Owidiusz, Metamorfozy (CAŁOŚĆ, BN).pdf

(46939 KB) Pobierz
■■
WSTĘP
I.
ŚWIAT
OWIDIUSZA
Rzym
na
przełomie
epok,
Owidiusz,uEodził.się-w
tym
samym
roku,
w
którym
obaj
konsulowie
padli
na
polu
walki
jed-
nakowym
zrządzeniem
losu
—
dowiadują
się
jego
czytelnicy
z
10
elegii
IV
księgi
Tristiów.
Idzie
tu
bez
wątpienia
o
rok
kiedy
w
bitwach
pod Forum
Gallorum
i
Mutiną
w
Galii
Nadpadańskiej
przeciw
Antoniuszowi
zginęli
na
polu
walki
dwaj
konsulowie,
Hircjusz
i
Pansal.
Przyszły
poeta
ujrzał
więc
światło
dzienne
w
roku,
w
którym
jego
ojczyzna
stała
się
areną
nowej
wojny
domowej.
Oto
krótki
opis
wydarzeń,
które
poprzedziły
tę
wojnę.
Stulecie
OjTwystapiema
braci
Grakchów
—
Tyberiusza
(134—133)
i
Gaju-
sza
(123—121)
—
z
szeroko
zakrojonym
programem
reform
politycznych
i
społeczno-ekonomicznych
do
zdobycia
władzy
.
przez
Oktawiana
po
zwycięskiej
bitw.ie-Pod-Akci.um-aL3LLr-p.mL—
—
trafnie
określa
się
w
nauce
jako
„rewolucję
rzymską”.
Pierw­
szym
etapem
walk
o
władzę
w
republice
rzymskiej
w
I~wieku
p.n.e.
stał
się
w
latach
osiemdziesiątych
wielki
.konflikt
między
,
Mariuszem,
przywódca
ugrupowania
p_opularów,
aJSjillą_
stoją-
1
14
kwietnia
został
ciężko
ranny
konsul
Gajusz
Wibiusz
Pansa,
który
zmarł
później
wskutek
odniesionych
ran;
konsul
Aulus
Hircjusz
zginą
prawdopodobnie
27
kwietnia
w
bitwie
pod
Mutiną
—
por.
L.
rio-
r
o
w
i
c
z,
Dzieje
rzymskie
[w:]
Wielka
historia
powszechna,
t.
3,
ar
1934,
s.
482
in.
i*
ŚWIAT
OWIDIUSZA
IV
■
i^utniei
krwawej
wojnie
domowej
na
czeleoßtYS^-r0
zaosizeniarywalizacji
politycz-
Si?Xi
w
następnych
dziesięcioleciach
55dzy
^bitD^i
eodnowy
otos
wojen
domowych.
W
latach
fi
rezultacie
otworzyło^
daIszego
kryzysu
republiki
siedemdziesiątych
nrnozą
s
?
Jw
życIU
politycznym
zaczynają
rzymskiej,
coraz
węks^
Jkonkurenci
do
władzy
w
państwie:
odgrywać
wybitni
wodzow
6g
JuJlusz
Cezar.
Lukullus,
fom^US7Z’v^u
pogłębi!
się
w
latach
pięćdziesią-
R0Zk5dd^Sy^
IPtHumwirat,
nieoficjalny
związek
“
Pompejuszem
i
Kras-
susem
mający
na
celu
wzajemne
popieranie
swych
planów
SznycT
przyniósł
największe
kprzyści
Cezarowi,
który
juz
w
następnym
roku
jako
konsul
przeprowadził
dwie
ważne
ustawy
agrarne
Szczególne
znaczenie
dla
dalszej
kariery
politycznej
Cezara
miało
podbicie
przezeń
Galii
w
latach
58—50
i
ustanowie­
nie
w
tym
kraju
panowania
rzymskiego.
Konflikt
między
Ceza­
rem
a
Pompejuszem
około
roku
51
p.n.e.
stał
się
przyczyną
nowej
wojny
domowej,
która
po
kilku
ciężkich
bitwach
przyniosła
ostateczne
zwycięstwo
Cezarowi.
Uzyskawszy
w
roku
46
p.n.e.
władzę
dyktatora
i
zachowując
jeszcze
pozory
rządów
repub­
likańskich,
Cezar
zmierzał
coraz
wyraźniej
ku
jedynowładztwu,
które
w
świadomości
społeczeństwa
rzymskiego
coraz
mocniej
kojarzyło
się
z
systemem
monarchicznym
i
wschodnim
despotyz­
mem.
Doprowadziło
to
do
rozpalenia
się
nastrojów
republikańs­
kich
i
zawiązania
spisku
z
Brutusem
i
Kasjuszem
na
czele,
a
następnie
zamordowania
dyktatora
w
idy
marcowe
44
r.
p.n.e.
Zabójstwo
Cezara
nie
doprowadziło
do
przywrócenia
w
Rzy­
mie
systemu
rządów
republikańskich
(libera
res
publica),
stało
się
natomiast
początkiem
nowej
wojny
domowej
i
nowej
walki
o
w
adzę.
Główne
role
w
tej
wojnie
przypadły
dwóm
ludziom:
Antoniuszowi
—
znakomitemu
wodzowi
i
wypróbowanemu
przy­
jacielowi
Cezara
—
oraz
Gajuszowi
Oktawianowi
—
synowi
RZYM
NA
PRZEŁOMIE
EPOK
$
siostrzenicy
Cezara,
usynowionemu
przez
dyktatora
i
uznanemu
przezeń
za
głównego
spadkobiercę.
Konflikt
między
AmoZ'
szem
a
dążącym
do
objęcia
spadku
po
Cezarze
Oktawianem
doprowadził
do
wspomnianej
już
wojny
mutyńskiej,
w
S
Antoniusz
w
kwietniu
roku
43
poniósł
klęskę
w
walce
przeciwko
wojskom
senatu
i
legionom
Oktawiana.
Uznany
następnie na
wniosek
Cycerona
za
wroga
ojczyzny,
zmuszony
był
wycofać
się
do
Galii
Narboneńskiej
i
połączyć
z
siłami
Lepidusa.
Kolejnym
krokiem
Oktawiana
było
opanowanie
stolicy,
przeprowadzenie
swego
wyboru
na
konsula
i
ogłoszenie
specjalnej
ustawy
wymie­
rzonej przeciwko
mordercom
Cezara.
W
listopadzie
tego
roku
został
zawarty
tzw.
II
triumwirat,
którego
celem
miało
być
zebranie
sił
zbrojnych
do
walki
przeciw
republikanom-morder-
com
Cezara
i
wypełnienie
zobowiązań
materialnych
wobec
jego
weteranów
i
własnych
żołnierzy.
Ogłoszone
przez
triumwirów
proskrypcje
objęły
przeciwników
politycznych
cezarianów;
mię­
dzy
innymi
na
żądanie
Antoniusza
17
grudnia
43
p.n.e.
został
zamordowany
Cyceron.
W
październiku
roku
42
p.n.e.
w
dwóch
bitwach
pod
Filippi
w
Macedonii
triumwirowie
zadali
zdecydo­
waną
klęskę
republikanom,
których
dowódcy
—
Brutus
i
Kasjusz
—
popełnili
samobójstwo.
Po
zwycięstwie
nad
republikanami
triumwirowie
dokonali
powtórnego
podziału
prowincji:
Lepidus
otrzymał
Afrykę
i
Galię
Zaalpejską,
Antoniuszowi
przypadły
prowincje
wschodnie, pod
władzę
Oktawiana
przeszła
Hiszpania.
Przeprowadzono
też
po­
dział
gruntów
w
środkowej
i
południowej
Italii
w
celu
osiedlenia
tam
wysłużonych
żołnierzy;
parcelacji
uległy
wówczas
m.in.
posiadłości
wielkiego
poety
Wergiliusza.
Akcja
ta
wywołała
niezadowolenie
ludności
italskiej
i
w
rezultacie
doprowadziła
do
tzw.
wojny
peruzyńskiej
(41-^0)
zakończonej
zwycięstwem
Oktawiana.
Po
tzw.
pokoju
w
Brundizjum
w
październiku
40
r.
p.n.e.
nastąpił
kolejny
podział
™iata.rz>;mS%S“
pozostał
przy
Afryce,
Antoniusz
otrzymał
Wschód,
Oktawia
ŚWIAT
OWIDIUSZA
VI
„
l
o
hvła
W
dalszym
ciągu
w
rękach
prowincje
zachodnie,
Sycyto
j
w
roku
36,
po
i
Naulochos
-
został
ostatecznie
wyeltnu-
SwWJ
wato.
“
Ä*twa
tzymskiego
z
nieudolnie
prowa-
Niezadowolenie
spo
zeciwko
Partom,
a
także
z
jego
dzonej
przez
Antom
£-
^
Kleopatrą,
wykorzystał
Oktawian,
małżeństwa
z
kroi
ą
&P
em
pompejuszem
i
odsunięciu
od
kXPSus?aS
był
już
faktycznym
władcą
Italii
i
całej
zachodniej
między
Oktawianem
a
Antoniuszem
w?oku
32
doprowadziło
do
kolejnej
wojny
domowej
Oktawian
Xvskal
poparcie
senatu
i
przeważającej
części
społeczeństwa,
ujawniwszy
kompromitujący
testament
Antoniusza.
Decydująca
bitwa
rozegrała
się
2
września
31
r.
p.n.e.
u
przylądka
Akcjum,
w
pobliżu
zachodniego
wybrzeża
Grecji2.
Po
zwycięstwie
nad
flotą
Antoniusza
i
Kleopatry
i
ich
ucieczce
do
Egiptu
Oktawian
powrócił
do
Italii
i
przeprowadził
nowy
podział
gruntów
między
weteranów.
Następnie
wyruszył
ponownie
na
Wschód,
przeprawił
się
do
Syrii,
a
w
roku
30
dokonał
inwazji
na
Egipt.
Antoniusz
i
Kleopatra
popełnili
samobójstwo,
Egipt
zaś
został
przyłączony
jako
prowincja
do
Imperium
Romanum.
W
roku
29
Oktawian
powrócił
do
Rzymu
i
odbył
trzy
wspaniałe
triumfy.
Droga
do
niepodzielnej
władzy
w
państwie
była
utorowana.
Pryncypat
Oktawiana-Augusta.
W
skomplikowanej
grze
polity-
cznej
zmierzającej
do
przekształcenia
systemu
republikańskiego
w
umiarkowaną
monarchię
Oktawian
okazał
się
prawdziwym
mistrzem
pozorów3.
Głównymi
jego
hasłami
politycznymi
była
szczegółowy
sposób
bitwę
pod
Akcjum,
jej
przyczynę,
przebieg
™kwoncje
P°Wczne
przedstawia
J.M.
Carter
(The
Battle
7
atnd
Tri“mPh
°f
Augustus
Caesar,
London
1970).
Z
nowsSnri
"a
ten\
Augusta
i
jego
pryncypatu
jest
olbrzymia.
PrinSe£
YnÄ»
nyTni^:
Hammond/The
Augustan
1968-W.
Schmiithp968,
Ear
’
The
Age
°f
Augustus,
New
York
schuńg,
Bd.
CXXVIII
Augustus’
Darmstadt
1969,
Wege
der
For-
i
Halw
of

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin