Przemyslowe pogranicze.pdf

(869 KB) Pobierz
Przemysłowe
pogranicze
Michał Frąckiewicz
1
ISBN
978-83-7859-681-3
2
Kup książkę
Spis treści
1. Pogranicze
4
2. Pelcowiza – Strefa.
17
3. Żerań – Złomowisko.
32
4. Odolany – Pustkowie
43
5. Targówek Fabryczny – Białe plamy
47
6. Miasto – Relikty.
58
7. Wylotówki – Galerie kiczu.
74
3
Kup książkę
1. Pogranicze
W książce „Wyspa” Jamesa G. Ballarda, główny bohater trafia na
skrawek terenu pomiędzy pasmami dróg szybkiego ruchu. Mknąc wiaduktem
do pracy nigdy nie zwróciłby uwagi na pozbawiony nazwy świat, do którego
został wyrzucony. Nie mogąc wydostać się z betonowej pułapki zostaje
uwięziony na rubieżach cywilizacji.
Poprzemysłowe pogranicza i jałowe ugory na przedmieściach trwają
zawieszone w czasie, na marginesie metropolii. Dla większości mieszkańców
są białymi plamami na mapie, nieznanym terytorium, przez które co najwyżej
przejeżdżają w dziwnej ciszy. Gdyby ktoś musiał wysiąść na tym jałowym
pustkowiu, mógłby dojść do wniosku, że ta pozostawiona sama sobie
przestrzeń, stała się jakby niezależna. Uwolniona od człowieka została
częściowo wchłonięta przez naturę ale nadal nie jest jej częścią. Żyjąc
własnym życiem, jest ziemią niczyją, drugim obiegiem miasta. Człowiek jest
w niej obcy, musi ją na nowo eksplorować, czując irracjonalny lęk przed
czymś, co mogło pojawić się pod jego nieobecność.
Strefa wydaje się martwa ale to tylko pozory. Opuszczone dzielnice
ulegają zmianom, znane ścieżki kończą się na nowych ogrodzeniach, inne
przejścia zostają otwarte, pustostany zmieniają się w gruzy a na ich miejscu
wyrastają biurowce i osiedla. Cywilizacja zdaje się powracać na post-
industrialne tereny ale dzieje się to bardzo powoli. O ile w centrum
przemysłowe ruiny znikają szybko to betonowe pustynie trudniej
zagospodarować. Białe plamy na mapie kurczą się choć i tak są niewielkie.
4
Kup książkę
Ich rozmiary należy mierzyć naszą, lokalną skalą. O ileż większe są
opuszczonych dystrykty Detroit od tych fragmentów Warszawy, wygaszone
zakłady Packarda od żerańskiego FSO, chińskie miasta-widma i syberyjskie
miasta-kombinaty od naszych niewielkich skrawków. Nawet śląskie czy
łódzkie pogranicza znacznie przerastają wielkością stołeczne pustkowia.
Nasze rejony poprzemysłowe wyglądają śmiesznie w porównaniu do
tego co można znaleźć w krajach postsowieckich czy w Azji. Na przykład
Muynak w Uzbekistanie przypominające scenerię filmów Mad Max. Dawny
port nad morzem Aralskim i ośrodek przemysłu rybnego, na skutek
wysychania morza znalazł się 100 kilometrów od brzegu, otoczony pustynią i
niemal odcięty od odległej cywilizacji. Przyczynił się do tego przemysł i
chemikalia które powodowały wyparowywanie wód. Charakterystycznym
widokiem dla miasta, w którym żyje już tylko kilkanaście tysięcy
mieszkańców są rdzewiejące w piasku wraki okrętów. Okolice nawiedzają
także trujące burze piaskowe niosące toksyny z wyschniętego morza.
Inny przykład – chińskie miasto Linfen, gdzie powietrze wypełnia
smolista zawiesina dławiącego pyłu węglowego a woda w kranach jest
skażona arsenem. Monstrualnych rozmiarów przemysł metalurgiczny i
energetyczny przekształcił środowisko czteromilionowego molocha w
miejsce jak z innej planety.
Magnitogorsk - „magnetyczne wzgórze” oferujące nie tylko piękne
industrialne plenery ale i spotkanie z połową tablicy Mendlejewa. Kombinaty
metalurgiczne i chemiczne zmieniły otoczenie w miejsce niezdatne do życia.
Przyjezdnym nie zaleca się przebywać nawet krótko pośród przemysłowego
pustkowia.
Inny, jaskrawy przykład przemysłowego pogranicza to Sumgait w
Azerbejdżanie czyli pokryte duszącym smogiem, ponure miasto nad Morzem
Azowskim, w którym dominuje ciężki przemysł z czasów sowieckich.
Dewastujący wpływu industrializacji zmienił otoczenie w jałowy,
księżycowy krajobraz.
Agbogbloshie w Ghanie prezentuje dystopijny świat wypełniony
odpadkami cyfrowej cywilizacji i kopcami dogorywającego elektronicznego
szrotu, po którym niczym mrówki chodzą tysiące złomiarzy w poszukiwaniu
5
Kup książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin