Mazur P., Poczet biskupów chełmskich obrządku łacińskiego.PDF

(2313 KB) Pobierz
Piotr Mazur
Poczet biskupów chełmskich
obrządku łacińskiego
Chełmskie Towarzystwo Naukowe
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Chełm 2012
Piotr Mazur
Poczet biskupów chełmskich
obrządku łacińskiego
Chełmskie Towarzystwo Naukowe
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Chełm 2012
Recenzent:
dr hab. Marian Stepulak, prof. WSEI
Projekt okładki:
Mariusz Maciuk
ISBN 978-83-61149-49-1
Wprowadzenie
Pierwsze zamysły erygowania diecezji chełmskiej sięgają XIII w. Działania
w  tym kierunku podejmowali książęta dzielnicowi – Leszek Biały i Bolesław
Wstydliwy. Jednakże dopiero na wniosek króla Kazimierza Wielkiego, papież
Innocenty VI mianował biskupem chełmskim franciszkanina Tomasza z Sienna.
Z  przyczyn politycznych diecezja chełmska została erygowana dopiero przez
Grzegorza XI bullą
Debitum prastoralis officii
z 13 II 1375. Nowa diecezja była
podporządkowana metropolii halickiej (lwowskiej). Poważną przeszkodą w zorga-
nizowaniu administracji diecezjalnej był m.in. brak uposażenia. Dopiero początek
XV w. przyniósł istotną zmianę. 16 VIII 1417 Władysław Jagiełło uposażył bis-
kupstwo w ziemię, dodając do tego w roku następnym nowe majątki. Uposażenie
to było powiększone również za następnych panujących (Kazimierz Jagiellończyk,
Aleksander, Zygmunt Stary). Do 1490 stolicą diecezji był Chełm, a następnie
Krasnystaw.
Terytorium diecezji obejmowało ziemię chełmską, niemal całe województwo
bełzkie, a także małe części województw lubelskiego i wołyńskiego. Pierwsze para-
fie zaczęły powstawać w XIV w. W 1604 biskup Jerzy Zamoyski przeprowadził
podział na dekanaty: Bełz, Chełm, Grabowiec, Hrubieszów, Krasnystaw, Luboml,
Magierów, Sokal, Turobin, Zamość. Dwadzieścia lat później dekanat magierowski
zamieniono na potylicki. W diecezji były dwie kapituły: katedralna i kolegiacka
w Zamościu (1594).
W latach 1714-1717 biskup Krzysztof Jan Szembek przeprowadził wizytację
wszystkich parafii w diecezji, wykazując specjalną troskę o sporządzenie spisu praw
i przywilejów, jakie posiadały poszczególne probostwa. Diecezja liczyła wówczas
81 parafii i kolegiatę w Zamościu, jedno seminarium (przy Akademii Zamojskiej),
dwa kolegia jezuickie (Krasnystaw i Łaszczów) i dwa pijarskie (Chełm i Waręż),
a także sieć kilkudziesięciu szkół parafialnych. Klasztorów męskich w diecezji było
19, a żeńskich – trzy. Ustalono wykaz ówczesnych dziesięciu dekanatów i parafii,
według kolejności (w nawiasie – rok budowy kościoła lub pierwszej historycznej
wzmianki): dekanat krasnostawski – Krasnystaw (1366), Skierbieszów (1436),
Uchanie (1484), Wojsławice (1440), Bończa (1468), Siennica (1468), Surhów
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin