. I Wielki Piątek, z kazań Papieża Leona I, s. 407)
"Z pomocą żydów bezgrzeszny sługa [Boży] został rzucony szalejącemu diabłu…"
(Contra Judaeos) "0 natio nefandi generis / cur gratiae donis abuteris?" (Źródło: Dom Ulysses Chevalier, Repertorium hymnologicum, vol. II, s. 213, No.13302, Louvain, 1997.)
"O narodzie o niesławnym charakterze, dlaczego nadużywasz darów Bożej łaski?”
-4-
W kulcie publicznym Kościoła jest wiele tekstów i opinii wyrażających wrogość do narodu żydowskiego. W większości one są w czytaniach Nowego Testamentu. Okazjonalnie wrogi komentarz zaczerpnięty z Nowego Testamentu faktycznie staje się częścią Mszy. Przykład:
"Tradent enim vos in conciliis, et in synagogia suis flagellabunt vos..." (Commune Apostolorum et Evangelistarum, Vesperale Rom.) "Będą przekazywać cię na spotkaniach i biczować w swoich synagogach…" To wyrażenie powtarza się na Mszy z okazji każdego upamiętnienia dnia Apostoła lub Ewangelisty.
Ponadto niektóre średniowieczne hymny, z których kilka nadal jest używanych w liturgii, są szczególnie krzywdzące dla żydów. Cytujemy tylko kilka przypadków:
In addition, some medieval hymns, several of which are still in liturgical use, are particularly prejudicial to Jews. We quote only a few instances:
Sekwencja Wipo na Wielkanoc (Vlctimae paschali ...
OlaGordon