Dostępność lekcji religiiBIULETYN RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH.pdf

(913 KB) Pobierz
ZASADA RÓWNEGO TRAKTOWANIA
– PRAWO I PRAKTYKA NR 17
DOSTĘPNOŚĆ LEKCJI
RELIGII WYZNAŃ
MNIEJSZOŚCIOWYCH
I LEKCJI ETYKI
W RAMACH SYSTEMU
EDUKACJI SZKOLNEJ
---------------
ANALIZA I ZALECENIA
Warszawa 2015 r.
BIULETYN RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH 2015, nr 6
Zasada równego traktowania – prawo i praktyka, nr 17
Dostępność lekcji religii wyznań mniejszościowych i lekcji etyki
w ramach systemu edukacji szkolnej
Raport przygotowany na podstawie wyników badania
Dostępność lekcji religii mniejszościo-
wych i lekcji etyki w ramach systemu edukacji szkolnej
przeprowadzonego na zlecenie Rzecz-
nika Praw Obywatelskich przez konsorcjum Master Consulting Sp. z o.o. oraz Infondo
Sp. z o.o., opracowanych przez prof. Wojciecha Pawlika, Wojciecha Sobolewskiego oraz
Dorotę
Żurkowską
z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Kolegium redakcyjne w Zespole do spraw Równego Traktowania
w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich:
Anna Błaszczak – dyrektor Zespołu
Magdalena Kuruś – naczelnik Wydziału Prawa Antydyskryminacyjnego
Anna Chabiera
Anna Mazurczak
Paula Nowek
Współpraca przy opracowaniu metodologii badania:
prof. UW dr hab. Wojciech Pawlik – Instytut Stosowanych Nauk Społecznych,
Uniwersytet Warszawski
Recenzja metodologii badań:
prof. dr hab. Irena Borowik, Instytut Socjologii, Uniwersytet Jagielloński
Temat badania został zgłoszony przez Centrum Praw Człowieka Instytutu Nauk Prawnych
Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu w  ramach pierwszej edycji konsultacji tematów badań
antydyskryminacyjnych przeprowadzonej przez Rzecznika Praw Obywatelskich w roku 2014
Wydawca:
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa
www.rpo.gov.pl
Infolinia Obywatelska 800 676 676
© Copyright by Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Warszawa 2015
ISSN 0860-7958
Oddano do składu w listopadzie 2015 r.
Podpisano do druku w listopadzie 2015 r.
Nakład: 1000 egz.
Opracowanie DTP, korekta, druk i oprawa:
ARW Grzegorczyk
www.grzeg.com.pl
SPIS TRE
Ś
CI
SPIS TREŚCI
 1. Wprowadzenie........................................................................................................................
 2. Rozmieszczenie
terytorialne mniejszości wyznaniowych w skali kraju ...........................
 3. Metodologia
............................................................................................................................
 4. Stan
prawny ............................................................................................................................
 5. Dostępność
lekcji religii wyznań mniejszościowych ..........................................................
 6. Dostępność
lekcji etyki ..........................................................................................................
 7. Przykłady
dyskryminacji ze względu na religię i
światopogląd
........................................
 8. Wnioski
i zalecenia .................................................................................................................
 9. 
Załączniki................................................................................................................................
10. Tabele .....................................................................................................................................
5
8
10
12
18
34
49
51
56
59
3
WPROWADZENIE
I. WPROWADZENIE
Polska jest krajem względnie – zwłaszcza na tle krajów Zachodu – jednolitym
religijnie. Nakłada to na władze publiczne szczególny obowiązek respektowania
wolności sumienia i wyznania oraz wolności praktyk religijnych. Mniejszości reli-
gijne i
światopoglądowe
są w Polsce stosunkowo nieliczne, dlatego ich problemy
mogą wydawać się mało istotne, w badaniach statystycznych wyrażają się bowiem
w niewielkich liczbach i niskich wskaźnikach procentowych. Specyfiką systemów
demokratycznych jest jednak to,
że
naruszeń praw człowieka nie definiuje się
w kategoriach wielkich liczb, ale praw poszczególnych ludzi, grup społecznych i
mniejszości do poszanowania ich systemów wartości oraz respektowania ich po-
trzeb i aspiracji.
Sytuacja mniejszościowych kościołów i związków wyznaniowych w Polsce
oraz mniejszości
światopoglądowych
poprawia się. Stopień wolności i tolerancji
religijnej oraz
światopoglądowej
jest nieporównywalny ze stanem nie tylko sprzed
kilkuset, ale nawet kilkudziesięciu czy kilkunastu lat wstecz. Stosowanie prawa
w tym zakresie stanowi przedmiot stałej debaty publicznej i przyczynia się do wpro-
wadzania nowych regulacji.
Na przestrzeni ostatnich lat wprowadzono także przepisy, których celem jest
zapewnienie równego traktowania w dostępie do lekcji etyki i lekcji religii mniejszościo-
wych. Zaprezentowane wyniki badań pokazują jednak,
że
przyjęte rozwiązania prawne,
choć przyczyniły się do poprawy sytuacji,
nie chronią różnych grup wyznaniowych
i społecznych w wystarczającym stopniu, a dostęp do nauczania ich założeń
świa-
topoglądowych w formie lekcji szkolnych nie zawsze jest gwarantowany.
Osoby
należące do Kościoła katolickiego mają pod tym względem uprzywilejowaną pozycję
– nie ze względu na regulacje prawne, ale ze względu na obyczaj, praktyki kulturowe,
względy pragmatyczne, etc. W celu dalszego wyrównywania szans osób należących do
mniejszości wyznaniowych i
światopoglądowych
potrzebna jest zmiana
świadomości
społecznej uczniów, nauczycieli, dyrekcji szkół, osób kierujących mniejszościowymi ko-
ściołami
i związkami wyznaniowymi, a także osób należących do Kościoła katolickiego.
Rzecznik Praw Obywatelskich - jako niezależny organ do spraw równego traktowania
jest natomiast zobowiązany do monitorowania bieżącej sytuacji, zbierania sygnałów
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin