kabala.rtf

Przedmowa

Kot domowy jest ciekawym stworzeniem. Każdy kto żyje z kotem w jednym domu przyzwyczaił się do znajdowania zwierzaka na szczycie szafy, na strychu, pod łóżkiem oraz w każdym kartonowym pudełku jakie pojawi się w domu.

Ludzie także są ciekawymi stworzeniami, w każdym calu tak samo jak koty, jednak w sposób odmienny jeśli chodzi o wnętrza pustych kartonowych pudełek. Dla wielu ludzi chęć zwiedzania jest równie ważna, co jedzenie, picie i sen.

Kabała jest starożytną tradycją eksploracji. Domeną eksploracji jest tutaj ludzka natura. Dla niektórych ludzi samo doświadczanie życia nie jest wystarczające; ponieważ jesteśmy samoświadomi możemy obserwować siebie w procesie życia, i możemy także obserwować siebie obserwujących siebie i zanurzać się w tym introspekcyjnym korytarzu luster, ludzie podejmują próbę zrozumienia i odkrycia znaczeń. Moralność, etyka, metafizyka, teologia, nauka i mistycyzm są konsekwencją długiej tradycji stawiania człowieka wewnątrz większej struktury. Prawda, jak zaobserwował Chris Carter, jest tam na zewnątrz. Potrzeba odkrywania jest dziś silna tak bardzo jak zawsze była. Jest to indywidualny impuls, który nie może być zaspokojony przez telewizję czy nawet książki. Dla niektórych potrzeba eksploracji ludzkiej kondycji jest natarczywa i instynktowna. Jest to osobisty element wyróżniający zdobywanie wiedzy z pierwszej ręki, poprzez doświadczanie i jest on korzeniem mądrości. Powinieneś żyć moralnie, ponieważ zostałeś nauczony moralności, czy może dlatego, że odnalazłeś wewnętrzne źródło swojej moralności? Możemy ustanowić nasze życie w kontekście, który nie jest arbitralny? Istnieje dom dla naszych serc, który umniejsza naszej inteligencji?

Żyjemy w głęboko zdezorientowanym wieku. Nadmiar pełnowymiarowych profesjonalnych ekspertów w każdej dziedzinie pozbawia głosu ludzi autentycznie szukających. Podnieś książkę dotykającą jakiegokolwiek tematu, przepracuj ten temat do samej jego istoty, do jego serca, a odkryjesz świat kompleksowych połączeń niemożliwych do oderwania od siebie. Jest tak wiele wiedzy do zdobycia.

Moją pierwszorzędną motywacją jest uczenie się wszystkiego z pierwszej ręki. Jest bardzo ważnym, by nauczyć się tego, czego inni ludzie już się nauczyli, jednak tak wielu ludzi żyło i umarło nauczywszy się jedynie małej części tego, czego pragnęli się dowiedzieć. Jest tak wiele cudownych informacji, faktów, opinii, teorii, przypuszczeń i doktryn, ale wiedza potrzebuje przesortowania z pomiędzy całej góry śmieci z nadzieją, że znajdzie się wartościowy samorodek złota, który wcześniej nie był odkryty.

Kabała jest częścią bardzo długiej tradycji nauczania o ludzkiej kondycji poświęconej zarówno sercu jak i głowie. Głowa może być zaopatrywana hurtowo – jest to właśnie to, co robią szkoły i uniwersytety – ale serce zawsze pozostaje rzeczą indywidualną. Głowa może być nauczana poprzez lektury i instrukcje z książek, jednak serce potrzebuje żyć każdym pojedynczym doświadczeniem  pochodzącym z środka.

Kabała pochodzi z czasów, w których ludzie żyli w mniejszym stopniu głowami. Kabała była praktykowana, gdy Krzyżowcy ruszali na Świętą Ziemię we wczesnych wiekach średnich. Była praktykowana, gdy Rzym był jedno rydwanowym miastem na brzegach Tybru. Istnieją elementy datowane na czasy, gdy żydzi żyli w Babilonie w czasach asyryjskich królów, elementy pożyczone i ukryte głęboko, a pochodzące już z czasów pierwszych Sumerów i Akadów sprzed pięciu tysięcy lat.

Kabała jest zdolna dotknąć duszy w taki sposób w jaki niewiele rzeczy jest zdolne. Zawiera w sobie wiele z czasów, w których uważano, że umysł ludzki jest w stanie odpowiedzieć na większość pytań. Zawiera w sobie wiele z tego, co było tłumione przez największe religie – nawet judaizm przechodził przez okres, w którym starano się stłumić wiedzę przekazywaną przez Kabałę. Kabała przyniosła subiektywny i indywidualny element nauczania znów do łask. Przeciwnie do nauki, która studiuje świat natury w sposób, w którym odrzuca elementy wynikające z subiektywności ludzkiej świadomości. Kabała sprawia, że „świadome-działanie-w-świecie” staje się realnym polem studiów i świat Kabalisty rozszerza się poniżej świata naturalnej nauki by włączyć w siebie o wiele większy świat mistycznego zrozumienia. Zawarty jest on w Bogu.

Z punktu widzenia racjonalności oświeceniowej, zawartej w myślach takich ludzi jak David Hume czy Emmanuel Kant, Kabała jest powrotem do skompromitowanego metafizycznego widzenia egzystencji jako projekcji ludzkich wartości na wszechświat, który jest zgoła odmienny od ludzkich wartości.

Z punktu widzenia współczesnego Kabalisty, Hume i Kant są po prostu przestarzali; zadziwiające dokonania współczesnej fizyki teoretycznej, podstawy mechaniki kwantowej i ogólnej relatywności ukazują, że ludzkie istnienie rzeczywiście wymaga głębokiego i penetrującego zrozumienia naturalnego świata poprzez matematykę, tak jak proponował Platon dwa i pół tysiąca lat temu. Rozwijamy myśli na temat naturalnego świata i tworzymy kompleksowe technologie oparte na tych rozważaniach. Nasze umysły mogą funkcjonować jako symulacje zewnętrznego świata. Kabalistyczna doktryna twierdzi, że człowiek jest mikrokosmosem, idealną miniaturową symulacją większego świata, zawiera to więcej niż ziarno prawdy – to jest serce współczesnej epistemologii.

Co ta książka proponuje osiągnąć? Jakie są jej cele?

Jeśli dwudziestowieczna chemia mogłaby się cofnąć w czasie o dwieście lat, czułaby ona pewnie pokrewieństwo z chemią z tamtego okresu. Szklana aparatura byłaby surowa, związki chemiczna o wiele gorzej oczyszczone, i byłyby widoczne różnice w terminologii jak i w fundamentalnych teoriach, procedurach laboratoryjnych, jednak dzisiejsza chemia stale dzieli wiele wspólnych cech z tą chemią sprzed lat. Jakkolwiek, mimo tego pokrewieństwa, chemia nie jest uwięziona w przeszłości, i forma w jakiej istnieje dziś różni się od chemii sprzed dwustu lat.

Kabała istnieje przez dziewięćset lat i jak każda inna żywa dyscyplina, ewoluowała wraz z upływem czasu i nadal ewoluuje. Jednym z aspektów tej ewolucji jest konieczność dla żyjących kabalistów, by ukazywać, co rozumieją przez Kabałę, tak, że Kabała sama w sobie może kontynuować swoje życie i zachować swoją przydatność dla nowej generacji. Jeśli Kabaliści by tego nie robili i zostaliby uwięzieni w przeszłości, wtedy Kabała stałaby się martwą rzeczą, historyczną ciekawostką, jaką stała się właściwie w judaizmie od XIX wieku.

Notatki te zostały napisane z intencją ukazania Kabały jako obecnie praktykowanej, tak by ludzie zainteresowani Kabałą i chcący dowiedzieć się na jej temat więcej, nie byli ograniczeni do tekstów napisanych setki lub tysiące lat temu. Z tego powodu te notatki potwierdzają przeszłe nauki lecz nie skłaniają się do nich. Jest wystarczająco wiele adekwatnych tekstów, ukazujących jak praktykowano Kabałę w przeszłości. Te notatki mają inny cel.

Większość ludzi, którzy kierują się w stronę Kabały nie jest historykami; są oni ludźmi, którzy chcą wiedzieć wystarczająco o niej by móc zdecydować, czy powinni użyć jej jako części swojej osobistej eksploracji kondycji ludzkiej. Notatki te może i są lakoniczne, jednak zawierają wystarczająco nie tylko by podjąć taką decyzję, ale również by umożliwić przejście od teorii do praktyki.

Muszę uprzedzić, że to, co tutaj przedstawiam jest jedną interpretacją Kabały z wielu. Zostawiam to innym, by pokazać moją własną wizję i nie mam zamiaru przepraszać jeśli materiał ten wydawać się będzie tendencyjny. Wydaje się prostym, patrząc na historię z olbrzymiego dystansu, by zobaczyć jednorodność tam, gdzie jej nie ma, i gdy patrzy się na tradycją tak długą, żywą i kompleksową jak Kabała, istnieje pokusa by posłużyć się uproszczeniem i stworzyć dla współczesnego czytelnika fikcję jednorodności, monolityczności i wewnętrznie spójnej tradycji zwanej „Kabałą”. Nigdy jednak nie istniało nic takiego. Różnorodność punktów widzenia, interpretacji i praktyki była (i nadal jest) oszałamiająca.

Wersja tych notatek była po raz pierwszy opublikowana w Internecie w okresie 1990-92, i wersja ASCII tego tekstu może być znaleziona na różnorodnych stronach i serwerach. Ta wersja zaś jest całkowicie odświeżona i rozszerzona.

Podziękowania dla M.S. i T.S.H.U. za całą zabawę.

Tytuł? Pochodzi z Sefer Jecira:

„Dziesięć sefirotów z nicości: Ich miarą jest dziesięć, które nie ma końca. Głębia początku, głębia końca…”

Colin Low, 2001

Słowo „Kabała” pochodzi od korzenia oznaczającego „otrzymywać” lub „akceptować” i często używana jest jako synonim „tradycji”. Istnieje wiele alternatywnych form zapisu tego słowa, dwa najbardziej popularne to Kabbalah i Qabalah, ale spotkać się również można z zapisami Cabala, Qaballah, Qabala, Kaballah (i tak dalej do znudzenia).

Skoro Kabała oznacza tradycję, wówczas historycznym źródłem owej tradycji była próba spenetrowania ukrytego znaczenia Biblii, która brana była za dosłowne (acz bardzo zawoalowane) słowo Boga.

Akt czytania świętych tekstów, takich jak Biblia (Tanach) i Talmud jest żywą aktywnością w Judaizmie. Uczeni Tory byli i są szanowanymi i docenianymi liderami swoich społeczności. Dokumenty te są niemal holograficznie złożonymi, i zamiast nadać im jedno znaczenie, uczeni starali się odnaleźć i przyporządkować nowe znaczenia, tak by pasowały do każdej sytuacji. Napisano więc do nich rozległe komentarze. Pomysłowe interpretacje i spostrzeżenia były zebrane i często drukowane obok samego tekstu Biblii i w ten sposób powstał rodzaj wczesnego hipertekstu.

W tych okolicznościach naturalnym było, że powstaną sekretne, inicjacyjne tradycje interpretacji, tradycje zawarte w religii judaistycznej, ale pozwalające sobie na bardziej śmiałe spekulacje na temat natury Boga, stworzenia oraz roli człowieka w tym wszystkim.

Najwcześniejsze dokumenty powiązane z Kabałą datuje się na okres 100-1000 w. p.n.e. i opisują próbę „Merkabah”, mistycy eksplorowali siedem komnat (Hekaloth) kreacji w celu osiągnięcia Merkabah (tronu-rydwanu) Boga. Mistycy ci używali sposobów, które obecnie określamy jako metody podobne do szamanizmu – coraz szybsze, powtarzalne śpiewy, modlitwy, pozy – by wprowadzić się w stan transu, w którym jak myśleli ich drogi przecinały straszne pieczęcie i strażników by osiągnąć ekstatyczny stan, w którym „widzieli Boga”. Dokument taki jak Greater Hekhalot opisuje niebiańskie sale, w których należy negocjować, by dotrzeć do tronu Boga, dokument ten zarazem dostarcza wskazówek jak ominąć różnorodne strażnicze duchy.

Bardzo wpływowy dokument „Sefer Jecira”, lub „Księga Formowania”, była napisana prawdopodobnie w późnym okresie panowania Imperium Rzymskiego, w Palestynie. Jest ekstremalnie lakonicznym i enigmatycznym dokumentem, który był tematem komentarzy i spostrzeżeń od wczesnych lat istnienia. Wydaje się być teurgią. Opisuje jak Bóg stworzył świat używając liter i cyfr, i sugeruje, że człowiek może osiągnąć boską moc tworzenia poprzez zrozumienie cyfr i liter.

Od wczesnego Średniowiecza więcej teozoficznych zmian miało miejsce, głównie opis „procesu” w Bogu, oraz rozwój ezoterycznych wizji kreacji jako procesu, w którym Bóg manifestuje się w serii emanacji lub sefirot. Ta doktryna sefirot może być znaleziona w prymitywnej formie w Sefer Jecira, jednak od czasu publikacji księgi Bahir w 12 w. n.e. uzyskała formę niewiele się różniącą od tej, jaką ma dziś. Wierzy się, że doktryna sefirotycznych emanacji i użycie słowa „Kabała” jako opis dla osobliwej mistycznej tradycji pochodzi z Prowansji na południu Francji, ze szkoły Izaaka Ślepego, który jest powszechnie uznawany za „Ojca Kabały”.

Motyw stojący za rozwojem doktryny emanacji może być odnaleziony w pytaniach:

„Jeśli Bóg stworzył świat, w takim razie czym jest świat, jeśli nie Bogiem?”

„Jeśli świat jest Bogiem, czemu więc jest niedoskonały?”

Było koniecznym załatanie dziury pomiędzy czystym i perfekcyjnym istnieniem i manifestującym się nieczystym i niedoskonałym światem poprzez serię „kroków”, w których boskie światło sukcesywnie się rozcieńczało. Rezultat dzielił wiele z rozwijanym Platonizmem, systemem filozoficznym, który był wpływowy od okresu Greckiego, aż do czasów Renesansu. Platonizm także starał się rozwinąć te same problemy poprzez postulowanie „łańcucha istnienia”, który łączył przepaść pomiędzy perfekcją Boga, a niedoskonałością świata powszechnego.

Najbardziej wpływowy dokument kabalistyczny , Sefer Zohar lub Księga Blasku, opublikowany został w późnej połowie trzynastego wieku przez Mojżesza z Leon (1238-1305), hiszpańskiego żyda. Zohar jest serią oddzielnych dokumentów obejmujących szeroki zakres tematów, od ezoterycznych komentarzy Pentateuchu dokonanych wers po wersie, po wysoce teozoficzny opis „procesu w Bogu”. Zohar był szeroko czytany i wysoce wpływowy w Judaizmie.

Jedną z najciekawszych postaci z początkowego okresu był Abraham Abulafia (1240-1295), który wierzył, że Bóg nie może być opisany lub skonceptualizowany poprzez użycie codziennych symboli. Jak wielu kabalistów, wierzył w boską naturę alfabetu hebrajskiego i używał abstrakcyjnych kombinacji liter (tzeruf) z intencją medytacji kilkugodzinnych w celu uzyskania ekstatycznego stanu. Ponieważ jego abstrakcyjne kombinacje liter były używano jako klucz lub punkty wejścia do odmiennych stanów świadomości, niewykonywanie ich właściwie może mieć ogromny wpływ na Kabalistę. W Major Trends in Jewish Mysticism  Scholema znajdujemy fascynujący wycinek z opisu jednego z wielu eksperymentów. Abulafa jest niezwykły, ponieważ (kontrowersyjnie) był jednym z niewielu Kabalistów, którzy dostarczali wyraźnych pisemnych szczegółów praktykowanych technik.

Ważnym twórcą Kabalistycznym był przywódca Safedzkiej szkoły mistycznej Mojżesz Kordowero (1522-1570) i jego następca Izaak Luria (1534-1572). Luria nazywany Ari lub Lwem, był bardzo charyzmatycznym przywódcą, który sprawował niemal całkowitą kontrolę nad życiem szkoły i przeszedł do historii w mitach jako święty. Nacisk był kładziony na życiu w świecie i przeniesieniu świadomości Boga do świata w sposób praktyczny. Praktyki były wysoce nabożne.

Cały siedmnasto i osiemnasto wieczny Judaizm był w całości pod silnym wpływem Kabały. Ale dwa czynniki spowodowały jego spadek. Pierwszym wydarzeniem było masowe przystąpienie żydów do heretyka i apostaty Szabetaj Cevi (1626-1676), nawet Sholem nazwał to „największym i najdonioślejszym ruchem mesjanistycznym w historii Żydów, który w konsekwencji przyniósł zniszczenie Świątyni i Powstanie Bar-Kochby. Sabatarianie mieli wśród swych członków wielu prominentnych rabinów i Kabalistów, i od tego momentu zaczęto spoglądać na Kabałę jako na coś podejrzanego i związanego z herezją.

Drugim czynnikiem było powstanie we Wschodniej Europie populistycznej Kabały w formie Chasydyzmu i to spowodowało spadek znaczenia Kabały, która zaczęła być traktowana w najlepszym wypadku jako przesądy, a kolejni pisarze żydowscy starali się zdymisjonować Kabałę, ukazując ją jako historyczną ciekawostkę.

Żydowska Kabała posiada rozległą literaturę wielu tysięcy tekstów, większość z nich nie została jeszcze nawet przetłumaczona na język angielski.

Rozwój, który miał miejsce niemal synchronicznie z tłumaczeniem kluczowych tekstów i publikacji Żydowskiej Kabały był zaadaptowany przez wielu chrześcijańskich mistyków, magów i filozofów. Niektórzy chrześcijanie myśleli, że Kabała dzierży klucze do odkrycia tajemnic ukrytych w pismach, inni starali się znaleźć w Kabale doktryny wspólne, dzięki którym mogliby dokonać konwersji żydów na chrześcijaństwo.

Byli i tacy, którzy rozpoznali w Kabale tematy, które były podobne do literatury Hermetycznej i Neoplatonizmu. Renesansowi filozofowie tacy jak Pico de la Mirandola sympatyzowali Kabale i mieszali ją z Gnostycyzmem, Pitagoreizmem, Neoplatonizmem i Hermetyzmem w formę wielkiej śnieżnej kuli, która podtrzymywała tradycję tocząc się przez wieki. Prawdopodobnie właściwym wydaje się powiedzieć, że od Renesansu, prawie wszyscy okultyści i filozofowie Europy pracowali z wiedzą o pewnych aspektach Kabały.

Nie-żydowska Kabała cierpiała najbardziej z powodu ograniczonej liczby źródłowych tekstów, z którymi można by pracować. Te, które istniały często były słabo przetłumaczone i pozbawione klucza komentarzy, które mogłyby odkryć tradycyjne powiązania z opisywanymi koncepcjami. Bezcelowym jest krytykowanie nie-żydowskiej Kabały (jak wielu pisarzy czyni) za błędną interpretacje Żydowskiej Kabały. Po pięciuset latach powinniśmy postrzegać ją jako alternatywną tradycję z wieloma punktami wspólnymi i wieloma różnicami od Kabały Żydowskiej.

Bardzo niewiele informacji przetrwało na temat Praktycznej Kabały, ale istnieją obfite dowody, że obejmowała szeroki zakres praktyk i zawierała w sobie praktyki obecnie nazywane magicznymi – fakt, który tak wielu Kabalistów stara się pomijać, że używano Kabały dla celów magicznych jest dowodem samym w sobie, że użycie tych technik było rozpowszechnione. Jest bardzo prawdopodobne, że wiele magicznych rytualnych technik przychodziło do Europy od Kabalistów lub ich mniej skrupulatnych zwolenników.

Najważniejszym Średniowiecznym magicznym tekstem jest Klucz Salomona, i zawiera on elementy klasycznej rytualnej magii – imiona mocy, magiczny krąg, rytualne narzędzia, konsekracje, ewokacje duchów itp. Nazwa jak i zawartość sugeruje żydowskie wpływy. Nikt nie wie jak stary jest ten grimuar, jednak istnieją racjonalne podejrzenia, że zawarte w nim techniki mogą sięgać czasów Salomona.

Połączenie nie-żydowskiej Kabały i rytualnej magii jest utrzymywane poza Judaizmem do dnia dzisiejszego, choć z czasem było zakrywane przez Hermetyzm, Gnostycyzm, Neoplatonizm, Pitagoreizm, Różokrzyż, Chrześcijaństwo, Tantrę i wiele innych.

Najważniejszym „współczesnym” wpływem w angielskojęzycznym świecie jest francuski okultysta Eliphas Levi, a także angielski „Zakon Złotego Brzasku”. Co najmniej dwóch członków Zakonu Złotego Brzasku było obeznanymi Kabalistami (S.L. Mathers i A.E. Waite), a trzech członków Złotego Brzasku spopularyzowało Kabałę – Aleister Crowley, Israel Regardie i Dion Fortune. Zakon Wewnętrznego Światła Dion Fortune również wypuścił na świat kilku autorów, w tym Garetha Knighta, Williama Butlera i Williama Gray’a.

Niefortunnym efektem ubocznym Złotego Brzasku jest to, że Kabała była ważną częścią ich „Wykładni Wiedzy”, rytuały, które przetrwały Złoty Brzask są synkretycznym galimatiasem symboliki, w której Kabała odgrywa rolę mniejszą lub większą, i to doprowadziło do tego, że Kabała jest widziana przez wielu współczesnych okultystów jako bardziej teoretyczną i intelektualną dyscyplinę, zamiast potencjalnego i samo-zawierającego się mistycznego i magicznego systemu.

Niektórzy twórcy współczesnego czarostwa (np. Gerald Gardner, Alex Sunders) zwrócili się w stronę Kabały w celu inspiracji i zaczerpnięcia rytualnych technik, i nie jest to niczym niezwykłym spotkać współczesne czarownice nauczające jakichś form Kabały, zazwyczaj są to nieco mniej zintegrowane formy technik rytualnych niż miało to miejsce w Złotym Brzasku.

Podsumowując, Kabała jest mistyczną i magiczną tradycją, która powstała blisko tysiąc lat temu i do dnia dzisiejszego jest ciągle praktykowana. Była praktykowana przez żydów, a od ponad pięciuset lat jest praktykowana również przez nie-żydów. Ze strony żydowskiej była integralną częścią Judaizmu i ponownie powraca do łask po dwustu latach zapomnienia. Ze strony nie-żydowskiej stworzyła bogatą mistyczną i magiczną tradycję z jej własną wartością, tradycję która przetrwała mimo uprzedzeń tworzonych przez koegzystencje w silnie chrześcijańskiej kulturze.

...