Lizbona_Udany_weekend_Wydanie_1_beliu1.pdf

(1577 KB) Pobierz
Tytuł:
Teksty:
Lizbona – Udany Weekend
Lisbonne. Week-end
Portugalia. Zielony Przewodnik
Anna Pamuła
Marzena Daszewska, Tomasz Ostrowski
Paweł Sondej
Magdalena Kubas
Łukasz Felcenloben
Barbara Faron, Martyna Goc
Marzena Daszewska, Paweł Kosmalski
Magdalena Suchy-Polańska
© Martin Lehmann / Shutterstock.com
Koncepcja serii Udany Weekend:
Redaktor prowadzący:
Tłumaczenie:
Redakcja:
Korekta:
Koncepcja graficzna:
Skład:
Zdjęcie na okładce:
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną,
fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich
właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były
kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za
związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo
Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania
informacji zawartych w książce.
Helion S.A.
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 230 98 63
e-mail: bezdroza@bezdroza.pl
http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?beliu1
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
© Fernando Batista / Shutterstock.com
Wydanie I
ISBN: 978-83-246-6410-8
Copyright © Le Guide Vert Michelin – Michelin & cie
• Księgarnia internetowa
Vert Michelin, 46, avenue de Breteuil, 75324 Paris Cedex 07
Le Guide
Kup książkę
2013
L
Copyright © for the Polish Edition by Helion,
ubię to!
• Poleć książkę
Dzielnice
i zabytki
Lizbony
• Oceń książkę
Nasza społeczność
Kup książkę
Panteon Narodowy
Poleć książkę
Dzielnice i zabytki Lizbony
Baixa i Rossio
trzęsieniu ziemi w 1755 r. Dzięki niezłomnej woli markiza de Pombal w XVIII w. powstało
nowe miasto, wyzywająco piękne, nowoczesne i tajemnicze.
Kosmopolityzm miasta był legendarny już w okresie wielkich odkryć, ale i dzisiaj Lizbona
jest różnokolorową mieszanką narodowości i współżyje z imigrantami z dawnych kolonii.
Jej największą ozdobą jest
Tag,
przypominający, że system dróg rzecznych i połączenia
z  innymi kontynentami zapewniły Portugalii pięć wieków bogactwa. Atmosfera miasta
jest bardziej śródziemnomorska niż atlantycka. Pięć wieków dominacji rzymskiej i cztery
wieki arabskiego panowania pozostawiły wiele śladów. Przez wiele lat Lizbona był uwa-
żana za miasto bliższe Brazylii i Mozambikowi niż europejskim centrom takim, jak Paryż
czy Londyn.
W  1986  r. włączenie Portugalii do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) sprawi-
ło, że nowe sąsiedztwo, które Portugalia odkryła nagle na kontynencie, dało pozytywny
impuls do wprowadzania ulepszeń w stolicy. Dzisiaj Lizbona jest metropolią, świadkiem
szybkich zmian, modernizacji i… placem budowy. Ogromne centra handlowe, jak Amo-
reiras i Colombo, nowy stadion Luz, najnowsze inwestycje na brzegu Tagu (Park Narodów,
dzielnica portowa) ciągle dodają miastu energii.
Modernizacja nie oznacza budowania wszystkiego od nowa. Nie zapomina się tu o ko-
rzeniach i  dziedzictwie. Przykładem są stacje metra i  budynki miejskie, które zostały
przyozdobione
azulejos,
wspaniałymi błękitnymi płytami, które opowiadają portugalskie
legendy i – choć wykonane współcześnie – dorównują dziełom dawnych mistrzów.
DZIELNICE I ZABYTKI LIZBONY
Lizbona położona jest na wybrzeżu Atlantyku nad ujściem Tagu. W jej granicach administra-
cyjnych mieszka ok. 600 tys. mieszkańców, a cała aglomeracja ma 2,8 mln ludności. Miasto
podzielone jest na 53 gminy cywilne (freguesias) i wyodrębnia się w nim zwyczajowo kilka
historycznych dzielnic: Chiado, Bairro Alto, Alfama i Mouraria, Graça i Santa Apolónia, Be-
lém, Ajuda, Rato i Amoreiras, Madragoa i Estrela, Lapa, okolice Benfica oraz Tagu, Avenida
da Liberdade i Saldanha, Campo Pequeno i Campo Grande, Paço do Lumiar oraz Parque das
Nações. Warte odzwiedzenia są również okolice Lizbony. Obowiązkowo trzeba poznać po-
bliskie plaże.
Tło
Spacer po mieście to sposób na delektowanie się spektaklem ożywionych, gorących
i  nieco zaspanych ulic. Lizbona z  dumą ukazuje swoje oblicze miasta zwykłych ludzi.
Wąskie uliczki zdobi pranie wywieszone przed oknami domów, balkony uginają się pod
ciężarem kwiatów, koszyki z zakupami wciągane są na wyższe piętra za pomocą sznura,
gospodynie dyskutują na progach domów, ktoś podlewa doniczki z bazylią, a ktoś inny
obiera warzywa. Tylko w stolicy Portugalii sardynki smaży się przed wejściem do domów,
z  tawern dochodzą odgłosy życia, koty wylegują się na słońcu na środku ulic, wieczo-
rami słychać rozgrywające się mecze, dźwięki
fado,
rzędy pucybutów ustawiają się przy
brukowanych, czarno-białych chodnikach… Rozciągająca się między Alfamą i Bairro Alto
Lizbona zachowała dawny charakter miasta niezbyt bogatych ludzi. Centrum złożone jest
z wielu mniejszych miasteczek (dzisiejsze
bairros,
czyli dzielnice), w których wspólnie żyją
całe pokolenia, i gdzie tradycja wzajemnej pomocy zwana
entreajuda
pomaga pokonać
codzienne trudności.
W Lizbonie panuje atmosfera snu na jawie, która prędko udziela się turystom, podobnie
jak
saudade,
nastrój melancholijnej radości, który jest cechą charakterystyczną portugal-
skiego ducha. Lizbona zachęca do marzeń, do długich wędrówek, nawet do nostalgiczne-
go zasmucenia. Na spotkanie miasta trzeba iść bez pośpiechu, zatrzymując się w tajemni-
czych zakątkach, przed harmonijnymi kościołami, placami, fontannami. Należy wypłynąć,
jak kiedyś portugalscy marynarze, w poszukiwaniu nieznanych światów.
Niektórzy uważają, że Lizbona to rozleniwione i powolne miasto. Czyżby? Pod spokojną
powierzchnią kryje się historia pełna niesamowitych zdarzeń. Wystarczy wejść do
dziel-
nicy Baixa
– to tutaj, w niżej położonej części miasta, Lizbona odrodziła się z popiołów po
Baixa i Rossio
Markiz de Pombal po katastrofalnym trzęsieniu ziemi z 1755 r. zrekonstruował miasto we-
dług nowego projektu. Stworzył dzielnicę w kształcie prostokąta o symetrycznych ulicach.
Baixa przez długi czas była modelową dzielnicą odbudowaną według oświeceniowych ide-
ałów – miejscem, którego zazdrościła Lizbonie cała Europa. W  trakcie odbudowy posługi-
wano się jednym z pierwszych na świecie systemów będących w stanie zweryfikować, czy
budynki wytrzymają kolejne trzęsienie ziemi.
Tło
Współcześnie wiele kamienic Baixy stoi pustych – podobnie jak w Wenecji, mieszkańcy
uciekają w  te rejony miasta, gdzie można żyć bardziej komfortowo. Do dzisiaj dzielni-
ca jest tajemniczym punktem stolicy
Portugalii, szachownicą ożywionych i  za-
chęcających do spacerów uliczek rozpię-
tych między brzegiem Tagu i  Praça Dom
Pedro IV, zwaną tutaj częściej
Rossio.
Od
2004 r. dzielnica zabiega o wpisanie na Li-
stę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego
i Przyrodniczego UNESCO.
Spacer
Jest to jedno z  najbardziej emblema-
tycznych miejsc Lizbony. Przez wieki
pełniło funkcję
„bramy miasta”.
Projekt
przystani powstał tuż po trzęsieniu ziemi
w 1755 r. i od początku był częścią projek-
tu
Praça do Comércio.
Budowę ukończo-
no pod koniec XVII w. W latach 1997–2008
„brama” zniknęła (zasłonięta wykopem,
parkanami i  pracującymi maszynami)
z krajobrazu Lizbony z powodu prac zwią-
zanych z rozbudową metra.
Dziś przystań z  dwiema majestatycznymi
kolumnami (stąd pochodzi jej nazwa) to
Cais das Colunas
(Molo
Kolumnowe)
(plan s. 64 KZ)
© r. Mattes / hemis.fr
Jedna z ulic Lizbony
54
Elevador de Santa Justa łączy dzielnicę Baixa
z położoną wyżej Bairro Alto
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
55
© ianrjones / iStockphoto.com
Dzielnice i zabytki Lizbony
Baixa i Rossio
idealne miejsce na odpoczynek nad brze-
giem rzeki.
W  suterenie Banco Comercial Português znajdują się
ruiny rzymskie Núcleo Arqu-
eológico.
Zbiory muzeum pomagają zrozumieć historię Baixy od VII w. p.n.e. W sali przy
wejściu prezentowane są przedmioty z  różnych epok, odnalezione w  trakcie
wykopa-
lisk archeologicznych.
Szklana posadzka pozwala obserwować przekrój przez układ
warstw powstałych przez wieki istnienia. W miejscu tym funkcjonowała niegdyś fabryka
wyrobów garncarskich (V–III w. p.n.e.), nekropolia (II w. p.n.e.) oraz, od I do V w., ważny
kompleks portowy i  przetwórstwa ryb (zbiorniki do nasalania). Warto zwrócić uwagę
zwłaszcza na mozaikę z III w. i piec do wypalania ceramiki z okresu
arabskiego.
informator
Dojazd: Baixa-Chiado, Rossio lub Re-
stauradores – 12E, 15E, 28E (zob. Komu-
nikacja miejska, s. 12).
Lepiej wybrać się tu w ciągu dnia. Wieczo-
rem dzielnica pustoszeje i oprócz przejeż-
dżających samochodów trudno o oznaki ży-
cia. Wyjątek stanowi Rua das Portas de San-
to Antão, która jest lubianym miejscem wie-
czornych wypadów.
Estação Fluvial Terreiro do Paço
(Przystań Terreiro do Paço)
(plan s. 65 LZ)
W  południowo-wschodniej części
dwo-
rzec morski
(estação
fluvial)
Terreiro do
Paço
udekorowany jest płytkami
azulejos
przedstawiającymi miasta Alentejo i Alga-
rve. Pasażerowie wsiadają tu na pokład,
aby płynąć na drugi brzeg Tagu (Seixal,
Montijo i Barreiro) i dotrzeć do kolei.
Igreja de São Domingos
(plan s. 64 KX)
 
Kościół zbudowany został w XIII w., a zniszczony przez trzęsienie ziemi w 1755 r. Rekon-
strukcja przebiegła pod okiem słynnego architekta niemieckiego
Johanna Friedricha
Ludwiga,
który brał udział w  odbudowie całej dzielnicy Baixa. Portal kościoła należał
kiedyś do zniszczonego przez wstrząsy pałacu (Palácio da Ribeira). W 1954 r. pożar strawił
wnętrze świątyni. W Igreja de São Domingos znajduje się fragment chusty Łucji i różaniec
Hiacynty –
świadków objawienia maryjnego w Fatimie.
Stojący na placu przy kościele
pomnik przypomina o okrutnym mordzie Żydów w XVI w.
Museu do Design e da Moda (MUDE)
(Muzeum Mody i Wzornictwa)
(plan s. 64 KZ)
Rua Augusta 24 – tel.: +351 218 886 117 – www.mude.pt – wt.–nd. 10.00–20.00 (pt.–sb. 22.00)
– zwiedzanie z przewodnikiem: wt.–pt. 10.30, 12.00, 14.00 – wstęp wolny.
Museu do Design e da Moda to kolekcja sprzętów, ubrań i akcesoriów
Francisco Capelo.
Kolekcja jest unikatowa na skalę światową. Znajdują się tu przedmioty sztuki zaprojek-
towane przez takich artystów o międzynarodowej sławie jak Cristóbal Balenciaga, Pierre
Balmain  czy  Paco Rabanne. Muzeum powstało w  2009  r. w  kamienicy będącej dawną
siedzibą Banco Nacional Ultramarino. Posiada ponad 2700 eksponatów i  przedstawia
historię designu i mody od 1930 r. po czasy współczesne.
Praça da Figueira
(Plac Figowca)
(plan s. 64 KX)
Praça da Figueira zajmowany był uprzednio przez Hospital de Todos-os-Santos, zniszczo-
ny w  trzęsieniu ziemi w  1755  r. 130 lat później wybudowano tu zadaszony targ, który
istniał do 1949 r. Dziś Praça da Figueira otoczony jest budynkami w stylu pombalińskim.
Pozostałością po targu jest Mercado da
Figueira – sklep oferujący świeże owoce
i  warzywa oraz przeróżne artykuły spo-
Mord wg Pessoi
żywcze, często bardzo egzotyczne. Tu
„W  tym samym miejscu, gdzie teraz
znajduje się też słynna cukiernia lizbońska
Igreja de São Domingo,
stał niegdyś ko-
Confeitaria Nacional
oraz liczne kawiar-
ściół klasztoru św. Dominika, zniszczony
nie. Na uwagę zasługuje Casa das Bifanas
w  wyniku trzęsienia ziemi, w  którym in-
serwująca najlepsze
bifanas
w  mieście.
kwizycja dokonała wielu ze swoich aktów
Można tu podpatrzeć kucharza przygoto-
wyznania wiary, zwanego
auto-da-fé.
wującego mięso tuż za przeszkloną witry-
To również w  tym kościele w  1506  r., po
ną lokalu. Mięso serwuje się w bułce i tak
nabożeństwie, ogarnięty fanatyzmem
podana specjalność to właśnie
bifana.
motłoch dokonał mordu na miejscowych
Ciekawym miejscem jest też
Hospital
Żydach, a  masakra rozprzestrzeniła się
das Bonecas
– szpital dla lalek, w którym
wkrótce w inne części miasta.”
można oddać do naprawy zabawki. W na-
Fernando Pessoa,
Lizbona – co turysta
rożniku placu znajduje się
pomnik króla
powinien zobaczyć,
przeł. Katarzyna Bień-
João  I.
Wokół pomnika często zobaczyć
kowska, Warszawa 2001.
można jeżdżących na deskorolkach mło-
dych lizbończyków.
Praça do Comércio
(plan s. 64 KZ)
Praça de Comércio lub popularnie 
Terreiro do Paço
to plac, który zajmuje bardzo ważne
miejsce w historii Portugalii. Tu pięć wieków temu znajdował się
magazyn złota.
Dzięki kró-
lowi João II Portugalia w końcu XV w. stała się tak bogatym krajem, że mogła pozwolić sobie
Núcleo Arqueológico
(plan, s. 64 KY)
Rua dos Correeiros 9 – tel.: +351 211 131 004 – zwiedzanie z przewodnikiem (45 min) po por-
tugalsku czw. 15.00, sb. 10.00, 11.00, 15.00, 16.00 i 17.00, po angielsku czw. 17.00 i sb. 12.00
i 17.00 – wstęp wolny – zalecana rezerwacja.
© Sergey Peterman / Shutterstock.com
Dwie majestatyczne kolumny to symbol Cais das Colunas
56
Konny posąg króla João I i Łuk Triumfalny na Praça do Comércio
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
57
zdj. Joanna Mazur
Dzielnice i zabytki Lizbony
Museu Nacional do Teatro, Museu Nacional do Traje e da Moda, Jardim Botânico de Monteiro-Mor
PAÇO DO LUMIAR
Baixa i Rossio
CAMPO PEQUENO
PALÁCIO DOS
MARQUESES
DE FRONTEIRA
CASA-MUSEU
MEDEIROS
E ALMEIDA
Madre de Deus
Calçada Cruz
da Pedra
FUNDACÃO
ARPAD-SZENES-
VIERA DA SILVA
SPIS ULIC
Jardim
Botânico
da Ajuda
Centro Científico
e Cultural
de Macau
Doca de
Santo
Amaro
TAG
ALTO DE SANTA
CATARINA
SÉ PATRIARCAL
Museu
Nacional
de Etnologia
LIZBONA
Aglomeracja
miejska
na finansowanie zamorskich wypraw (stała się wtedy jedynym dostawcą złota z zachodniej
Afryki). Tony cennego towaru były przewożone z Akry do Lizbony raz w miesiącu. W stołecz-
nym porcie prace nadzorował sam król João. Dla pewności „złoty” magazyn, zwany Casa da
Mina, wybudował on tuż obok swojego pałacu, przy Praça do Comércio. Również tutaj 400 lat
później, 1 lutego 1908  r., został
zamordowany Carlos I,
ostatni monarcha Portugalii. Król
z rodziną wracając do swego pałacu w Vila Viçosa (Alentejo), przejeżdżał karetą przez Terreiro
do Paço. Zabójcy zostali zastrzeleni na miejscu, a następnie rozpoznani jako członkowie Partii
Republikańskiej, która dwa lata później obaliła monarchię. Obecnie doskonale
kwadratowy
plac
otaczają budynki mieszczące główne
urzędy
i ministerstwa. Pośrodku placu znajduje
się
konny posąg króla João I,
dzieło Joaquima Machado de Castro, odlany w 1774 r.
33-metrowy obelisk na Praça dos Restauradores powstał w  1886  r. i  ma przypominać
wyzwoleniu Portugalii
spod 60-letniej niewoli hiszpańskiej w  roku 1640. Obelisk
58
zaprojektował
António Tomás da Fonseca.
Dwie figury anielskie z brązu reprezentują Zwy-
cięstwo i Niepodległość (są autorstwa rzeźbiarzy José Simõesa de Almeida i Albera Nunesa).
Na placu znajduje się też budynek
Cine-Teatro Eden
wybudowany w stylu art déco. Wcze-
śniej znajdowało się tu jedno z najstarszych lizbońskich kin. Dziś Cine-Teatro Eden to hotel,
a na parterze mieści się Loja do Cidadão, czyli punkt obsługi obywatela, gdzie lizbończycy
mogą załatwić różnego rodzaju formalności. Zaraz obok znajduje się
Palácio Foz,
a w nim
informacja turystyczna
– Posto de Turismo. Z Praça dos Restauradores można też szybko
dostać się do dzielnicy Bairro Alto dzięki żółtej windzie
Elevador da Glória
(zob. s. 62).
Rossio
(plan s. 64 KY)
Praça dos Restauradores
(plan s. 64 KX)
Odrestaurowany w  2001  r.
Praça Dom Pedro IV,
częściej zwany Rossio, ruchliwy plac
dzielnicy Baixa, istnieje od XIII w. i był świadkiem m.in. wielu spaleń na stosie. Przed trzę-
sieniem ziemi w 1755 r. stało tu wiele ważnych dla miasta budynków. Obecny wygląd pla-
cu to zasługa markiza de Pombal. Na jego środku wznosi się
pomnik z brązu
(1870) króla
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
59
Zgłoś jeśli naruszono regulamin