Pociej J. Zbiór wiadomości nt. dziesięcin na Rusi (1845).pdf

(4224 KB) Pobierz
DOTYCZĄCYCH
jr
P O W A G Ą M E T R Y K K R Ó L E W ^ H IC II
3 3L3'3E'3E'W
,S1K,3<S3SE
9
TUDZIEŻ
usuwów uwv
a& assra
M sw m m tm & t
C T & a fir a a s i.
I INNYCH WIAROCODNYCH DOKUMENTÓW WSPARTY,
ItOZWIAZANIEl NIEKTÓRYCH W TYM PRZEDMIOCIE ZARZUTÓW
o
OBJAŚNIONY
2 <B2m#a<®3&<
®-a2'iKaS?22S m f i w j f
I* R Z E Z
14
s. J a n a P o c ie ja ,
K i.\
K A T . C H E Ł M . A SSES. D U C H . W Y Z K . G-LJ 1»RZY K . R . S . W . i D.
I § 4 5
TR E ŚĆ PR ZED M IO TÓ W
2 A W A 3 K X 2 °»m W
SiKIKM8S»>
Wiadomości przedwstępne...................................................................... 3
W stęp ........................................................................................................... 5
1. Ścieśnienie swobód i wolności wyznania greckiego na Kusi
Polskiej w XIV w ie k u ................................................................... 5
2. Wykluczenie Rusinów od dignitarstw i urzędów świeckich,
na sejmie w IIrodle 1413 r. postanowione................................
6
3. Upoważnienie Arcybiskupów Lwowskich o. ł. r. 1423, do ka­
rania Rusinów jako heretyków ...................................................... 6
4. Porównanie w przywilejach Duchowieństwa ruskiego z łacin—
skiern, dekretem wydanym w Budzie 1443 r.............................. 7
5. Przywilej w Waradzynie r. 1444 wydany dla Jerzego Włady­
ki Chełm skiego................................................................................
8
6
. Znowu mniej przychylne dla Rusi postanowienia......................
8
7. Rozmaite uciski Rusinów w Przemyślu, złagodzone 1497 r. .
8
8
. Arcybiskupi łacińscy we Lwowie r. 1509 otrzymują władzę
ustanawiania dla Rusi Wiccsgerentów czyli Namiesników. . . 9
9. Znaczenie tegoż namiesnictwa........................................................ 10
10. W uciskach, ze strony wyznawców o. 1. dla mieszczan ruskich
w Krasnymstawie, niejakie ulgi r. 1 5 2 3 ...................................... 10
11. W mieście Busku na dwóch nawet Rajców ruskich nie po­
zwolono r. 1 5 4 1 ...................................................................................13
12. Po śmierci Biskupów ruskich, grabieże majątków ich i cerkwi
zawsciągnione r. 1532...................................................................... 13
13. Niektóre wsie r. 1533 odebrano Biskupom ruskim Chełmskim,
a nadano Biskupom łacińskim, jedynie z powodu przejścia
wielu z Rusi, na obrządek łaciń sk i............................. , .............13
14. Uwolnienie włościan z Buśnia i Białegopola, poddanych Bi­
skupów ruskich, od robocizn dla Prefekta w Hrubieszowie r.
1548 .............................................................
14
15. Uwolnienie Duchowieństwa ruskiego w Przemyślu r. 1553 od
zaboru przez Starostów Przemyślskich ich własności po zgonie. 14
16. R. 1563 na sejmie Wileńskim, a r. 1568 na sejmie Grodzień­
skim, zmoderowanie nieprzychylnych dla Rusi sejmu Hrodel-
skiego z r. 1413 postanowień.........................................................15
17. Małoznaczące dziesięcinne uciążliwości Rusi za panowania Ja­
giellonów, dopiero wzrosły w czasie elekcyy Królów Polskich. 16
18. Początek i cel dziesięcin, tudzież możność takowych u Gre­
ków i R u si.........................i ..............................................................16
19. Powód zaprowadzenia dziesięcin w chrześciaństwie................ 17
20. Zachęcanie Greków do dziesięcin pod nazwą dani z ziemio­
płodów’, przez ś. Chryzostoma; i zakaz wymuszania takowych
surowością i karami kościelnemi przez Cesarza Justyniana . . 17
21. Nieistnienie dziesięcin u Greków, a tembardziej niemożność
istnienia, należy do twierdzeń niepewnych.................................18
Różne nazwy dziesięcin.........................................................................18
22. Ślady istnienia dziesięcin u Rusi, w czasach Włodzimierza W . 19
23. Nadanie dziesięcin miodowych i innych dla Biskupów ruskich
Przemyślskich, przez Leona Księcia Halickiego r. 1291 . . . . 20
24. Król Kazimierz Jagiellończyk r. 1456 przysądza dziesięcinę
miodową Jerzemu Władyce czyli Bisk. ruskiemu Chełmkiemu. 22
25. Król Zygmunt I. r. 1506 dziesięcinę Mścisławską przysądza
Władyce Potockiemu i Witebskiemu ........................................... 22
26. R. 1512 potwierdza nadania dziesięciny przez Teodorę Księżnę
Kobryńską, dla Monasteru ruskiego w M ińsku........................... 22
27. R. 1516 potwierdza nadanie dziesięciny przez Szwidrigajłę
Księcia Litew., dla Władyki Włodzimierskiego i Brzeskiego . 23
28. Król Zygmunt August r. 1552 potwierdza dziesięciny dla Mo­
nasteru M ińskiego......................................................................
23
Znaczenie wyrażenia:
„ieho po tomki”
w zapisach dla ducho­
wnych...................................................................................................... 23
29. Anna Księżna Lubccka r. 1546 przeznacza dziesięcinę dla ka­
płana ruskiego w R ogow ie............................................................
30. Stefan Zbarawski Wojewoda Trocki r. 1583 przeznacza dzie­
sięcinę dla ks. ruskiego w Międzyrzecu now ym ...........................24
31. Jarosz Niemira z Ostromęczyna r. 1592 przeznacza dziesięcinę
dla ks. ruskiego w Gnójnie. . ............................................................24
32. W Metrykach Litewskich zawierają się także dziesięciny, nie­
którym parochom ruskim przynależne........................................... 24
33. Hrabia Mikołaj Łęczyński r. 1604 nadaje dziesięcinę dla ks.
ruskiego w D o łże............................................................................. 24
34. Jan Sobieski Starosta Krasnostawski r. 1628, nadaje dziesię­
cinę ks. ruskiemu w Łopienniku................................................... 24
35. Jan Karol Daniłowicz Starosta Parczewski r. 1658 nadaje dzie­
sięcinę dla ks. ruskiego w U ścim ow ie................................ ..
24
36. Kapłani grecko-uniccy w dyecezyi Chełmskiej, są dotąd wbez-
spornem posiadaniu dziesięcin, w parafiach stu jedenastu . . . 25
37. Powody wymagania niekiedy dzjesięcin od Rusi dla kapłanów
łacińskich za Jagiellonów................................................................ 25
38. Rusinów obowiązywanych do dawania dziesięcin lub innych
opłat dla księży o. ł. wyrażano imiennie......................................26
39. Rusini pociągani r. 1506 do płacy, na utrzymanie ks. łac. w Ło­
sicach, nietylko wyrażeni imiennie, ale i do połowy tylko obo­
wiązani tej płacy, jaką właściwi parafianie o. ł. dawać byli
p ow in n i................................................................................................. 26
40. Podobnież r. 1519 pociągani byli Rusini do dawania dziesię­
ciny dla ks. łac. w Chełmie, ale tylko uprawiający grunta
Królewskie, albo mieszczan L echitów .........................................26
41. Wymagania dziesięcin z Rusi dla kapłanów o. ł. na mocy ja­
koby nadań, które przecież Rusinów imiennie nie wyrażały,
nie mogły z czystego wypływać źródła. .........................................27
42. Zygmunt I. r. 1525 ad małe narrata, przysądził ks. w Brańsku
dziesięcinę i od R usinów ................................................................... 27
Na reklamacyę Rusinów r. 1526 to nadanie odwołał ..............2 8
Za podstawieniem znowu jakiegoś dokumentu, przez ks. łac.
nadanie rzeczone miał ponowić........................................................ 28
Lecz, za wyjaśnieniem stanu rzeczy, pretensyę pomienioną w r.
1527 zupełnie zannihilował.............................................................. 28
43. W Sarażu kapłani łac. wymagali od wszystkich Rusinów dzie­
sięcin; lecz w;yrok wypadł, aby tylko z odgraniczonej ziemi
Lackiej szła dziesięcina i od R usinów........................................... 28
44. Plebani o. ł. wmawianiem, uporem i siłą klątwy wdzierali się
w pobór dziesięcin od R u si..................
29
45. Elekcye Królów w Polsce, rozprzestrzeniły i władzę Ducho­
wieństwa łacińskiego......................................................................... 29
46. Ani unija Rusi Polskiej z kościołem Rzymskim z r. 1595, ani
interesowania Klemensa VIII Papieża, za Hyppacym Pocie­
jem Biskupem, nic zdołały go wprowadzić do Senatu..............30
47. Po wspomnionej unii, Duchowieństwo łacińskie śmielej prze­
ciągało parafian ruskich, mimo zakazów Papiezkich, na obrz.
łac. i rościło sobie jakieś prawo do nauczania Rusinów, a raczej
tym sposobem, torowało sobie drogę do dziesięcin ruskich . . 40
48. Relacya względem dziesięcin wymaganych od Rusi dla księży
łac., podana Kardynałom s. Congr. Conc. przez Metropolitę
g. u. R utskiego.................................................................................31
49. Duchowieństwa łacińskiego znaczenie i obejście sie z Ducho­
wieństwem grecko-unickim, po Zygmuncie III........................ 37
50. Wystąpienie ks. Bobrowskiego Kommendarza kościoła paraf,
łac. w Chełmie, z jakimś jakoby dokumentem na dziesięciny
od R u s i...............................................................................................38
Wierzytelny odpis tego dokumentu z ksiąg Metrycznych Królew. 38
Uwagi nad takowym........................................................................... 40
51. Gwałtowne i coraz szerzące się zabory dziesięcin przez kapła­
nów łac. od Rusi, na zasadzie powyższego dokumentu i t. p.
zmusiły Biskupów ruskich do szukania sprawiedliwości naj­
przód w kraju, a następnie do prowadzenia processu w Rzy­
mie między r. 1636 a 1676 ........................................................... 43
52. Dekretów Rzymskich, co do dziesięcin z Rusi, zawsze dla Du­
chowieństwa ruskiego przychylnych, Duchowieństwo łaciń­
skie i szlachta interesowana, do ekzekucyi nie dopuszczała
w k raju .............................................................................................. 43
53. Informacya Biskupa ruskiego Suszy, co do processu toczone­
go w Rzymie o dziesięciny z Rusi , łącznie ze specyflkacyą
zapadłych w Rzymie dekretów ......................................................43
54. Sposób intimacyi dekretów Rzymskich kapłanom interesowa­
nym łacińskim, i skutki takow ej...................................................49
55. O kopijach i oryginałach dekretów Rzymskich........................ 50
56. O komplanacyi co do pomienionych dziesięcin, między Kle­
rem łacińskim a ruskim r. 1668 ................................................... 60
57. Dekreta Rzymskie, chociaż w zupełności nie ekzekwowane,
wiele jednak ulgi Rusinom, w różnych miejscach przyniosły . 61
58. Po dekretach Rzymskich, pierwszy ślad wznowionych zatar­
gów dziesięcinnych w Kamionce i Hrebenncm r. 1738, i
wznowionego wyniesienia skargi w tej sprawie do Rzymu
przez Biskupa r. g. Chełmskiego W ołodkowicza......................62
Wyjątek z cytacyi Neriusza Kardynała, Prefekta Signaturae
Justitiae, w powyższym przedmiocie............................................63

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin