choroby_dietozalezne.pdf

(1161 KB) Pobierz
04.04.16
Plan prezentacji
 
Co to są choroby dietozależne?
Choroby
dietozależne
Dr hab. n. med. Marek Postuła
Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego CSK MSW
Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii (CePT)
Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej
Warszawski Uniwersytet Medyczny
 
Krótka charakterystyka chorób
 
 
 
 
denicja;
przyczyny;
skutki;
prolaktyka;
 
Podsumowanie – PROFILAKTYKA!!!
Choroby dietozależne
 
Otyłość
 
Cukrzyca typu II
 
Nadciśnienie tętnicze
 
Choroby układu krążenia
 
Osteoporoza
 
Próchnica
 
Nowotwory
Choroby dietozależne
Najczęstsze przyczyny występowania chorób dietozależnych:
 
dodatni bilans energetyczny diet;
 
nadmierne spożycie cukru i soli;
 
nadmiar białka w diecie;
 
nadmiar tłuszczu w diecie oraz znaczny udział izomerów trans
nienasyconych kwasów tłuszczowych;
 
wolne rodniki;
 
niedobór błonnika w diecie;
 
niewłaściwa mikroora jelitowa;
 
nadmiar toksyn;
Otyłość i nadwaga - denicja
 
Nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka;
 
ZAWSZE jest to efekt dodatniego bilansu energetycznego;
 
Najczęściej metodą klasykowania otyłości i nadwagi jest wskaźnik masy ciała (Body
Mass Index – BMI);
Otyłość i nadwaga - przyczyny
 
Czynniki genetyczne (wpływ w max. 40%);
 
Czynniki biologiczne;
 
Czynniki psychologiczne:
z
aburzenia nastroju, depresja
;
 
BMI = masa ciała w kg/(wzrost w m)
2
[kg/m
2
];
Wskaźnik dla
dorosłych
BMI (kg/m
2
)
Niedowaga
< 20,0
Norma
20,0 – 24,9
Nadwaga
25,0 – 29,9
Otyłość
średniego
stopnia
30,0 – 34,9
Otyłość
znacznego
stopnia
35,0 – 39,9
Otyłość
bardzo
znacznego
stopnia
≥ 40,0
 
Czynniki środowiskowe (wpływ w 60% - MOŻNA JE MODYFIKOWAĆ!!!):
 
Mała aktywność zyczna (siedząca praca, nieaktywny sposób spędzania wolnego czasu);
 
Nieograniczony dostęp do żywności;
 
Wysoka gęstość energetyczna żywności (przeważnie duża zawartość tłuszczu, cukru i innych
węglowodanów);
 
Otyłość można podzielić ze względu na miejsce odkładania się tkanki tłuszczowej:
 
Otyłość androidalna, czyli brzuszna – typ JABŁKO – typowa dla mężczyzn;
 
Otyłość gynoidalna, czyli udowo-pośladkowa – typ GRUSZKA – typowa dla kobiet;
 
Spożywanie dużej ilości słodkich napojów;
 
Wzrost znaczenia żywności typu fast-food, słonych przekąsek i słodyczy w codziennej diecie,
zwłaszcza młodych osób (sklepiki szkolne, automaty ze słodyczami);
1
04.04.16
 
Stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Im dłużej trwa tym większe jest ryzyko
rozwoju innych chorób:
 
cukrzycy typu II;
 
chorób układu sercowo-naczyniowego (niedokrwienna choroba serca,
 
 
 
 
 
 
 
nadciśnienie);
nowotworów (jelita grubego, odbytnicy, trzonu macicy, sutka, prostaty) ,
chorób dróg żółciowych;
marskości wątroby;
zapalenia trzustki;
zespołu bezdechu w czasie snu;
kamicy dróg moczowych;
zaburzeń płodności;
Otyłość i nadwaga - skutki
Cukrzyca typu II - denicja
 
Inaczej cukrzyca insulinoniezależna, cukrzyca dorosłych lub nabyta;
 
Zaburzenia przemian węglowodanów w organizmie wynikające z nabytej
insulinooporności (organizm wydziela normalną ilość insuliny, lecz jest ona
niewystarczająca do obniżenia poziomu cukru we krwi);
 
stężenie glukozy we krwi na czczo > 126 mg/dl;
 
stężenie glukozy przygodne > 200 mg/dl;
 
Rozpoznanie – podwyższony poziom glukozy we krwi:
 
Największe ryzyko powikłań chorobowych dotyczy częściej otyłości typu
jabłko;
 
Cukrzyca typu II ujawnia się najczęściej u ludzi w starszym wieku, obecnie
jednak częstość jej występowania rośnie u dzieci i młodych osób otyłych;
 
Inne konsekwencje:
 
osłabienie stawów nóg, problemy z kręgosłupem;
 
płaskostopie, żylaki;
 
obniżona sprawność ruchowa;
Cukrzyca typu II - przyczyny
 
Czynniki genetyczne (spokrewniona osoba chora na cukrzycę – w 20%
zachorowań);
Cukrzyca typu II - skutki
 
Upośledzenie wzroku, ze ślepotą włącznie;
 
Zaburzenia pracy nerek, aż do całkowitej niewydolności;
 
Zaburzenia neurologiczne (upośledzenie czynności różnych układów, np.
sercowo-naczyniowego, pokarmowego);
 
Czynniki środowiskowe:
 
Otyłość – na 100 diabetyków 80 jest otyłych,
 
Nieodpowiednia dieta,
 
Stres;
 
Zmiany skórne (grzybice, czyraki i owrzodzenia);
 
Stopa cukrzycowa;
 
Miażdżyca;
Nadciśnienie tętnicze - denicja
 
Stan podwyższonego skurczowego i/lub rozkurczowego ciśnienia
tętniczego krwi;
Nadciśnienie tętnicze - przyczyny
 
Czynniki genetyczne
– geny warunkują 30-60% zmienności ciśnienia
tętniczego populacji;
 
Czynniki psychologiczne – stres i urazy psychiczne;
 
Czynniki środowiskowe:
 
nadmierne spożycie tłuszczów zwierzęcych (→cholesterolu), soli, alkoholu;
 
niedostateczne spożycie potasu, magnezu, wapnia, błonnika pokarmowego i
wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, czyli zbyt małe spożycie warzyw,
owoców, przetworów mlecznych i pełnoziarnistych produktów zbożowych;
 
palenie papierosów;
 
Najczęściej ujawnia się w 3 lub 4 dekadzie życia (21-40 lat!!!);
Ciśnienie skurczowe
Ciśnienie rozkurczowe
[mmHg]
Ciśnienie prawidłowe
< 120
< 80
120 – 129
80 – 84
130 – 139 i/lub
85 – 89
Nadciśnienie tętnicze
140 – 159 i/lub
90 - 99
160 – 179 i/lub
100 – 109
≥ 180 i/lub
≥ 110
Klasykacja ciśnienia
Optymalne
Prawidłowe
Wysokie prawidłowe
Łagodne
Umiarkowane
ciężkie
2
04.04.16
Nadciśnienie tętnicze - skutki
 
Choroby układu sercowo-naczyniowego:
 
Bóle i zawroty głowy;
 
Zwiększona pobudliwość nerwowa;
 
Chwiejność emocjonalna;
 
Łatwe wyczerpywanie się i trudność koncentracji;
 
Bezsenność;
 
Ogólne osłabienie;
 
Przyspieszone bicie serca;
 
rozwój choroby wieńcowej,
 
wzrost ryzyka udaru mózgu i zawałów serca;
Nadciśnienie tętnicze - prolaktyka
Przyzwyczajenie się do mniej słonego smaku
nie jest trudne!!!
Jak ograniczyć spożywanie soli?
 
Nie sól gotowych potraw.
 
Używaj mało soli podczas gotowania.
 
Stosuj świeże i suszone zioła zamiast soli.
 
Zastąp zwykłą sól solą sodowo-potasową – zawiera mniej sodu!
 
Jedz produkty świeże zamiast przetworzonych (np. kiszone, dania
typu instant).
 
Czytaj etykiety – wybieraj produkty mniej słone.
Choroby układu krążenia - denicja
 
Schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu
krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył. Często nazywane
chorobami układu sercowo-naczyniowego;
Choroby układu krążenia - przyczyny
 
Czynniki środowiskowe:
 
Mała aktywność zyczna;
 
Nieodpowiednia dieta:
 
nadmierne spożycie energii, nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu, soli,
alkoholu
 
Podstawą rozwoju większości chorób układu krążenia są zmiany
miażdżycowe, czyli zgrubienia ścian tętnic powodujące zmniejszenie
światła naczyń i w konsekwencji prowadzących do ich niedrożności;
dzieciństwie czy młodości;
 
Miażdżyca rozwija się powoli, prawdopodobnie zaczyna się już w
 
zbyt niskie spożycie błonnika pokarmowego, witam antyoksydacyjnych;
 
Wysokie ciśnienie tętnicze;
 
Zwiększona aktywność pro-zakrzepowa krwi;
 
Otyłość androidalna;
Choroby układu krążenia - skutki
 
Najczęstszymi powikłaniami miażdżycy są zawały mięśnia sercowego i
udary mózgu;
 
Utrzymanie/obniżenie poziomu cholesterolu w osoczu krwi do stężenia
maksymalnie 200 mg/dl;
Choroby układu krążenia - prolaktyka
 
niskocholesterolowa o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych,
 
bogata w antyoksydanty,
 
ograniczone spożycie białka zwierzęcego (mięso, jaja);
 
W 2008 roku główną przyczyną zgonów w Polsce były choroby układu
krążenia (44%) (GUS, 2009);
 
Odpowiednia dieta:
 
Odpowiednia aktywność zyczna i utrzymanie prawidłowej masy ciała;
3
04.04.16
Próchnica - denicja
 
Jest to uszkodzenie szkliwa zębów spowodowane przez kwasy
wytwarzane przez bakterie bytujące w nazębnej płytce bakteryjnej;
Próchnica - przyczyny
 
Istnieją cztery czynniki powstawania próchnicy, które muszą wystąpić
jednocześnie:
 
obecność bakterii w postaci płytki nazębnej,
 
obecność węglowodanów (cukrów) w jamie ustnej,
 
podatność zębów na próchnicę,
 
odpowiedni czas (aby nastąpiła demineralizacja i nie rozpoczęła się ponowna
mineralizacja);
 
Istotą choroby jest odwapnienie i rozpad organicznych struktur zęba;
 
Każdy czynnik jest konieczny, ale niewystarczający do powstania
próchnicy;
Próchnica - skutki
 
Utrata zębów;
 
Zapalenie dziąseł;
 
Ropnie;
 
Zakażenie krwi i różnych narządów np. serca;
 
Próchnica zębów stałych (wynik próchnicy zębów mlecznych);
Próchnica - prolaktyka
 
Stosuj odpowiednią higienę jamy ustnej (mycie zębów po każdym
posiłku, przynajmniej 2 razy dziennie, stosowanie nici dentystycznych i
płynów do płukania jamy ustnej);
umyć zębów;
 
Używaj bezcukrowych gum do żucia (np. z ksylitolem) jeśli nie możesz
 
Ograniczaj słodkie napoje i słodycze;
 
Ograniczaj liczbę posiłków w ciągu dnia do pięciu;
 
Kontroluj zęby u stomatologa;
Osteoporoza - denicja
 
Metaboliczna choroba układu szkieletowego, charakteryzująca się
obniżeniem masy i gęstości kości oraz zaburzeniami budowy tkanki
kostnej co w konsekwencji zwiększa kruchość kości i ich podatność na
złamania;
kości osiągają największą gęstość, która później spada wraz z wiekiem,
dlatego ważne jest dostarczanie wapnia i witaminy D do organizmu
dziecka;
 
 
 
 
 
 
 
 
Osteoporoza – przyczyny
 
Czynniki genetyczne i demograczne:
płeć żeńska,
rasa biała,
predyspozycje rodzinne,
budowa ciała – wątła budowa i mała masa ciała (poniżej 50kg);
decyt hormonów płciowych,
zaburzenia miesiączkowania,
nierodzenie
choroby: nadczynność tarczycy, cukrzyca, przewlekłe choroby układu
pokarmowego, przewlekłe choroby kości i szpiku;
 
Układ kostny człowieka kształtuje się do 20-25 roku życia, w tym czasie
 
Czynniki biologiczne:
 
Czynniki środowiskowe:
 
mała aktywność zyczna, unieruchomienie,
 
palenie papierosów,
 
CZYNNIKI ŻYWIENIOWE – ODPOWIEDZIALNE W 50% ZA ROZWÓJ CHOROBY;
4
04.04.16
Osteoporoza - skutki
 
Złamania występują najczęściej w trzech miejscach: biodrze (kość
udowa), kręgosłupie i nadgarstku;
Osteoporoza - prolaktyka
 
Zwiększenie spożycia wapnia, zwłaszcza z produktów mlecznych o
obniżonej zawartości tłuszczu (kery, maślanki, jogurty, sery twarogowe,
mleko) oraz pozostałych źródeł (ryby, nasiona, orzechy, warzywa
ciemnozielone liściaste);
wędlin, gotowych potraw przemysłowych, napojów typu cola;
D, B6 oraz C;
 
Wdowi garb – deformacja klatki piersiowej;
 
Bóle kręgosłupa – nawet w spoczynku;
 
Stopniowe zmniejszanie wzrostu;
 
Spadek wydolności oddechowej poprzez zmniejszenie objętości klatki
piersiowej;
brzusznej;
 
Ograniczenie spożycia fosforu poprzez zmniejszenie spożycia mięsa,
 
Nie dopuszczenie do niedoborów magnezu, potasu, cynku, witaminy A,
 
Ograniczenie spożycia alkoholu;
 
Ograniczenie spożycia tłuszczów i olejów;
 
Zaburzenia trawienia, zaparcia poprzez zmniejszenie objętości jamy
Nowotwory - denicja
 
Nowotwór to nieprawidłowa tkanka, która rozrasta się w nadmiarze i w
sposób nieskoordynowany z pozostałymi tkankami, a nadmierny rozrost
tkanki występuje dalej pomimo wyeliminowania czynnika, który ją
wywołał;
łagodne i złośliwe;
Nowotwory - przyczyny
 
Czynniki genetyczne – tylko 5 – 10% chorób nowotworowych jest
dziedziczonych bezpośrednio;
 
Czynniki środowiskowe – najważniejsza przyczyna rozwoju choroby
 
Podstawowy podział nowotworów pozwala wydzielić nowotwory
nowotworowej:
 
narażenie na specyczne czynniki, które prowadzą do uszkodzenia
genów:
 
palenie tytoniu,
 
narażenie na szkodliwe promieniowanie,
 
infekcje,
 
narażenie na substancje rakotwórcze np. pestycydy;
 
mała aktywność zyczna;
 
źle zbilansowana dieta (nadmierne spożycie energii, tłuszczów,
czerwonego mięsa, małe spożycie błonnika pokarmowego, niedobór
witamin i antyoksydantów);
 
niewłaściwe przygotowanie potraw (smażenie, wędzenie);
 
picie alkoholu;
 
stres;
Nowotwory – prolaktyka
 
Ograniczenie palenia papierosów i picia alkoholu;
 
Zbilansowana i urozmaicona dieta (bogata w antyoksydanty, błonnik
pokarmowy);
Dietoprolaktyka chorób
dietozależnych
 
a wydatkami energetycznymi organizmu);
Zrównoważony bilans energetyczny
(równowaga pomiędzy ilością dostarczanej energii
 
Odpowiednia aktywność zyczna
(min. 60 minut dziennie, np. spacer szybkim krokiem);
 
Urozmaicenie diety:
przekąsek;
 
Zwiększenie aktywności zycznej;
 
wzrost znaczenia warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów
 
ograniczenie spożycia słodyczy, produktów typu fast-food, słonych
zbożowych oraz niskotłuszczowych produktów mlecznych;
 
Większa ilość mniejszych posiłków w ciągu dnia (5 posiłków);
 
Zachować umiar;
 
Odpowiednie przygotowanie posiłków (mniej smażonych, więcej
gotowanych, grillowanych, pieczonych, duszonych);
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin