Kunderewicz C. Najstarsze prawa świata (sł. kopia).pdf

(5057 KB) Pobierz
Cezary R u 1 cI<r<>\vi<
1 >
*z
NAJSTARSZE
PRAW A ŚW IATA
/.M Ó R S U DIÓW
W
WY0\UVKTWO t\IWfit*VTin
ŁOfj/
tPM
SPIS TREŚCI
Przedmowa........................................................... ..................................
Kodeks Ur-Nammu...............
Kodeks L i p i t - I s z t a r a ...................... ................................................
Fragmenty n ie z n a n y c h s u m e r y js k i c h z b io r ó w prawnych...........
Z b i ó r praw z E s z n u n n y . ....................................................................
T a b e la
porównawcza
przepisów
Kodeksu
Hammurabiego i
1
3
19
41
52
w c z e ś n i e j s z y c h z b io r ó w praw k l i n o w y c h . . . . . . . ..............
^3
PRZEDMOWA
W roku 1952 podczas prowadzenia badań historyczno-prawnych
w dziedzinie praw Starożytnego Wschodu stwierdziłem, że w polskiej
literaturze naukowej w tym zakresie istnieją znaczne luki. Postanowi­
łem tedy przede wszystkim opracować opatrzone komentarzami polskie
przekłady najstarszych i najważniejszych pomników tych praw, które
ze względu na ich formę graficzną nazwano prawami klinowymi.
Zacząłem od opracowania nowego polskiego przekładu Kodeksu
Hammurabiego, który został opublikowany przez Państwowe W y d a w ­
nictwo Naukowe w roku 1957 w przełożonej również przeze mnie cze­
skiej pracy J. Klimy, pt.
Prawa Hammurabiego.
Następnie kolejno
ogłosiłem drukiem w „Czasopiśmie Prawno-Historycznym” komentowa­
ne przekłady sumeryjskich i akkadyjskich zbiorów prawnych. Ukazały
się: w 1958 r.
Kodeks Ur-Nammu,
w 1959 r. —
Kodeks Lipit-Isztara,
w 1966 r. —
Fragmenty nieznanych sumeryjskich zbiorów prawnych
i w 1969 r. —
Nowe fragmenty sumeryjskich zbiorów prażonych.
Moje
komentowane przekłady zostały razem opublikowane przez Uniwersytet
Łódzki w 1972 r. dla potrzeb dydaktycznych w postaci skryptu pt.
N a j­
starsze prawa świata.
Znalazły się w nim najstarsze z zachowanych
zbiorów praw klinowych, które zostały zidentyfikowane i nazwane przez
badaczy kodeksami (choć charakter i systematyka tych pomników znacz­
nie odbiega od dzisiejszych pojęć w tej dziedzinie). Od chwili uka­
zania się tego skryptu pojawiły się w literaturze naukowej za granicą
liczne prace dotyczące źródeł w nim zawartych, nowe transkrypcje i ko­
mentowane przekłady Kodeksu Ur-Nammu, Kodeksu Lipit-Isztara, Zbio­
ru praw z Esznunny oraz została zaproponowana odmienna chronolo­
gia. Ponadto odkryto nowe fragmenty Kodeksu U r-Nam m u i Zbioru
praw z Esznunny1 Stało się więc potrzebne zrewidowanie, poprawienie
.
i uzupełnienie studiów ujętych w zbiorze
Najstarszych praw świata,
1 Zob.
b ib lio g r a fię
E.
S z l e c h t e r a
w
R evue critiq u e des droits cu n éiiorm es,
G.
C a r d a s c i i ,
:n r
1/1985,
nr
(=
R H D ),
Studia et D ocura. H ist, et Iu ris ( =
S D H I), t. X L I, X L I V , X L V I I I , L, i
Droits cunéiformes,
R e v . H ist, d e D ro it F ra n c , et E t r a n g e r
1/1986,
nr
1/1987
o ra z
p u b li k o w a n ą
co
rok
w
c z a s o p iś m ie
„ O r i e n t a li a "
(R o m a )
K eilschriitsbibliographie.
4
aby odpowiadały one
aktualnemu stanowi badań nad n ajd aw n iejszym i
pomnikami pra w klinowych. Stosow nie do tej p o trzeb y został w łaśnie
sporządzony niniejszy zbiór studiów.
Na
zakończenie chciałbym dorzucić kilka uw ag o tzw . kodeksach
mezopotamskich.
N o rm y
archaicznych p ra w m ezopotam skich m ia ły
z reguły postać niepisanego praw a zw ycza jo w ego . W ła d c y m ezop otam -
scy
dla
ugruntowania ładu i spraw iedliw ości starali się m. in. zapew n ić
stałość rozstrzygnięć sądowych. W 'tym celu p u b lik o w a li obszerne o fi­
cjalne zb io ry aktualnie n ajw ażniejszych norm, p o p iera n ych i ch ron io­
nych p rzez przed sta w icieli w ład zy, będące w istocie rz e c z y zb io ra m i
najważniejszych preced ensów
sąd ow ych 2. Z b io r y te m ia ły p rze to cha­
rakter kazuistyczny, n ie b y ło zaś w nich ani zasad ogóln ych , ani syste­
m atycznego ujęcia określonego działu praw a. W id o czn e je s t w nich
jednak dążenie do
tem a tyczn ego gru p o w a n ia p rzep isów , c z y te ż szerego ­
wania
ich w edług
stopnia a ktu aln ej w ażności lub zw ią zk u s k oja rzen io­
w ego. O tym
w szystkim
p r z y stu diow an iu tzw . k odek sów m ezop ota m ­
skich n a leży
pa m ięta ć.
• 7ob. II. W e
s t b r o o k ,
R ev.
BlbMque, nr 92/1985, ss. 247— 204. Por. H. P. H.
R o t u c h (iw ,
Zoitschr. /. As*., nr 76/1986, ss. 17— 75; J. B o t t o r o, Ann. d. Scuola
norm.
super. <1 Pisa, Cl. lott.
e
lilo s .,
Ser.
III, t. X11/2,
1982, ss. 409— 444. Kwestia
1
n a tu ry
i celu i
Iz
w. kodeksów m ezopotamskich ma także być przedmiotem m ojej
osobnej rozpiawy.
2
Zacząłem od opra c o w a n ia nowego p o l s k i e g o p r z e k ł a d u Kodeksu
Hammurabiego, k t ó r y z o s t a ł o p u b lik o w a n y w 1957 r .
r ó w n i e ż p r z e z e mnie c z e s k i e j p r a c y J. K 1 i m y
rabiego.
N a s t ę p n i e
k o lejn o
o głaszałem
drukiem w
w przeło żo n ej
p t
.-Prawa Hammu­
"C z a s o p iś m ie
akka-
Prawno—H isto ry czn y m " komentowane p r z e k ł a d y s u m e r y j s k i c h i
d y j s k i c h z b io r ó w prawnych; w 1958 r .
Kodeks L i p i t - I s z t a r a ,
w 1966 r .
Kodeks Ur-Nammu, w 1959 r .
fra g m e n ty n ie z n a n y c h s u m e r y js k i c h
z b i o r ó w prawnych i w 1969 r .
prawnych.
O s t a t n i o zapoznałem s i ę
nowe fr a g m e n t y s u m e r y j s k i c h z b io r ó w
z o p in ią,
że b y ł o b y r z e c z ą p ożądaną
jak i
d la studentów -praw ni-
oraz d la
osób
zarówno d l a h is t o r y k ó w prawa i
ków,
studen tów -h istoryków ,
pa ń stw a ,
stu d en tów -orien talistów
in te re su ją c y c h s ię
światem st a r o ż y t n y m ,
a b y moje komentowane p r z e ­
k ł a d y n a j s t a r s z y c h pomników prawnych z o s t a ł y op u b lik o w a n e razem
i
s t a ł y s i ę p r z e z t o rów n ie
łatw o dostępne,
j a k mój- p r z e k ł a d
język p o l s k i
zrew id o­
Kodeksu Hammurabiego
k siążce
J .K li m y .
z a w a r t y w p r z e t ł u m a c z o n e j na
Zgodnie z t ą s u g e s t i ą opracowałem ten
wany i p rz e re d a g o w a n y z b i ó r komentowanych p o l s k i c h p r z e k ła d ó w
n a j s t a r s z y c h praw ś w i a t a .
Obejmuje on n a j s t a r s z e
z zachowanych
i
nazwane
z b i o r ó w praw k lin o w y c h , k t ó r e
p r z e z b a d a c z y kodeksami
z o s t a ły zidentyfikow ane
(c h o ć system atyk a t y c h pomników z n a c z n ie
d zied zin ie)
o r a z drobne f r a g ­
o d b i e g a od d z i s i e j s z y c h p o j ę ć w t e j
menty n ie z n a n y c h z b io r ó w praw k lin o w y c h .
Cezar y Kunderewi cz

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin