Bezpieczenstwo_Jadrowe_i_Ochrona_Radiologiczna_Numer_3_2018.pdf

(10303 KB) Pobierz
ISSN 2353-9062
BEZPIECZEÑSTWO
J¥DROWE I OCHRONA
RADIOLOGICZNA
3
(1 1 3 )
2018
Wydawca:
Redakcja:
UL.
Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
TEL.
22 628 94 39
FAX
22 621 37 86
E-MAIL
biuletyn@paa.gov.pl
WWW.
paa.gov.pl
Maciej JURKOWSKI,
Redaktor naczelny, Przewodnicz¹cy Rady Programowej
´
Marek WOZNIAK,
Redaktor techniczny
ISSN 2353-9062 (publikacja elektroniczna)
BEZPIECZEÑSTWO
J¥DROWE I OCHRONA
RADIOLOGICZNA
BIULETYN INFORMACYJNY PAÑSTWOWEJ AGENCJI ATOMISTYKI
Nr 3 (113) 2018
Warszawa
Spis treœci
Odszed³ od nas Ryszard Zarucki.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Krzysztof Rzymkowski
Metody weryfikacji materia³ów j¹drowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Rafa³ D¹browski, Tomasz Dudek
Nowe stacje TDPMS3 w sieci wczesnego wykrywania ska¿eñ promieniotwórczych (cz. 1) . . . . . . . 16
Dawid Frencel
Reagowanie na zdarzenia radiacyjne – interwencje Ekipy Dozymetrycznej Prezesa PAA
. . . . . . . 24
Maciej Jurkowski
Nadzór nad szkoleniem w zakresie bezpieczeñstwa j¹drowego i ochrony radiologicznej
. . . . . . . 33
Maciej Lemiesz
Odpowiedzialnoœæ za szkodê j¹drow¹ na gruncie ustawy – Prawo atomowe . . . . . . . . . . . . . . 40
£ukasz Koszuk
Radiotoksycznoœæ wypalonego paliwa j¹drowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
BEZPIECZEÑSTWO J¥DROWE I OCHRONA RADIOLOGICZNA
Biuletyn informacyjny Pañstwowej Agencji Atomistyki
3/2018
Szanowni Pañstwo
Bie ący numer Biuletynu otwiera wspomnienie o naszym Koledze, pracowniku CLOR, PAA
oraz MAEA w Wiedniu, panu mgr in . Ryszardzie Zaruckim. Konstruktor aparatury
pomiarowej, współtwórca stacji ASS-500, inspektor nadzorującym krajowy system ewidencji
materiałów jądrowych, długoletni inspektor, a później – przeło ony zespołu inspektorów
zabezpieczeń materiałów jądrowych w MAEA, laureat zbiorowy pokojowej Nagrody Nobla,
zmarł na urlopie w Polsce 20 lipca 2018 roku. Wybitny specjalista w unikalnej dziedzinie
zastosowań metod pomiarowych w weryfikacji materiałów jądrowych, profesjonalista o uznanej
międzynarodowo renomie, był otwartym na ludzi, pełnym optymizmu, powszechnie lubianym
i szanowanym człowiekiem. Wielu ludziom będzie Go brakowało.
Omówieniu ró nych metod pomiarowych, stosowanych przez inspektorów zabezpieczeń
MAEA do weryfikacji materiałów jądrowych, poświęcony jest artykuł pana
Krzysztofa Rzymkowskiego.
Po krótkim wpro-
wadzeniu na temat celów takiej weryfikacji autor omawia szczegółowo nie tylko metody, ale tak e wykorzystywane w nich środki
obserwacyjno-rejestrujące i systemy pomiarowe.
W kolejnym z zamieszczonych artykułów panowie
Rafał Dąbrowski
i
Tomasz Dudek
opisują rozpoczętą w 2015 roku
modernizację systemu nadzorowanych przez PAA stacji wczesnego wykrywania ska eń promieniotwórczych poprzez wpro-
wadzanie, obok działających od lat 90. 13 stacji PMS, nowego typu stacji TDPMS3 w nowych lokalizacjach. Omówiono budowę
i zasady działania tych stacji oraz ich charakterystyki techniczne, istotne dla realizacji zadań systemu, w tym – długotrwałego,
zautomatyzowanego działania sieci wczesnego wykrywania w zmiennych warunkach.
Realizacji zadań dozoru jądrowego PAA w sytuacji, gdy dojdzie do zdarzenia radiacyjnego, mogącego powodować nara enie
ludzi czy ska enia w środowisku, poświęcony jest tak e kolejny artykuł. Pan
Dawid Frencel
opisuje w nim wybrane przypadki
interwencji, podejmowanych na przestrzeni ostatnich 10 lat przez Centrum ds. Zdarzeń Radiacyjnych PAA (CEZAR), z u yciem
Ekipy Dozymetrycznej Prezesa PAA w ró nych miejscach na terenie całego kraju.
Zasadniczym zadaniem dozoru jądrowego jest jednak przede wszystkim skuteczny nadzór i kontrola obiektów i działalności ze
źródłami promieniowania, tak by ka da działalność, mogąca spowodować nara enie, prowadzona była w sposób bezpieczny i nie
doszło do zdarzenia wymagającego interwencji. Jednemu z istotnych czynników, wpływających na bezpieczeństwo, jakim jest
poziom wyszkolenia załóg kilku tysięcy jednostek organizacyjnych, prowadzących takie działalności na terenie całego kraju,
poświęcony jest artykuł autorstwa
Macieja Jurkowskiego
na temat metod i praktyki oddziaływania dozoru jądrowego Prezesa
PAA na poziom kompetencji pracowników tych jednostek.
W kolejnym artykule pan
Maciej Lemiesz
powraca do tematyki odpowiedzialności za szkodę jądrową, opisując, jak komplek-
sowo kwestie te uregulowane były w Polsce w ustawach z 1986 i 2000 roku i jaki wpływ na te regulacje miało przystąpienie Polski do
Konwencji Wiedeńskiej w 1990 roku. Autor zwraca uwagę na relacje prawa międzynarodowego i krajowego, na kwestie u ycia
słownika autonomicznego w części ustawy oraz na problem niespójności krajowych i międzynarodowych norm prawnych
dotyczących ubezpieczenia transportu materiałów jądrowych.
W ostatnim z zamieszczonych artykułów pan
Łukasz Koszuk
przybli a czytelnikowi problematykę analiz radiotoksyczności
wypalonego paliwa z elektrowni jądrowych, omawia słu ące temu celowi metody obliczeniowe i kwestie interpretacji wyników
otrzymanych ró nymi metodami.
yczymy Państwu owocnej lektury.
Przewodniczący Rady Programowej
Maciej Jurkowski
4
Odszed³ od nas Ryszard Zarucki
W dniu 20 lipca 2018 roku zmarł nagle w wieku 61 lat na urlopie w Polsce nasz Kolega –
śp. Ryszard Zarucki. egnany przez Rodzinę oraz grono przyjaciół i współpracowników,
po Mszy św. w kościele Najświętszego Zbawiciela w Warszawie 3 sierpnia 2018 roku,
został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Bródnowskim. W przemówieniu
nad trumną egnał Go, w imieniu kierownictwa i pracowników Centralnego
Laboratorium Ochrony Radiologicznej, dyrektor CLOR, dr Paweł Krajewski, przy-
pominając sylwetkę i dokonania Zmarłego.
Mgr in . Ryszard Zarucki urodził się w 1957 roku w Gdańsku, ale chodził do szkoły
ju w Warszawie. Po zdaniu w 1976 roku matury w liceum ogólnokształcącym im.
Klementa Gottwalda, podjął studia na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej Politechniki
Warszawskiej, gdzie w 1981 roku uzyskał dyplom magistra in yniera mechanika ze
specjalnością radiologia. Z dziedziną tą związał się na wiele lat, podejmując w tym
samym roku pracę w Centralnym Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Zakładzie
Dozymetrii, a następnie prowadząc w Pracowni Radiometrii tego zakładu samodzielne
prace badawcze i konstrukcyjne m.in.: komory jonizacyjnej do oceny nara enia
pacjentów podczas badań diagnostycznych oraz niskotłowego spektrometru antykomp-
tonowskiego do badań środowiskowych, za którą to pracę otrzymał w 1983 roku nagrodę
Ministra Energetyki i Energii Atomowej. Pracując w CLOR rozwijał swoje umiejętności
zawodowe zagranicą, przechodząc m.in. szkolenia na kursach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w 1983 roku w Los
Alamos, USA oraz w 1984 roku w Jałcie. W latach 1986–1987 uzyskuje stypendium naukowe MAEA w Belgii, w Centrum Badań
Jądrowych CSK/CEM Mol. Po powrocie do kraju zostaje zatrudniony, obok innych pracowników CLOR z zespołu dozoru
jądrowego, na części etatu w Państwowej Agencji Atomistyki, w departamencie GIDJ
1
, jako inspektor nadzorujący Krajowy
System Zabezpieczeń Materiałów Jądrowych w Polsce, kontynuując równocześnie swe prace w Zakładzie Dozymetrii CLOR,
gdzie w latach 1991–1993 był konstruktorem podzespołów unikalnej aparatury pomiarowo-badawczej, m.in.: stacji do pomiaru
aerozoli promieniotwórczych. Jest współtwórcą najbardziej znanego patentu CLOR – stacji ASS-500, które działają do chwili
obecnej w ponad 20 krajach na świecie i stanowią trzon systemu wczesnego ostrzegania przed ska eniami promieniotwórczymi
powietrza w Polsce, który jest utrzymywany przez CLOR na potrzeby PAA. Ryszard Zarucki osobiście uczestniczył w instalacjach
stacji ASS-500 na terenie Polski oraz w innych krajach.
Zdobyte doświadczenie zawodowe, szczególnie w CLOR, w zakresie ró nych technik pomiarów promieniowania jądrowego,
z powodzeniem wykorzystał w swojej pracy jako inspektor w Departamencie Zabezpieczeń MAEA (Department
of Safeguards),
którą podjął w roku 1996 i w niedługim czasie zyskał opinię inspektora o wysokich umiejętnościach technicznych i cechach
przywódczych. Pracując przez wiele lat w Dziale Operacyjnym A (odpowiedzialnym za
safeguards
w rejonie Dalekiego Wschodu
i Australii) prowadził samodzielnie inspekcje w wielu krajach tego rejonu, m.in. w Japonii, Republice Korei, Indonezji,
Wietnamie, Tajlandii i na Tajwanie. Był inspektorem odgrywającym wiodącą rolę w działaniach MAEA w odniesieniu do Korei
Północnej (KRLD
2
), gdzie na kontrolach przeprowadzanych w trudnych warunkach od 1996 roku przez 8 lat spędził łącznie ponad
250 dni. W 2004 roku został awansowany na szefa komórki (Unit
Head)
inspektorów na KRLD, Republikę Korei, Tajwan i inne
kraje rejonu, a następnie starszym inspektorem (Senior
Inspector),
odpowiedzialnym za prowadzenie kontroli zabezpieczeń w tych
krajach. W 2007 roku Ryszard był m.in. szefem misji weryfikacyjnej statusu pięciu obiektów jądrowych, do których wyłączenia
zobowiązała się KRLD w wyniku tzw. porozumienia sześciostronnego. W latach 2008–2012 pracował w Dziale Zarządzania
Informacją, nadzorując prace zespołu prowadzącego analizy informacji o zabezpieczeniach w poszczególnych krajach, by w 2012
powrócić do Działu Operacyjnego A, z awansem na szefa wydziału (Section
Head),
odpowiedzialnego za implementacje systemów
zabezpieczeń i planowanie kontroli w krajach rejonu A. Do końca pracował na tym stanowisku.
Ryszard był bardzo zaanga owany w swoją pracę, był perfekcjonistą, cenionym przez szefów, o czym świadczą jego awanse
i przyznawane nagrody. Niewątpliwą satysfakcją dla niego było uhonorowanie MAEA w 2005 roku pokojową Nagrodą Nobla,
1
Główny Inspektorat Dozoru Jądrowego.
2
Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna –
Democratic People’s Republic of Korea
– DPRK.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin