Załącznik do wytycznych Nr 994800/0200/28/2017

Członka Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 listopada  2017 r.

Komentarz

do

ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.

o świadczeniach pieniężnych

z ubezpieczenia              społecznego w razie choroby i macierzyństwa

- wybrane zagadnienia

Spis treści

Prawo do zasiłku chorobowego              4

Wysokość zasiłku chorobowego              12

Obniżenie zasiłku chorobowego o 25%              18

Dokumentowanie prawa do zasiłku chorobowego              19

Świadczenie rehabilitacyjne              26

Zasiłek wyrównawczy              27

Zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego              28

Zasiłek macierzyński              28

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

................................................................................................................................................................................         28

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego              33

Zasady rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego oraz dzielenia się okresem pobierania zasiłku macierzyńskiego przez rodziców dziecka              38

Urodzenie lub przyjęcie na wychowanie kolejnego dziecka w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego              39

Prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w przypadku ustania tytułu ubezpieczenia              40

Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w czasie urlopu wychowawczego              41

Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego              42

Wysokość zasiłku macierzyńskiego              43

Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego              49

Dokumentowanie prawa do zasiłku macierzyńskiego              60

Prawo do zasiłku opiekuńczego              70

Dokumentowanie prawa do zasiłku opiekuńczego              74

Podstawa wymiaru zasiłków przysługujących ubezpieczonym będącym pracownikami              76

Podstawa wymiaru zasiłków przysługujących pracownikom wykonującym pracę za granicą              101

Podstawa wymiaru zasiłków przysługujących pracownikom tymczasowym              105

Podstawa wymiaru zasiłków przysługujących ubezpieczonym niebędącym pracownikami              108

Zasady postępowania przy wypłacie zasiłków              120

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych  z ubezpieczenia  społecznego   w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368), zwana dalej ustawą, określa zasady ustalania prawa do zasiłków, ich wysokości oraz zasady wypłaty zasiłków dla wszystkich osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu określonemu ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778).

Są to:

1)  podlegający ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo:

a)      pracownicy,

b)     członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,

c)      osoby odbywające służbę zastępczą,

2)  podlegający ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie:

a)      osoby wykonujące pracę nakładczą,

b)     osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące, w tym osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej przepisami ustawy z dnia 4 lutego 2011 r.    o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2016 r. poz. 157, z późn. zm.),

c)      osoby prowadzące działalność pozarolniczą oraz osoby z nimi współpracujące,

d)     osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

e)      duchowni.

W dalszej części komentarza osoby te są nazywane ubezpieczonymi.

Zasady dokumentowania prawa do zasiłków w razie choroby i macierzyństwa określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz. U. z 2017 r. poz. 87), zwanego dalej „rozporządzeniem

o dokumentach do wypłaty zasiłków”. Jeżeli zasiłek jest wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do jego przyznania i wypłaty niezbędne jest odpowiednio zaświadczenie płatnika składek:

a)        zawierające dane, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia o dokumentach do wypłaty zasiłków zwane dalej „ZUS Z-3” – w przypadku pracowników;

b)        zawierające dane, o których mowa w załączniku nr 3 do rozporządzenia o dokumentach do wypłaty zasiłków zwane dalej „ZUS Z-3b” – przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych;

c)        zawierające dane, o których mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia o dokumentach do wypłaty zasiłków zwane dalej „ZUS Z-3a” – w przypadku pozostałych ubezpieczonych.

W   przypadku   gdy   wypłaty  zasiłku   dokonuje   Zakład   Ubezpieczeń   Społecznych, wnioski

o zasiłki, zaświadczenia i oświadczenia mogą być przez świadczeniobiorcę, lekarza lub płatnika składek złożone w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym   lub podpisem potwierdzonym profilem    zaufanym

ePUAP, a od 1 grudnia 2017 r. również z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS (za pośrednictwem PUE ZUS).

Prawo do zasiłku chorobowego

1.      Zgodnie z art. 92 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Pracownikowi, który ukończył 50 rok życia, prawo do czternastodniowego okresu wypłaty wynagrodzenia przysługuje począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył 50 rok życia.

2.      Okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy, o którym mowa wyżej, ustala  się sumując poszczególne okresy niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeśli między nimi występują przerwy i jeśli pracownik w danym roku kalendarzowym był zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni wlicza się okresy niezdolności do pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie oraz okresy, za które pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia z przyczyn określonych w art. 14 – 17 ustawy.

3.      Jeżeli w ciągu roku kalendarzowego pracownik podejmie dodatkowe zatrudnienie, do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy, w którym zachowuje prawo do wynagrodzenia, wliczone zostają również okresy wypłaty tego wynagrodzenia przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Od 18 kwietnia do 14 maja (27 dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby i za ten okres zachowywał prawo do wynagrodzenia.  W trakcie roku, od 1 czerwca pracownik podjął dodatkowe zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy u innego pracodawcy. Od  14 lipca  do 4 sierpnia  (22 dni) był niezdolny do pracy    z powodu choroby. Pracownik ten u obydwu pracodawców zachowuje prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy od 14 do 19 lipca; 19 lipca upływa 33 dni, za które pracownik    w danym roku kalendarzowym zachowuje prawo do wynagrodzenia. Od 20 lipca pracownik        u obydwu pracodawców ma prawo do zasiłku chorobowego.

4.      Pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego finansowanego ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych począwszy od 34 dnia lub odpowiednio 15 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

5.      Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na przełomie roku kalendarzowego, a w dniu 31 grudnia pracownik ma prawo do wynagrodzenia, na podstawie art. 92 Kodeksu pracy, od 1 stycznia pracownikowi temu nadal przysługuje wynagrodzenie. Okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni, za który w nowym roku kalendarzowym przysługuje wynagrodzenie, powinien być liczony od 1 stycznia.

6.      Jeżeli nieprzerwana  niezdolność  do  pracy  przypada  na  przełomie  roku  kalendarzowego, a w dniu 31 grudnia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego, od 1 stycznia

pracownikowi przysługuje nadal zasiłek chorobowy za cały okres tej nieprzerwanej niezdolności do pracy.

7.      Jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą  zawodową ubezpieczonemu przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. W takim przypadku pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art.  92 Kodeksu pracy.

...