Górski E., Polska i Hiszpania..., (w) A. M. Sroka (red.), Polska..., s. 33-59.pdf

(699 KB) Pobierz
i'
Instytut
Nauk
Politycznych
Uniwersytetu
Warszawskiego
w
Unii
Europejskiej
doświadczenia
i
perspektywy
POLSKA
i
HISZPANIA
Redakcja
naukowa:
Anna
M.
Sroka
Rubén
Darío
Torres
Kubrian
Warszawa
2012
32
Agnieszka
Rothert
Na
polskim
systemie
politycznym
odciśnięty
jest
wyraźny
ślad
ścieżki
zależności
historycznych
(path
dependence)50
i
przypadkowo­
ści.
A
zatem
presja
decentralizacyjna
zderza
się
z
istnieniem
zcentra­
lizowanego
państwa
opiekuńczego,
które
to
z
kolei
jest
na
tyle
słabe,
że
nie
jest
w
stanie
dostarczać
usług
publicznych.
Państwo
jest
słabe,
ale
jednocześnie
jest
głównym
budowniczym
zmian,
co
powoduje,
że
jego
rola
staje
się
centralna
i
dominująca.
Społeczeństwo
obywatel­
skie
jest
także
słabe,
a
obywatele
niezaangażowani
i
wycofani
poli­
tycznie.
Jednakże
są
też
niezadowoleni
z
partii
politycznych,
polity­
ków,
z
instytucji
państwa.
Wydaje
się
zatem,
że
wytwarza
się
dziura
funkcjonalna
i
strukturalna,
powstaje
zatem
pytanie,
czy
nowe
spo­
soby
rządzenia
będą
tym,
co
powoli
będzie
tworzyło
powiązania
wy­
pełniające
pustkę
polityczną,
zwłaszcza
jeżeli
weźmiemy
pod
uwagę
dwa
uwarunkowania
-
historyczne
w
postaci
negocjacyjno-akomoda-
cyjnego
reżimu
komunistycznego
panującego
w
Polsce;
współczesny
kontekst
sytuacyjny
w
postaci
geograficznej
bliskości
do
centrum
Eu­
ropy
i
przynależność
do
UE.
50
Ścieżka
zależności
historycznych
oznacza,
że
system
czerpie
z
wcześniejszych
sta­
diów
rozwojowych
systemu.
Tworzy
to
zatem
łańcuch
zależności
od
początkowego
stadium
do
obecnego.
Systemy
społeczne
ewoluują
w
sposób
stały,
mogą
zmieniać
swoją strukturę
bez
konieczności
zmiany
całego
systemu.
Przykładem
odnoszącym
się
do
globalnego
systemu
politycznego
może
być
zimna
wojna,
która
była
efektem
całego
ciągu
zdarzeń
wcześniejszych,
lecz
nie
można
też
twierdzić,
że
było
to
nieuchronnym
skutkiem.
Działania
i
wybory
indywidualnych
podmiotów,
jednostek,
grup,
państw
wprowadzają
element
przypadkowości
do
systemu.
Funkcjonowanie
państwa
zależne
jest
od
interakcji
wewnętrznych,
istniejących
uwarunkowań,
działania
instytucji
i
pod­
miotów
politycznych,
ale
układ
społeczny
i
relacje
władzy
to
twory
historyczne.
Tu
można
przywołać
interpretację
tworzenia
się
instytucji
politycznych
sięgającą
jeszcze
Monteskiusza
-
przekonanie,
że
istnieje
pewien
specyficzny
dla
każdego
kraju
układ
instytucjonalny,
który
może
być
porównywany
z
innym
na
zasadzie
różnic
i
podo­
bieństw.
Nowsze
socjologiczne
ujęcie
neoinstytucjonalizmu
zakłada,
że
taki
szcze­
gólny
porządek
instytucjonalny
rozwija
się
w
czasie,
czyli
że
każdy
kraj
ma
swoje
własne
instytucje,
które
są
efektem
instytucjonalnego
dziedzictwa,
określając
obecne
zachowania,
również
kształtują
przyszłość.
A
zatem
instytucje
publiczne
tworzą
swo­
istą
rzeczywistość
społeczną,
będącą
czymś
więcej,
niż
tylko
zbiorem
działających
osób.
Rozwijające
się
cechy
instytucji
jako
zorganizowanego
systemu
społecznego
powodują,
że
instytucje
polityczne
żyją
własnym
życiem.
Eugeniusz
Górski
Polska
i
Hiszpania
w
integrującej
się
Europie
w
perspektywie
historycznej
i
filozoficznej
Wstęp;
1.
Nowa
europeizacja
Hiszpanii
i
Polski;
2.
Projekt
Aznara;
3.
Projekt
Zapatero;
4.
Refleksje
nad
hiszpańską
europejskością;
Podsumowanie
Wstęp
W
Hiszpanii
i
w
Polsce
dość
długo
istniał
zakorzeniony
kompleks
odstawania
od
normy
europejskiej.
Mimo
długotrwałej
dominacji
tradycyjnego
katolicyzmu
dość
często
zwracano
uwagę
na
peryferyj­
ny
i
nie
w
pełni
europejski
charakter
historii
obu
gospodarczo
zaco­
fanych
krajów
-
iberyjskiego
i
słowiańskiego.
Marzenie
o
Europie
było
istotnym
elementem
świadomości
społecznej
obu
krajów,
było
obecne
między
innymi
w
retoryce
rządów
emigracyjnych,
a
zwłasz­
cza
w
końcowej
fazie
frankizmu
i
komunizmu.
Co
więcej,
jednym
z
głównych
powodów
dążenia
do
przemiany
starego
systemu
była
świadomość
tego,
iż
reżimy
autorytarne
hamują
rozwój
i
ograniczają
im
dostęp
do
konsumpcji
na
poziomie
zmitologizowanej
Europy.
Mit
Europy,
służący
jako
konstytucyjny
model,
jako
dążenie
do
Europy,
do
EWG
i
Unii
Europejskiej,
odgrywał
zatem
istotną,
symboliczną
rolę
w
hiszpańskim
i
polskim
procesie
demokratycznym.
Mit
ten
ma­
nifestował
się
w
pragnieniu
spokoju,
stabilizacji,
dobrobytu
i
kulturo­
wej
reintegracji.
W
latach
80.
i
90.
hasło
powrotu
do
Europy
stało
się
już
wszechobecne
w
Hiszpanii
i
w
Polsce.
34
Eugeniusz
Górski
1.
Nowa
europeizacja
Hiszpanii
i
Polski
Tuż
po
śmierci
dyktatora
król
Juan
Carlos
I
wygłosił
22
listopada
1975
r.
w
Kortezach
przemówienie,
w
którym
przypomniał
niezbyt
odkrywczą
prawdę,
że
Hiszpanie
należą
do
Europy:
„Idea
Europy
byłaby
niepełna
bez
odniesienia
się
do
obecności
Hiszpanów
i
bez
uwzględnienia
działań
wielu
moich
poprzedników.
Europa
powinna
liczyć
na
Hiszpanię,
a
my
Hiszpanie
jesteśmy
Europejczykami.
Niech
obydwie
strony
tak
to
rozumieją
i
wyciągnijmy
wszyscy
z
tego
wnio­
ski.
Jest
to
konieczność
chwili”.
Członkostwo
we
Wspólnotach
Eu­
ropejskich
stało
się
głównym
celem
hiszpańskiej
dyplomacji,
wspie­
ranym
przez
wszystkie
siły
-
od
postfrankistów
po
eurokomunistów.
Już
w
lipcu
1977
r.
pierwszy
rząd
demokratyczny
Adolfo
Suáreza
wystąpił
z
wnioskiem
o
przyjęcie
Hiszpanii
do
EWG.
Negocjacje
napotkały
na
szereg
przeszkód,
głównie
ze
strony
francuskiej.
Oba­
wiano
się,
że
hiszpańskie
warzywa
i
owoce
zagrożą
produkcji
rolnej
południowej
Francji.
Najtrudniejsze
momenty
miały
miejsce
w
latach
1980-1982,
kie­
dy
zawieszono
negocjacje,
wzrosła
frustracja
i
sceptycyzm,
a
popar­
cie
społeczne
dla
europejskiej
polityki
spadało
poniżej
50%.
Skuteczne
przyspieszenie
negocjacji
nastąpiło
dopiero
po
zwycię­
stwie
wyborczym
socjalistów
w
końcu
1982
r.,
których
rządy
ozna­
czały
początek
tzw.
konsolidacji
demokratycznej.
Socjaliści
wzmogli
politykę
informacyjno-propagandową.
Ich
program
wyborczy
zawie­
rał
wiele
postulatów
socjaldemokratycznych
oraz
postulatów
odro­
dzenia
i
europeizacji
Hiszpanii
w
stylu
tzw.
pokolenia
'98
z
początku
XX
wieku,
a
zwłaszcza
Ortegi
y
Gasseta.
Chodziło
o
modernizację
i
usytuowanie
Hiszpanii
na
poziomie
Europy
we
wszystkich
moż­
liwych
dziedzinach.
Stopniowo,
począwszy
od
przyjęcia
Hiszpanii
do
Rady
Europy
w
1977
r.,
następowała
pełna
europeizacja
hisz­
pańskiego
systemu
politycznego
zgodnie
z
dyrektywami
płynącymi
z
Brukseli.
Traktat
akcesyjny
został
podpisany
w
czerwcu
1985
r.,
a
począwszy
od
stycznia
1986
r.,
Hiszpania
stała
się
pełnoprawnym
członkiem
Wspólnot
Europejskich.
Podpisanie
traktatu
zostało
w
peł­
ni
uznane
przez
państwo
i
społeczeństwo
hiszpańskie
jako
epokowe
wydarzenie,
które
gruntownie
zmienia
sytuację
kraju.
Wszystkie
me­

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin