Niwinski Andrzej Mity i symbole starożytnego Egiptu A5 ilustr.pdf

(9898 KB) Pobierz
Andrzej Niwiński
Mity i symbole starożytnego Egiptu
Rok pierwszego wydania: 1984
Wydanie polskie 1992
Książka jest w założeniu pierwszą z trzech części cyklu
poświęconego popularnonaukowej prezentacji różnych aspektów
religii staroegipskiej.
Książka prezentuje religijne symbole Egiptu i odpowiadające im
mity, gdyż dopiero po zapoznaniu się z wieloma aspektami
koncepcji
kosmologicznych
i
eschatologicznych,
skonstruowanych przez starożytnych teologów znad Nilu, może
wyłonić jaśniejszy obraz religii egipskiej.
-2-
Spis treści:
PRZEDMOWA...............................................................................................................................................................5
Wstęp. ............................................................................................................................................................................9
Egipski mit i symbol..................................................................................................................................................9
Rozdział I. Na początku był chaos... Staroegipskie koncepcje kosmogoniczne...........................................................46
Praocean, wylew Nilu i cykliczność aktu stworzenia..............................................................................................46
Lotosy, węże, krokodyle... Koncepcje kosmogoniczne a przyroda Egiptu. Doktryna hermopolitańska................52
Najstarsza wyspa świata. Idea prapagórka...............................................................................................................70
Słońce jako stwórca. Doktryna heliopolitańska.......................................................................................................77
Na początku było Słowo. Doktryna memficka........................................................................................................94
Rozdział II. Poznanie tajemnic nieba, ziemi i świata podziemnego. Kosmologia starożytnego Egiptu....................101
Jak wygląda świat? Geografia Egiptu a koncepcje kosmologiczne.......................................................................101
Ziemia, Słońce, niebo i gwiazdy............................................................................................................................107
Wieczny obieg Słońca i świat w obrazach. Figuralne kompozycje kosmogoniczno-kosmologiczne Nowego
Państwa i 21 dynastii.............................................................................................................................................122
Rozdział III. Zmarły jednoczy się ze słońcem. Egipska eschatologia solarna...........................................................156
„Na brzegu krainy upojeń...”. Stosunek starożytnych Egipcjan do zjawiska śmierci...........................................156
Droga do słonecznego raju w najstarszych tekstach religijnych i w Księgach Świata Podziemnego...................160
Co się dzieje ze Słońcem w nocy? Księga Amduat...............................................................................................173
Konkurencyjna koncepcja podziemnej podróży Słońca: Księga Bram.................................................................212
Wędrówka Słońca do grobu Ozyrysa. Ramessydzkie Księgi zaświatowe............................................................244
Rozdział IV. Zmarły staje się władcą zaświatów. Egipska Eschatologia ozyriańska.................................................262
Spór o Ozyrysa.......................................................................................................................................................262
Mit o śmierci i zmartwychwstaniu Ozyrysa..........................................................................................................271
Jak zostać Ozyrysem? Tak zwane misteria ozyriańskie i ofiary grobowe.............................................................282
Dusze, serce, imię, cień i ciało. Egipska koncepcja człowieka.............................................................................290
Mumia....................................................................................................................................................................295
Jak powstawała mumia? Proces mumifikacji i jego odmiany...............................................................................321
Wyposażenie na podróż w zaświaty. Obiekty znajdowane na mumiach...............................................................342
Przed wkroczeniem do Krainy Podziemnej. Ostatnie przygotowania i pogrzeb...................................................365
Wędrówka do raju. Ozyriańska topografia zaświatów..........................................................................................375
Jak wyglądał egipski raj?.......................................................................................................................................391
Rozdział V. Historyczne uwarunkowania egipskich mitów i symboli.......................................................................397
Rodzinne kłopoty władców 18 dynastii i legenda o „boskich narodzinach” króla................................................400
Obrońca Wielkiego Boga czy bandyta? Dwuznaczność postaci Seta w egipskiej teologii...................................411
Wielość w jedności. Idea Wielkiego Boga jako wspólny mianownik kosmogonii, kosmologii i eschatologii.. . .423
TABLICA CHRONOLOGII STAROŻYTNEGO EGIPTU......................................................................................426
BIBLIOGRAFIA........................................................................................................................................................428
-3-
Mojej Żonie Małgorzacie, której zawdzięczam
możliwość napisania tej książki.
-4-
PRZEDMOWA.
W ostatnich latach daje się zauważyć wyraźny wzrost
zainteresowania szeroko pojętą problematyką starożytnego
Egiptu. Niewątpliwie wiąże się to z sukcesami polskiej
archeologii śródziemnomorskiej, które właśnie na terytorium
Egiptu i Nubii przybrały najbardziej spektakularne formy (Faras,
Aleksandria, Deir el-Bahari). Na prelekcje poświęcone
zagadnieniom egiptologicznym przychodzą liczni słuchacze, a
wszystkie książki o starożytnym Egipcie natychmiast znikają z
półek księgarskich.
Kultura starożytnego kraju nad Nilem pozostawiła po sobie
olbrzymią spuściznę, która przeniknęła najpierw do świata
grecko-rzymskiego, a w konsekwencji - nie zawsze przez nas
uświadomionej - również do nowożytnych cywilizacji
europejskich. Jako prosty przykład tego zjawiska można
przytoczyć rzadko już wprawdzie używane imię Onufry, które za
pośrednictwem greckiej formy Onnofrios przybyło do nas wprost
ze starożytnego Egiptu, gdzie stanowiło jeden z przydomków
Ozyrysa - Un-nefer. Inne, wciąż jeszcze popularne, zwłaszcza na
Zachodzie, imię Zuzanna (ang. Susan, franc. Susanne) zachowuje
dalekie echo oryginalnego staroegipskiego słowa seszen
oznaczającego lotos, czyli piękną odmianę lilii wodnej. Ów
spadek po kulturze egipskiej jest w tym wypadku nawet bardziej
dosłowny, gdyż ten wyraz wchodził między innymi w skład
egipskich imion nadawanych dziewczętom, na przykład Gat-
seszenu („pęk lotosów”).
Bardzo wiele starożytnych ech pobrzmiewa we współczesnych
religiach z chrześcijaństwem na czele, zarówno w dogmatyce, jak
i liturgii. Porównaniom religii egipskiej i chrześcijaństwa
poświęcono już liczne prace naukowe. Trzeba tu jednak wyraźnie
-5-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin