Kampania Jaroslawa Kaczynskiego w wyborach prezydenckich 2010 roku.pdf

(808 KB) Pobierz

See discussions, stats, and author profiles for this publication at:

https://www.researchgate.net/publication/236246471

Kampania Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich 2010 roku

Chapter

· January 2011

CITATIONS

READS

1 author:

Agnieszka Turska-Kawa

University of Silesia in Katowice

PUBLICATIONS

CITATIONS

SEE PROFILE

513

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Leksykon polskich partii politycznych

View project

Anxiety Determinants of Populist Attitudes among Young People

View project

All content following this page was uploaded by

Agnieszka Turska-Kawa

on 03 June 2014.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

289

Agnieszka Turska-Kawa

KAMpANiA JArOSŁAWA KAcZYŃSKieGO

W WYBOrAcH preZYDeNcKicH 2010 rOKU

Osoba kandydata

Jarosław Kaczyński urodził się 18 czerwca 1949 roku na warszawskim Żo-

liborzu. Ukończył Liceum im. Mikołaja Kopernika w Warszawie. Tuż po maturze,

w 1967 roku, rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Pod opie-

ką promotorską profesora Stanisława Ehrlicha napisał rozprawę doktorską nt. „Rola

ciał kolegialnych w kierowaniu szkołą wyższą”, którą obronił w 1976 roku. Był pra-

cownikiem naukowym w Instytucie Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego,

adiunktem na Uniwersytecie Warszawskim, pracował również w Ośrodku Badań

Społecznych Regionu Mazowsze NSZZ Solidarność.

Droga do polityki J. Kaczyńskiego naznaczona była tradycjami rodzinnymi.

Matka Jadwiga była w konspiracji od 14 roku życia, w 1941 roku wstąpiła do Sza-

rych Szeregów i działała pod pseudonimem Bratek. Jako sanitariuszka brała udział

w akcji Burza. Prezes PiS przyznaje: „Ogromny wpływ wywarła na mnie mama. Jej

opisy wojny, konspiracji, walk, w jakich uczestniczyli jej starsi koledzy, wreszcie

jej własnego zaangażowania w konspirację” [O

dwóch takich…:

37‑38]. Ojciec Raj-

mund był żołnierzem Armii Krajowej, walczył w Powstaniu Warszawskim, był ka-

walerem Krzyża Virtuti Militari.

Po wydarzeniach czerwcowych 1976 roku J. Kaczyński zaangażował się

w działalność opozycyjną. Był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników,

w 1979 roku wstąpił do redakcji „Głosu”. Aktywnie uczestniczył w wydarzeniach

Sierpnia ’80. Organizował „Solidarność” w Warszawie i Białymstoku, współpra-

cował z Międzyzakładowym Robotniczym Komitetem „Solidarności”. Za namową

Stefana Starczewskiego, w 1982 roku Jarosław Kaczyński przystąpił do Komitetu

Helsińskiego. „Miałem piętnować nadużycia władzy, pisać raporty dla Amerykanów

(…). Ja traktowałem Komitet jako kontynuację działalności w Biurze Interwencji

KOR. Znów szukałem informacji o torturach, zabójstwach, wyrzuceniach z pracy,

pobiciach” [Tamże: 143‑144]. W 1983 roku J. Kaczyński rozpoczął współpracę

z Tymczasową Komisją Koordynacyjną (TKK). W 1986 roku został kierownikiem

Biura Społecznego tejże, od 1987 roku sekretarzem Krajowej Komisji Wykonaw-

czej. W 1988 roku wszedł do Komitetu Obywatelskiego, uczestniczył w rozmowach

Okrągłego Stołu.

290

Agnieszka Turska-Kawa

Po wyborach 4 czerwca 1989 roku został senatorem RP z województwa el-

bląskiego. W latach 1991–1993 i od 1997 roku Poseł na Sejm RP. W okresie 2006–

2007 Prezes Rady Ministrów. W 1990 roku powołał Porozumienie Centrum, zosta-

jąc jego prezesem na 8 kolejnych lat, by w 1999 roku otrzymać honorową prezesurę.

Dwa lata później, 13 czerwca 2001 roku, wraz z Lechem Kaczyńskim założył partię

Prawo i Sprawiedliwość. Od 2003 roku nieprzerwanie pełni funkcję jej Prezesa.

Zaplecze polityczne

Kampania prezydencka 2010 roku była weryfikacją potencjału, jaki posiada

w Polsce Prawo i Sprawiedliwość oraz możliwości mobilizacyjnych jego członków,

wyborców i sympatyków. Partia ta jest drugą siłą polityczną w Polsce – na płasz-

czyźnie rankingu partii politycznych społeczne poparcie dla niej nie zmienia się

praktycznie od połowy 2006 roku.

Ton kampanii wyborczej nadawali politycy nazywani przez komentatorów

liberalnym skrzydłem PiS, którzy w swych działaniach odżegnywali się od radykali-

zmu, podejmując jednocześnie próbę złagodzenia i ocieplenia wizerunku J. Kaczyń-

skiego. Szefem sztabu wyborczego kandydata PiS na prezydenta RP została Joan-

na Kluzik‑Rostkowska, posłanka, była minister pracy i polityki społecznej. Z kolei

rzecznikiem prasowym sztabu wyborczego został Paweł Poncyljusz, poseł, były se-

kretarz stanu w ministerstwie gospodarki.

Sztab Jarosława Kaczyńskiego nie zaproponował jednego dużego komitetu

honorowego poparcia, wiążącego w sobie wiele znanych opinii publicznej nazwisk.

Zamiast tego, w trakcie kampanii wyborczej, konstytuowały się regionalne komite-

ty poparcia J. Kaczyńskiego. Na stronie internetowej kandydata widnieje ich 109,

m.in.: Kalifornijski Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego,

Ostro-

wiecki Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego, Komitet Społeczny

„Solidarni 2010”, Belgia popiera kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego na Prezy-

denta,

Siedlecki Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego, Tarnowski

Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego, Toruński Społeczny Komitet

Poparcia Jarosława Kaczyńskiego, Społeczny Komitet Ziemi Koszalińskiej Popar-

cia Jarosława Kaczyńskiego, Warszawski społeczny komitet poparcia,

Podkarpacki

społeczny komitet poparcia Jarosława Kaczyńskiego, Krakowski społeczny komitet

poparcia Jarosława Kaczyńskiego, Młodzieżowy Komitet Poparcia Jarosława Ka-

czyńskiego. Apel z poparciem dla kandydata PiS na prezydenta RP wystosowało

również tzw. środowisko herbertowskie, w którym działają m.in. Halina Herbert‑

Żebrowska – siostra Zbigniewa Herberta, Maria Dorota Pieńkowska – kustosz Mu-

zeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Mariusz Olbromski – poeta, dyrektor Mu-

zeum Narodowego Ziemi Przasnyskiej, prof. Tadeusz J. Żuchowski historyk sztuki

z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. dr hab. Jolanta Dudek – filo-

log z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Piotr Kajetan Matczuk – pieśniarz,

Kampania Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich 2010 roku

291

kompozytor. W sformułowanej odezwie głosili: „Dzisiaj, zgłaszając nasze popar-

cie dla kandydatury Jarosława Kaczyńskiego na urząd prezydenta Rzeczypospolitej

Polskiej, czujemy się wykonawcami poetyckiego testamentu Zbigniewa Herberta.

Patriotyzm i postawa obywatelska Jarosława Kaczyńskiego pozwalają nam żywić

nadzieję, że jako Prezydent kraju będzie On wcielał w życie myśl wielkich naszych

przodków, wieszczów i narodowych bohaterów, którzy marzyli o Polsce prawej

i sprawiedliwej” [Dlaczego

Jarosław Kaczyński…].

Przed drugą turą wyborów J. Kaczyńskiego poparł Janusz Korwin‑Mikke. 1 lip-

ca na swoim blogu umieścił oświadczenie: „Spora część moich zwolenników oświad-

czyła, że w niedzielę zbojkotuje wybory – bo nie widzi większej różnicy między Kan-

dydatami (…) Jednak wielu moich zwolenników pyta: Który Kandydat jest mniejszym

złem? – i chce iść na niego głosować (…) tym, co chcą głosować, radzę: zamknąć

oczy, zatkać uszy – i głosować na Jarosława Kaczyńskiego!” [Oświadczenie].

Sytuacja kandydata w przededniu kampanii

Jarosław Kaczyński publicznie ogłosił swój udział w wyborach prezydenc-

kich 26 kwietnia 2010 roku, co zostało potwierdzone formalnie 28 kwietnia przez

Radę Polityczną Prawa i Sprawiedliwości. Decyzja ta była oczekiwana i zapowiada-

na przez wiele osób. Polityk PiS zdecydował o kandydowaniu na urząd prezydenta

RP w tragicznych okolicznościach śmierci swojego brata‑ Lecha, który był postrze-

gany jako naturalny kandydat Prawa i Sprawiedliwości. W sformułowanym oświad-

czeniu prezes partii napisał: „Tragicznie przerwane życie Prezydenta RP, śmierć elity

patriotycznej Polski, oznacza dla nas jedno: musimy dokończyć Ich misję. Jesteśmy

Im to winni, jesteśmy to winni naszej Ojczyźnie. Choć pogrążeni w bólu i żało-

bie, związani wieczną pamięcią o stracie, mamy obowiązek wypełnić Ich testament”

[Wybory

2010. Oświadczenie Kaczyńskiego…].

Sytuacja, w której znalazł się J. Kaczyński u progu kampanii była zatem po-

dwójnie trudna. Z jednej strony

politycznie

– miał ubiegać się o stanowisko tragicz-

nie zmarłego Prezydenta Polski. Decyzja ta została podjęta nagle, w okolicznościach

śmierci prezydenta, kandydat nie mógł się do niej przygotować emocjonalnie i mery-

torycznie. Warto zwrócić również uwagę, że L. Kaczyński, wywodzący się z tej samej

partii co Jarosław, w ostatnich dwóch latach prezydentury był oceniany raczej krytycz-

nie jako polityk, a w nastawieniu do jego osoby przeważała nieufność. Pozytywnie

postrzegana była jego uczciwość oraz przywiązanie do tradycji i wartości narodowych,

jednak najbardziej niechętnie postrzegany był styl sprawowania przez niego urzędu

– powolność, zwlekanie z decyzjami i brak energii w działaniu oraz jego umiejętno-

ści perswazyjne i komunikacyjne [BS/35/2010]. Mimo przeważających negatywnych

ocen Lech Kaczyński po tragedii smoleńskiej był określany przede wszystkim jako

prezydent zmarły tragicznie, co zwracało uwagę opinii publicznej nie na aspekty me-

rytoryczne prezydentury, ale kwestie emocjonalne. Pozwoliło to w dużej mierze od-

292

Agnieszka Turska-Kawa

żegnać się od poprzedniego wizerunku i zogniskować dyskusje społeczne na innych

wątkach dotyczących jego osoby niż ocena prezydentury.

Z drugiej strony – była to sytuacja niezwykle trudna

osobiście.

Przeżywanie

żałoby po stracie kogoś bliskiego jest dla osoby publicznej niełatwe, bowiem jest

ona nieustannie w orbicie zainteresowania mediów oraz opinii publicznej. Ciężko

z tej perspektywy jednoznacznie ocenić, czy początkowa „kampania bez kandyda-

ta”, w czasie której polityk porozumiewał się z wyborcami poprzez oświadczenia

i współpracowników, była zaplanowaną strategią, czy typową dla pierwszego etapu

żałoby fazą szoku, w której osamotniony człowiek jest emocjonalnie niedostępny.

Jednocześnie kontekst żałobny nadał ton kampanii – spokojny, wyważony i reflek-

syjny, z którym w obliczu tragicznych wydarzeń smoleńskich opozycji trudno było

dyskutować, tym bardziej ostro oceniać zachodzące w kandydacie PiS zmiany.

Jarosław Kaczyński do momentu katastrofy smoleńskiej i idącej za nią de-

cyzji o kandydowaniu nie był politykiem, cieszącym się znaczącym zaufaniem spo-

łecznym. Przez długi okres znajdował się w czołówce tych, którzy budzili wśród

badanych najwięcej negatywnych emocji [BS/25/2010]. Z takim społecznym ob-

razem decyzja o kandydowaniu byłaby zapewne co najmniej warta przemyślenia.

Kwietniowa katastrofa odwróciła jednak sondaże. Inny ton przekazów medialnych,

odmienna retoryka polityczna, emocje, które przynajmniej początkowo bardziej in-

tegrowały społeczeństwo niż dzieliły z pewnością nie pozostały bez wpływu na fakt,

iż już w kwietniu J. Kaczyński zamykał pierwszą piątkę polityków, względem któ-

rych społeczeństwo deklaruje największe zaufanie. Co warte podkreślenia, wzrost

ten nastąpił w okresie, kiedy polityk raczej unikał wystąpień publicznych. Aż do lip-

ca zaufanie to rosło, zmniejszeniu uległa również nieufność obywateli względem

jego osoby [BS/105/2010]. Poziomy wahań tych zmiennych w ostatnich dwóch la-

tach obrazuje poniższy wykres.

Wykres 1. Zmiany poziomów społecznego zaufania i nieufności

względem Jarosława Kaczyńskiego.

X2008

Źródło: opracowanie własne [BS/25/2010; BS/105/2010].

XI2008

XII2008

I2009

II2009

III2009

IV2009

V2009

Zaufanie

VI2009

VII2009

VIII2009

Nieufność

IX2009

X2009

XII2009

I2010

II2010

III2010

IV2010

V2010

VI2010

Plik z chomika:

Mario9591

Kampania Jaroslawa Kaczynskiego w wyborach prezydenckich 2010 roku.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: