45.pdf

(896 KB) Pobierz
Zagadnienia
Filozoficzne
w Nauce
XLV
Copernicus Center for Interdisciplinary Studies
Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych
Kraków
2009
Redaguje zespół:
Michał Heller, Robert Janusz, Zbigniew Liana, Janusz Mączka,
Alicja Michalik, Adam Olszewski, Tadeusz Pabjan (sekretarz
redakcji), Paweł Polak, Włodzimierz Skoczny, Stanisław Wszołek,
Józef Życiński
Adres Redakcji:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Wydział Filozoficzny PAT
Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych
ul. Franciszkańska 1, 31–004 Kraków
Strona WWW:
http://www.obi.opoka.org.pl/
Skład i łamanie:
Robert Janusz
Opracowanie graficzne:
Wydawnictwo
Dystrybucja:
Wydawnictwo
Plac Katedralny 6, 33–100 Tarnów
tel. 014 621–27–77
fax 014 622–40–40
e-mail: biblos@wsd.tarnow.pl
http://www.biblos.pl/
ISSN 0867–8286
c by Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych, Kraków
Tarnów 2009
Wydawnictwo
Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych, Kraków
Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych
Zagadnienia
Filozoficzne
w Nauce
XLV (2009)
SPIS TREŚCI
ARTYKUŁY
Krzysztof
Wójtowicz
Robert
Janusz
Wojciech P.
Grygiel
A. Kurek,
Ł. Kukier,
M. Szydłowski,
P. Tambor
Tadeusz
Sierotowicz
Marcin
Gorazda
3
27
45
MATEMATYKA — NAUKA O FIKCJACH...?
CO POJĘCIE ENTROPII WNIOSŁO
DO FILOZOFII?
ROGERA PENROSE’A OBIEKTYWIZACJA
OBSERWATORA W MECHANICE
KWANTOWEJ
WSTĘP DO BAYESOWSKIEJ
METODOLOGII WSPÓŁCZESNEJ
KOSMOLOGII
JAN PAWEŁ II I SPRAWA GALILEUSZA —
„REHABILITACJA” GALILEUSZA ?
PRZYCZYNEK DO KRYTYKI
STATYSTYCZNO-RELEWANTNEGO
MODELU WYJAŚNIANIA NAUKOWEGO
62
97
124
MATERIAŁY I REFLEKSJE
Tatiana W.
Artiemjewa,
Michał J.
Mikeszin
Andrzej
Koleżyński
140
OD KOSMOGRAFII DO „SYSTEMU
ŚWIATA”. ROSYJSKA KOSMOLOGIA
WIEKU OŚWIECENIA
KONFERENCJE I SYMPOZJA
152
SPRAWOZDANIE Z XIII KRAKOWSKIEJ
KONFERENCJI METODOLOGICZNEJ
„EWOLUCJA WSZECHŚWIATA
I EWOLUCJA ŻYCIA”
PRZEGLĄD CZASOPISM
Stanisław
Wszołek
161
ŚRODKOWOEUROPEJSKIE
STOWARZYSZENIE FILOZOFII RELIGII
I JEGO NOWE PISMO “EUROPEAN
JOURNAL FOR PHILOSOPHY OF
RELIGION”
RECENZJE
Tadeusz
Pabjan
Tadeusz
Sierotowicz
Tadeusz
Sierotowicz
Tadeusz
Sierotowicz
164
167
173
176
METAFIZYKA Z PERSPEKTYWY
INTERDYSCYPLINARNEJ
NOWA INTERPRETACJA PROCESU
GALIELUSZA
KANT I REHABILITACJA GALILEUSZA
GALILEUSZ I SZTUKA UKŁADANIA
HOROSKOPÓW
ARTYKUŁY
Zagadnienia Filozoficzne
w Nauce
XLV (2009), 3–26
Krzysztof
W
ÓJTOWICZ
Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych,
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie
MATEMATYKA — NAUKA O FIKCJACH...?
Matematyczni realiści są przekonani, że istnieją abstrakcyjne, nie-
zmienne, nieoddziałujące przyczynowo i pozbawione czasoprzestrzen-
nej lokalizacji obiekty matematyczne, zaś nasze teorie matematyczne
wyrażają prawdy na ich temat. Stanowisko realistyczne zdaje się ofero-
wać atrakcyjne teoretycznie wyjaśnienie szeregu pytań filozoficznych
związanych z matematyką. Pozwala na wyjaśnienie, skąd bierze się
nasze silne poczucie prawdziwości twierdzeń matematycznych, oczy-
wistości aksjomatów, prawomocności dowodów. Pozwala wyjaśnić, na
czym polega fenomen stosowalności matematyki w naukach empirycz-
nych
1
. Pozwala na sformułowanie jednolitej semantyki dla języków
naukowych — obejmującej zarówno terminologię matematyczną, jak
i niematematyczną. Realiści matematyczni postulują istnienie „króle-
stwa bytów abstrakcyjnych”, starając się wyjaśnić jak to się dzieje, że
o tej sferze możemy się czegoś dowiedzieć. G¨ del mówi w tym kontek-
o
ście o swoistej nieredukowalnej intuicji. Quine zaś — traktuje wiedzę
Niektórzy są bowiem skłonni sądzić, że fakt ten wynika z istnienia jakiegoś głę-
bokiego związku pomiędzy światem fizycznym, a światem matematycznym. Przypo-
mnę tu wypowiedź Penrose’a dotyczącą harmonii między światem przyrody, a świa-
tem idealnych tworów matematycznych, czego wyrazem jest to, iż „zaczynamy do-
strzegać coś z tego tajemniczego powiązania, jakie istnieje między dziełami natury
z jednej strony, a prawami rządzącymi myślą i jej wrażliwością z drugiej, powiąza-
nia, które w miarę rozwoju poznania i zrozumienia na pewno ujawni jeszcze głębszą
wzajemną współzależność obu tych światów” [Penrose 1983, 99].
1
Zgłoś jeśli naruszono regulamin