Konspekt Opakowania 2018 2019.pdf

(7590 KB) Pobierz
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA
WYDZIAŁ MECHANICZNY
SYSTEMY KONFEKCJONOWANIA I
PRZECHOWALNICTWA TOWARÓW
WROCŁAW 2018
WIADOMOSCI WSTĘPNE
1. Produkcja opakowań na świecie.
Wykazuje korelacje z poziomem rozwoju gospodarczego danego kraju [ ] i tak w:
USA 300 kg/osobę rocznie
Japonia 170 kg/osobę rocznie
Kraje wysoko rozwinięte 150 kg/osobę rocznie
Polska 130 kg/osobę rocznie ( w 1996 r – 50 kg/os rocz.)
Kraje tzw. trzeciego świata(rozwijające się) 5 do 8 kg/osobę rocznie
Opakowania stanowią znaczący procent odpadów komunalnych, w Polsce ok. 40%.
W zależności od przeznaczenia opakowania mogą stanowić znaczący składnik ceny produktu.
Wg. Jansena [ ] koszty opakowań w stosunku do wartości pakowanych produktów
wynoszą(wartości średnie):
tekstylia – 1%
papier i towary drukowane – 3%
sprzęt elektroniczny – 8%
artykuły żywnościowe powszechnie używane – 12%
słodycze – 30%
kosmetyki i środki farmaceutyczne – do 60%
pamiątki – często opakowanie przewyższa wartość przedmiotu.
W transporcie mimo różnych zabezpieczeń powstają szkody. Często są one spowodowane
niewłaściwym opakowaniem. Od dawna występuje
dylemat czy opakowania
jednorazowe czy wielorazowego użytku.
Koszt nowej butelki a koszt transportu zwrotnego i umycia butelki, opłaty środowiskowej?
Z punktu widzenia ekologii dąży się do:
minimalizacji surowców i energii podczas produkcji
minimalizacji zanieczyszczeń wody i powietrza
małej masy opakowań
maksymalnego wykorzystania powierzchni magazynowych poprzez właściwe
kształty i wymiary opakowań
minimalizacja hałasu w trakcie produkcji
minimalizacja zanieczyszczeń i odpadów w trakcie produkcji
możliwość recyklingu
Aktualnie WE dąży do ograniczenia stosowania torebek foliowych. Wprowadzane są limity
produkcji tego rodzaju opakowań. To samo dotyczy rurek plastikowych do picia napoi oraz
kubków i talerzyków, sztućców jednorazowych plastikowych.
Dąży się do minimalizacji do niezbędnego minimum materiałów opakowania danego
produktu, można to określić jako ideę lean packaging
2. Opakowania a transport. Odmiany funkcjonalne opakowań.
Sprawność procesów transportowych oraz wykorzystanie powierzchni i objętości przestrzeni
ładunkowej środków transportu zależą od typu, wielkości i kształtu stosowanych opakowań.
Opakowania towarów można podzielić na
4 grupy funkcjonalne:
jednostkowe,
zbiorcze,
transportowe.
zintegrowane jednostki ładunkowe
Opakowania jednostkowe
zawierają produkty w ilościach najczęściej kupowanych przez
klientów detalicznie. Przybierają one możliwe formy i wymiary. W celach handlowych oraz
dystrybucyjnych tworzone są jednostki większe zwane opakowaniami zbiorczymi.
Opakowania zbiorcze
zawierają zwykle określoną ilość opakowań jednostkowych. Przy ich
tworzeniu zwraca się uwagę na to, aby ich masa całkowita nie przekraczała wartości 30 kg –
uznanej w świetle przepisów PIP i BHP za maksymalną masę, jaką może dźwigać pojedynczo
mężczyzna w sposób ciągły, oraz 50 kg sporadycznie [108]. Opakowania tej grupy powinny
swoimi wymiarami być zbliżone do wielkości zdefiniowanych przez CEN (Europejski
Komitet Normalizacyjny).
Opakowania transportowe –
są to te zewnętrzne opakowania, które swoimi wymiarami
powinny umożliwiać m.in. najlepszy stopień wykorzystania środków transportowych i stref
składowych w magazynach oraz chronić przewożone towary przez uszkodzeniem.
Zintegrowane jednostki transportowe
stanowią najwyższą formę opakowania, są nimi :
kontenery wielkie, nadwozia wymienne, naczepy samochodowe oraz samobieżne pojazdy
drogowe.
3. Narażenia towarów w transporcie
W łańcuchach dostaw od producenta do konsumenta towar podlega takim procesom jak:
składowanie, załadunek, rozładunek, transport, ew. przeładunek. W czasie tych faz transportu
podlega on różnego rodzaju narażeniom. Można je ująć w pięć grup:
narażenia fizyko – mechaniczne,
narażenia klimatyczne,
narażenia chemiczne,
narażenia biologiczne,
narażenia inne.
Narażenia fizyko – mechaniczne to różnego rodzaju oddziaływania zewnętrzne bezpośrednie i
pośrednie w postaci sił zmiennych w czasie, które mogą uszkodzić lub zniszczyć opakowanie
i towar w nim zawarty. Są to oddziaływania wynikające z ruchu pojazdu, procesów
przeładunkowych, wzajemnego oddziaływania opakowań na siebie, nieostrożnego
obchodzenia się z towarami podczas transportu wewnętrznego.
Narażenia klimatyczne to oddziaływania zmiennych temperatur słońca, opady atmosferyczne,
które mogą uszkodzić opakowanie. Narażenia chemiczne to przede wszystkim wycieki
substancji i wpływ atmosfery przemysłowej. Narażenia biologiczne są wywołane
drobnoustrojami oraz drobnymi zwierzętami (insekty, małe gryzonie, itp.). Narażenie inne to
sporadyczne oddziaływania w postaci pożaru, zalania wodą, zabrudzenia kurzem czy błotem.
Funkcje opakowań
Opakowania powinny spełniać szereg funkcji. Są to funkcje:
ochronne,
związane z transportem i magazynowaniem (logistyczne),
marketingowe (sprzedażne),
identyfikacyjne i informacyjne,
związane z użytkowaniem.
Z punktu widzenia logistyki istotne są funkcje
ochronne,
związane z transportem i magazynowaniem,
informacyjne.
Funkcje ochronne to przede wszystkim:
ochrona ilości i jakości towaru,
ochrona termiczna,
odporność na korozję,
ochrona przed wpływami chemicznymi,
z zewnątrz – odpowiednia barierowość,
neutralność chemiczna,
ochrona przed różnego rodzaju narażeniami mechanicznymi, klimatycznymi,
chemicznymi, biologicznymi.
Funkcje logistyczne związane z transportem i magazynowaniem to:
odporność na wstrząsy, zdarzenia, na nacisk, na rozrywanie,
stabilność formy,
znormalizowane wymiary,
podatność na piętrzenie,
łatwość manipulacji,
podatność na czynności zautomatyzowane,
podatność na tworzenie jednostek ładunkowych,
oszczędność powierzchni i przestrzeni ładunkowej.
Funkcje informacyjne w logistyce to w przypadku opakowań zbiorczych i transportowych
niezbędna informacja o towarze zawartym w opakowaniu. Informacja taka może być
nadrukowana na opakowaniu, może znajdować się na specjalnej etykiecie logistycznej. W
celu usprawnienia procesu identyfikacji informacja może być naniesiona w postaci kodu
kreskowego. W ten sposób informacja może dotyczyć wszelkich danych charakteryzujących
towar, dane teleadresowe nadawcy i odbiorcy (GLN), listę możliwych informacji, ich
znaczenie i format zawierający spis standardowych identyfikatorów zastosowań (IZ). W
praktyce wykorzystuje się ponad 100 identyfikatorów zastosowań [65].
Wymiarowanie opakowań
Wymiary opakowań decydują o stopniu wykorzystania powierzchni i przestrzeni ładunkowej
środków transportu oraz tzw. Zintegrowanych jednostek ładunkowych. Zalecane wymiary
opakowań zawiera norma ISO 3394 opracowana w ramach Europejskiego Komitetu
Normalizacyjnego (CEN) [90]. System bazuje na podstawowym module podstawy
opakowania o wymiarach 400 x 600 mm. Na jego bazie poprzez podział wymiaru krótszego
na 1, 2, 3, 4 części a dłuższego na 1, 2, 3, 4, 5 części można otrzymać 19 wariantów tzw.
submodułów
(Rys. 5.1), są to zalecane wymiary opakowań zbiorczych. Większe opakowania to tzw.
multimoduły. Dwa moduły tworzą tzw. półpaletę, cztery europaletę, a pięć – izopaletę.
Powyższe uwagi dotyczą opakowań prostopadłościennych, dużą grupę stanowią opakowania
walcowe. Z punktu widzenia wymiarowania norma PN-89/0-79021 Opakowania – system
wymiarowy [64], zaleca szereg wymiarowy średnic zewnętrznych opakowań, których
przestrzeganie gwarantuje maksymalne wykorzystanie powierzchni ładunkowej palety.
Rys. 5.1. Modularny system wymiarowy ładunków jednostkowych wg [90]
W przypadku izo-palety
( 1200 x 1000) zaleca się średnice: 1200 przy h ≤ 1000, 1200 przy
h ≤ 800, 1000 przy h ≤ 1200, 1000 przy h ≤ 600, 800 przy h ≤ 1200. 800 przy h ≤ 600. –
dotyczy ułożenia poziomego. Przy ułożeniu pionowym zaleca się : 1000, 550, 484, 435, 400,
370, 320, 277, 266, 246, 219, 200, 190, 152, 126, 114, 103, 95, 84, 76, 63, 57, 54, 47, 42, 38,
31, 27, 25, 23, 21, 19, 17, 15 mm (wymiary podkreślone są uprzywilejowane).
W przypadku EUR – palety
( 1200 x 800) zaleca się średnice: 1200 przy h ≤ 800, 1000
przy h ≤ 600, 800 przy h ≤ 1200. 800 przy h ≤ 600. – dotyczy ułożenia poziomego. Przy
ułożeniu pionowym zaleca się: 800, 620, 351, 320, 294, 277, 266, 246, 226, 219, 200. 190,
Zgłoś jeśli naruszono regulamin