Mrówka K. - Heraklit. Nowy przekład i komentarz.pdf

(25223 KB) Pobierz
Ojcu,
którego
śmiercią
jestem,
który jest moim
życiem
Fragmenty:
nowy
przekład
i
komentarz
I
Wydawnictwo Naukowe
SCHOLAR
Redakcja:
Lidia
Kośka
Korekta:
Joanna Barska
Projekt
okładki:
Katarzyna Juras
© Copyright by Wydawnictwo Naukowe „Scholar" Sp. z o.o.,
Warszawa 2004
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet
Szczeciński
ISBN 83-7383-058-8
Wydawnictwo Naukowe „Scholar"
Spółka
z o.o.
ul. Krakowskie
Przedmieście
62, 00-322 Warszawa
tel./fax 828 95 63, 826 59 21, 828 93 91
dział
handlowy:
jw. wew. 105, 108
e-mail: info@scholar.com.pl; scholar@neostrada.pl
http://www.scholar.com. pl
dla odbiorców indywidualnych
prowadzi
Księgania
Naukowa RESURSA
ul. Krakowskie
Przedmieście
62, 00-322 Warszawa
tel./fax 022 828 18 16
e-mail: info@resursa. com. pl
http://www.resursa.com.pl
Sprzedaż wysyłkową
Wydanie pierwsze
Skład
i
łamanie:
WN „Scholar"
(Jerzy
Łazarski)
Druk i oprawa: Paper & Tinta, Warszawa
Wstęp
1.
Życie
i
dzieło
Heraklita z Efezu spowija tajemnica.
Życiorys
filozofa jest
tak samo fragmentaryczny, jak jego pisma. Prawdopodobnie
już
nigdy nie do-
wiemy
się,
kim i jaki
naprawdę był
oraz czy w ogóle
napisał jakąś księgę
poświęconą
naturze. Skazani
więc będziemy
na
zawsze fragment
(określenie
T.
Różewicza).
Pewne jest jednak przynajmniej to,
że
Heraklit jest
postacią
historyczną
i
że żył
w Efezie na
przełomie
VI i V wieku przed Chrystusem.
1.1. Heraklit - polityk
Diogenes Laertios [IX, 1],
idąc
za chronografem Apollodorem,
akme
(tj. czter-
dziesty rok
życia)
Heraklita umieszcza w trakcie trwania 69. olimpiady, czyli
w latach 504-501. Pisze
również, że żył
on w czasie panowania króla Persji
Dariusza (522-486) i
że zmarł
w wieku
sześćdziesięciu
lat.
Urodził się więc
między
551 a 544 rokiem,
zmarł zaś między
484 a 481 rokiem. Informacje te
potwierdzają
wypowiedzi Heraklita zawarte we fragmentach B 14 oraz B 40.
Apokryficzna korespondencja
między
Dariuszem i Heraklitem, która po-
wstała
w I wieku przed Chrystusem, ma zapewne
jakieś
symboliczne odnie-
sienie do
rzeczywistości.
Heraklit
miał być
potomkiem legendarnego Andro-
klosa, inicjatora
jońskiej
kolonizacji zachodnich
wybrzeży
Azji Mniejszej oraz
założyciela
Efezu, który z kolei
był
synem Kodrosa, króla Aten.
Wyjątkowe
pochodzenie Heraklita
musiało
w pewien sposób
działać
na
wyobraźnię
miesz-
kańców
Efezu i
tworzyło
mu rodzaj tarczy ochronnej. Pomimo wielkiej nie-
chęci, jaką doń żywili
ze
względu
na jego ironiczne i pogardliwe wypowiedzi
kierowane pod ich adresem, darzyli go szacunkiem. Jego wielkiego przyjacie-
la Hermodora,
człowieka
o podobnych zapatrywaniach na
politykę
i prawo,
Efezyjczycy przegnali z miasta [B 121). Taki los
oszczędzony został
Herakli-
towi. Notabene, w
opowieści
o Hermodorze, przekazanej przez Diogenesa
Laertiosa [IX, 2), ukryty jest
wątek
czysto polityczny. Hermodor, uznany przez
Heraklita- i na pewno przez samego siebie - za najlepszego i
najmądrzejsze­
go obywatela Efezu, roszczenia arystokracji do sprawowania
rządów.
Nic dziw-
nego,
że
demokracja efeska nie
oszczędziła
arystokraty.
Przywoływany
frag-
ment odkrywa
więc
nie tyle duchowy
związek
Heraklita z Hermodorem i nie
jest lamentem filozofa po stracie przyjaciela, ale pokazuje jego negatywny
stosunek do demokracji.
(Można
tu dostrzec
pewną analogię
do tragicznego
losu Sokratesa opisanego przez Platona. Heraklit, podobnie jak
później
Pia-
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin