Magdalena Szmytkowska - Przestrzeń społeczna miasta okresu transformacji. Przypadek Gdyni.pdf

(9025 KB) Pobierz
Recenzent
prof. dr hab. Bohdan Jałowiecki
Redaktor prowadzący
Eliza Otto
Redakcja
Anna Sterczyńska
Projekt graficzny okładki
Marta Kurczewska
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Gdański
© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008
ISBN 978-83-7383-313-5
Wydawnictwo Naukowe Scholar sp. z o.o.
ul. Krakowskie Przedmieście 62, 00-322 Warszawa
tel./fax 0(22) 828 93 91; 0(22) 828 95 63; 0(22) 826 59 21
dział handlowy: jak wyżej wew. 105, 108
e-mail: info@scholar.com.pl; scholar@neostrada.pl
http://www.scholar.com.pl
Skład i łamanie: WN Scholar (Stanisław
Beczek)
Druk i oprawa: Paper & Tinta, Warszawa
Spis treści
Wstęp
Rozdział 1
Przestrzeń społeczna miasta
Rozdział 2
Polskie miasto socjalistyczne
Rozdział 3
Miasto postsocjalistyczne i jego przestrzeń społeczna
3.1. Pojęcie miasta postsocjalistycznego
3.2. Transformacja ustrojowa, globalizacja i integracja europejska
a miasto postsocjalistyczne
3.3. Aktorzy społecznego wytwarzania przestrzeni
w mieście postsocjalistycznym
3.4. Przestrzeń społeczna miasta postsocjalistycznego
Rozdział 4
Społeczno-gospodarcze przeobrażenia przestrzeni miejskiej Gdyni pod
wpływem procesów transformacji i globalizacji
4.1. Przemiany demograficzno-społeczne
4.2. Struktura gospodarcza miasta
4.3. Rozwój przestrzenny i zmiany fizjonomii miasta
Rozdział 5
Stratyfikacja społeczna Gdyni
5.1. Metoda badań i dobór próby
5.2. Specyfika stref zabudowy mieszkaniowej Gdyni
5.3. Charakterystyka demograficzno-społeczna badanej populacji
5.4. Poziom wykształcenia a podziały społeczne
5.5. Wpływ zróżnicowań ekonomicznych i zawodowych
na procesy polaryzacji
5.6. Kształtowanie się nowej struktury społecznej Gdyni
Rozdział 6
Przestrzenny wymiar społecznych zróżnicowań w mieście
6.1. Renta gruntowa i rynek nieruchomości jako wyznaczniki zróżnicowań
społecznych miejskiej przestrzeni
6.2. Enklawy bogactwa i biedy
6.3. Identyfikacja „dobrych” i „złych” dzielnic Gdyni
7
12
20
35
35
37
41
46
53
53
61
76
83
83
88
100
136
144
155
164
164
170
182
6
Rozdział 7
Procesy polaryzacji społeczno-przestrzennej w miastach
postsocjalistycznych na przykładzie Gdyni
Bibliografia
Spis rycin
Spis fotografii
189
195
206
210
Wstęp
Wstęp
Miasto polskie kształtujące się na przełomie XX i XXI wieku, jest poddawane
oddziaływaniu różnorodnych procesów, które wpływają na głębokie przeobrażenia
jego przestrzeni fizycznej i społecznej. Półwiecze rozwoju determinowanego przez
polityczne i ideologiczne założenia systemu totalitarnego, zachowane historycz-
ne struktury społeczno-przestrzenne sprzed wojny, wstrząs Wielkiego Przejścia
do demokracji i gospodarki wolnorynkowej, umożliwiający włączenie miasta
polskiego w system globalnych oddziaływań społeczno-gospodarczych oraz in-
augurujący starania Polski o akcesję w struktury Unii Europejskiej powodują, że
w przestrzeni polskiego miasta postsocjalistycznego dokonują się bezprecedenso-
we przeobrażenia, nieznajdujące analogii w dotychczasowym rozwoju ośrodków
miejskich w Europie i na świecie. G. Węcławowicz (2003) podkreśla obiektywne
trudności w opisie współczesnego miasta polskiego, które posiada cechy miasta
przemysłowego, ale również poprzemysłowego; socjalistycznego, ale jest już
określane mianem postsocjalistycznego. Ponieważ dokonujące się przekształcenia
struktur społeczno-gospodarczych trwają i są procesem ciągłym
in flux
(Enyedi
1998), a współczesne społeczeństwo polskie znajduje się w fazie „stawania się”
(Sztompka 2002), nie sposób znaleźć jednoznaczne i adekwatne określenie bądź
metaforę dla opisu miasta polskiego okresu przemian.
Zagadnienia transformacji ustrojowej i kształtowania się miast postsocjalistycz-
nych są przedmiotem rozważań teoretycznych i badań naukowych podejmowanych
przez przedstawicieli wielu dyscyplin naukowych, zwłaszcza geografii, socjo-
logii, ekonomii i prawa, ale także innych nauk społecznych, m.in. psychologii
i pedagogiki. Jak bowiem zauważa I. Sagan (2000a), opisując miasto, nie można
odseparować od siebie struktur społecznych i przestrzennych, gdyż jedne warun-
kują charakter drugich. Zatem konieczne jest dostrzeganie złożoności zjawisk
miejskich w ich wzajemnym uwikłaniu i nierozdzielanie tego, co z natury swej
jest złączone. Pogląd ten wyrażali m.in.: J.B. Berry (1974), A. Buttimer (1969),
M. Castells (1982), D. Harvey (1972, 1974), E. Jones, J. Eyles (1976), D. Ley
(1983), R.D. Sack (1980), A. Wallis (1967, 1977, 1990), F. Znaniecki (1938).
Szeroki nurt badań nad współzależnością przestrzeni geograficznej i społecznej
polskich miast okresu transformacji prowadzą również polscy badacze. Pośród
geografów tematykę tę podejmują przede wszystkim: B. Domański (1997), S. Li-
szewski (2001), Z. Rykiel (1999, 2000, 2005), I. Sagan (1995b, 2000a, 2000b,
2001), G. Węcławowicz (1988, 1997, 1998, 1999, 2000a, 2000b, 2003) i A. Zbo-
rowski (2000, 2001, 2005). Dynamiczne zmiany społeczne, wywołane przemia-
nami ustrojowymi, prowadzą do krystalizacji i hierarchizacji nowej struktury spo-
łecznej i nowych zachowań przestrzennych. Ten nurt zagadnień jest podejmowany
przede wszystkim przez przedstawicieli nauk społecznych, głównie socjologów:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin