Przewodnik Stwardnienie rozsiane.docx

Przewodnik: Stwardnienie rozsiane / MS

Slideshow: A Visual Guide to Multiple Sclerosis

Co to jest stwardnienie rozsiane / Multiple Sclerosis (MS)?

MS to choroba przewlekła uszkadzająca nerwy w rdzeniu kręgowym i mózgu, jak i nerwy wzrokowe. Stwardnienie oznacza bliznowacenie, i u osób z MS rozwija się wiele obszarów tkanki bliznowatej w reakcji na uszkodzenie nerwów. W zależności od miejsca uszkodzenia objawy mogą obejmować problemy z kontrolą mięśni, równowagą, wzrokiem lub mową.

Objawy MS: słabość lub drętwienie

Uszkodzenie nerwów może wywołać:

·         Słabość ręki albo nogi

·         Drętwienie

·         Utratę równowagi

·         Skurcze mięśni

Te objawy mogą doprowadzić do częstego potykania się albo trudności z chodzeniem

Objawy MS: problemy ze wzrokiem 

Ponad połowa osób z MS doświadcza problemu ze wzrokiem pn. zapalenie nerwu wzrokowego, co może wywołać przyćmioną wizję, brak wizji w kolorach, ból oka albo ślepotę, zwykle jednego oka. Zwykle problem ten jest chwilowy i poprawia się w ciągu kilku tygodni. W wielu przypadkach problemy ze wzrokiem są pierwszą oznaką MS.

Objawy MS: problem z mową

Choć mniej powszechny niż problemy ze wzrokiem, niektóre osoby z MS mają bełkotliwą mowę, kiedy MS uszkadza nerwy przesyłające sygnały mowy z mózgu. Niektóre mają kłopot z przełykaniem.

Inne objawy MS

MS wpływa na ostrość umysłu. Niektórym dłużej zabiera rozwiązywanie problemów, inni mają łagodne zaniki pamięci albo trudności z koncentracją. Większość osób z MS doświadcza też pewną utratę kontroli nad pęcherzem moczowym, gdyż zaburzone są sygnały między mózgiem i pęcherzem. I w końcu powszechnym problemem jest zmęczenie, nawet po dobrze przespanej nocy.

Udar vs. MS

Dezorientacja, bełkotliwa mowa i słabość mięśni mogą być objawami MS, ale i udaru. Każdy kto nagle ma kłopoty z mową czy poruszaniem kończyn powinien zostać natychmiast zabrany do szpitala. Leczenie udaru w ciągu kilku godzin zapewnia najlepsze szanse wyzdrowienia.

Jak atakuje MS

U osób z MS system odpornościowy organizmu atakuje tkanki otaczające włókna nerwów w mózgu, rdzeniu kręgowym i nerwach wzrokowych. To pokrycie jest wykonane z substancji tłuszczowej zwanej mieliną. Ona izoluje nerwy i pomaga im wysyłać sygnały elektryczne kontrolujące ruch, mowę i inne funkcje. Po zniszczeniu mieliny tworzą się blizny i nie są prawidłowo przekazywane komunikaty nerwowe.

Co wywołuje MS?

Przyczyny nadal są tajemnicą, ale lekarze dostrzegają pewne zaskakujące trendy. Jest bardziej powszechne w regionach dalszych od równika, w tym Skandynawii i innych częściach płn Europy. Te tereny mają mniej światła słonecznego, dlatego niektórzy naukowcy uważają, że może tu być ważna wit. D ("witamina słońca"). Badania sugerują możliwy związek między niedoborem wit. D i zaburzeniami autoimmunologicznymi, kontynuuje się je. Może tu ogrywać też rolę genetyka.

Kto choruje na MS?

Występuje co najmniej 2 x częściej u kobiet niż u mężczyzn. Choć może dotknąć osoby z każdej rasy, to największe ryzyko jest u Białych. Szanse zachorowania są największe u osób w wieku 20-50 lat.

Diagnozowanie MS

Często wykonuje się badania wraz z medyczną historią i badaniem neurologicznym żeby wykluczyć inne przyczyny objawów. Ponad 90% osób z MS ma tkanki bliznowate widoczne podczas rezonansu magnetycznego. Nakłucie lędźwiowe może sprawdzić nieprawidłowości w płynie, który kąpie mózg i rdzeń kręgowy. Badania aktywności elektrycznej nerwów mogą również pomóc w diagnozie. Badania laboratoryjne mogą pomóc wykluczyć inne choroby autoimmunologiczne lub infekcje, np. HIV lub boreliozę.

Jak rozwija się MS?

MS jest u każdej osoby inne. Lekarze zwykle widzą 4 jej formy:

Nawracająco-ustępujące: nasilenie objawów podczas ostrych ataków, a później poprawa prawie całkowita lub "ustąpienie" - to najczęstsza postać SM.
Pierwotny-postępujący: powoli, ale stopniowo SM się pogarsza.
Wtórny-progresywny: rozpoczyna się jako nawracająco-ustępujący, a później staje się progresywny.
Postępująco-nawracający: MS stale się pogarsza. Pacjent ma ostre nawroty, które mogą lub nie mogą ustąpić - to najmniej powszechna postać SM.

MS i pogoda

Badania sugerują, że MS może być bardziej aktywna w miesiącach letnich: gorąco i duża wilgotność mogą też chwilowo pogorszyć objawy. Bardzo zimna pogoda może też pogorszyć objawy.

Leczenie MS

Mimo że nie ma żadnego leku na MS, to są "leki modyfikujące chorobę", które mogą zmniejszyć częstość i ostrość ataków MS. Ich stosowanie może z czasem poskutkować mniejszymi uszkodzeniami mózgu i rdzenia kręgowego, spowalniając rozwój niepełnosprawności. Kiedy występuje atak, duża dawka kortykosterydów może go skrócić. Jest też wiele leków kierujących objawami MS takimi jak skurcze mięśni, nietrzymanie moczu i ból.

Leczenie MS: Zarządzanie bólem

Około 50% osób z MS doświadczają jakiegoś bólu, albo na skutek zwarcia w układzie nerwowym, albo skurczów lub napięcia mięśni. Lekarze mogą przepisać przeciw-depresyjne i –drgawkowe dla złagodzenia bólu nerwów. Leki te często dobrze reagują na masaż i fizjoterapię.

Leczenie MS: fizjoterapia

Kiedy MS zaburza równowagę, koordynację czy siłę mięśni, można nauczyć się jak temu zaradzić. Fizjoterapia może wzmocnić mięśnie, zwalczać sztywność i ułatwić ruch. Terapia zajęciowa może pomóc zachować koordynację rąk do ubierania się i pisania. Jeśli masz problemy z mówieniem czy przełykaniem może pomóc terapeuta mowy.

Terapie uzupełniające

Wiele nietradycyjnych terapii SM nie zostało dobrze przebadanych. Niektórzy twierdzą, że akupunktura łagodzi objawy takie jak skurcze mięśni i ból, ale badania potwierdzające jej wartość nie są rozstrzygające. Inni donosili o korzyściach z zastrzyków z jadu pszczelego, ale rygorystyczne badanie, trwające 24 tygodnie, nie wykazało poprawy w zakresie niepełnosprawności, zmęczenia ani liczby ataków. Ważne jest informowanie lekarza o wszelkich suplementach, specjalnych dietach lub innych terapiach, które chcesz wypróbować.

MS i ciąża

Ogólnie lekarze zgadzają się, że kobiety z MS mogą bezpiecznie zachodzić w ciążę. Badania sugerują, że w czasie ciąży nie zwiększa się ryzyko komplikacji. Faktycznie wiele kobiet ma mniejsze objawy MS w czasie ciąży. Wysokie poziomy hormonów i białek mogą tłumić układ odpornościowy zmniejszając ryzyko nowego ataku. Najlepiej rozmawiać z lekarzem przed zajściem w ciążę, gdyż niektórych leków na MS nie powinno się stosować będąc w ciąży lub karmiąc dziecko. W pierwszych miesiącach po porodzie może zwiększyć się ryzyko nawrotu.

Zachowanie mobilności i MS

Zdecydowana większość osób z MS jest w stanie chodzić, chociaż wiele osób korzysta z jakiegoś rodzaju urządzenia wspomagającego. Ortetyczne wkładki do butów lub szelki na nogi mogą pomóc zwiększyć stabilność. Gdy jedna noga jest silniejsza od drugiej, może pomóc laska. Osoby ze znacznymi problemami z nogami mogą potrzebować chodzika. Wózek inwalidzki lub skuter może być najlepszy dla tych, którzy są bardzo niepewni lub łatwo się męczą.

Przystosowanie mieszkania

Kilka zmian w domu może pomóc wykonywać codzienne czynności, np. uchwyty wewnątrz i zewnątrz prysznica czy wanny, używanie maty antypoślizgowej, podniesione siedzenie i uchwyt w toalecie. Można obniżyć szafki kuchenne i ułatwić dostęp do nich w pozycji siedzącej. Usuń chodniki mogące być powodem potykania się.

MS i ćwiczenia

Mogą łagodzić sztywność, zmęczenie i inne objawy. Ale przesada w nich może pogorszyć stan. Najlepiej zaczynać je powoli, 10 minut jednorazowo, następnie stopniowo przedłużaj sesje. Skonsultuj lekarza w sprawie ćwiczeń , ich poziomu i intensywności. Kilka możliwości to aerobik wodny, pływanie, tai chi i joga.

Perspektywy dla MS  

Większość dotkniętych MS dożywa normalnego wieku. Mimo że MS może utrudniać poruszanie się czy wykonywanie pewnych czynności, to nie zawsze wywołuje ostrą niesprawność. Dzięki skutecznym lekom, rehabilitacji i urządzeń pomocniczych wiele osób dalej jest aktywnych, pracują i cieszą się życiem rodzinnym.

www.webmd.com