opracowania_systemy_rozw_instal_el_bud.doc

        mgr inż. Andrzej Boczkowski              Warszawa, 26.07.2009 r.

Stowarzyszenie Elektryków Polskich

Sekcja Instalacji i Urządzeń Elektrycznych

          Systemy i rozwiązania instalacji elektrycznych w budynkach

                                                                
                                                   Zasady ogólne
 

Nowo budowane lub modernizowane i przebudowywane instalacje elektryczne powinny odpowiadać wymaganiom „Warunków Technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” (Dz. U. nr 75 z 2002r., poz. 690; Dz. U. nr 33 z 2003r., poz. 270; Dz. U. nr 109 z 2004r., poz. 1156; Dz. U. nr 201 z 2008r., poz. 1238; Dz. U. nr 228 z 2008r., poz. 1514; Dz. U. nr 56 z 2009r., poz. 461) oraz powołanym, w tych Warunkach Technicznych, Polskim Normom, w tym przede wszystkim wymaganiom norm PN-IEC 60364 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych” i PN-HD 60364 „Instalacje elektryczne niskiego napięcia”.

Pozostałe normy oraz opracowania techniczne można stosować w projektowaniu i budowie, zgodnie z ustawą Prawo Budowlane, jako zasady wiedzy technicznej. Do tych norm i opracowań należą między innymi:

- Normy wydane przez Stowarzyszenie Elektryków Polskich, a w tym:

● N SEP-E-001 Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia. Ochrona
  przeciwporażeniowa.

● N SEP-E-002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Instalacje elektryczne
  w obiektach mieszkalnych. Podstawy planowania.

● N SEP-E-003 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie
  prądu przemiennego z przewodami pełnoizolowanymi oraz z przewodami
  niepełnoizolowanymi.

● N SEP-E-004 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie
   i budowa.

- Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych wydane przez Instytut
    Techniki Budowlanej, Warszawa ul. Filtrowa 1, a w tym:

● Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych. Część D: Roboty
   Instalacyjne. Zeszyt 1. Wydanie II. Instalacje elektryczne i piorunochronne w
   budynkach mieszkalnych.                                                                                                                                      ● Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych. Część D: Roboty
  Instalacyjne. Zeszyt 2. Instalacje elektryczne i piorunochronne w budynkach
  użyteczności publicznej.

       ● Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych. Część D: Roboty
          Instalacyjne. Zeszyt 3: Instalacje elektryczne i piorunochronne w obiektach
          przemysłowych.

W instalacjach elektrycznych stosować należy przede wszystkim układ sieci TN-S, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach układ sieci TT lub IT, zapewniających wprowadzenie w instalacjach elektrycznych oddzielnego przewodu ochronnego PE i neutralnego N. W przypadku stosowania układu sieci TN-C-S rozdzielenie funkcji przewodu ochronno-neutralnego PEN na przewód ochronny PE i neutralny N powinno następować w złączu lub w rozdzielnicy głównej budynku, a punkt rozdziału powinien być uziemiony. Zapewnia to utrzymanie potencjału ziemi na przewodzie ochronnym PE przyłączonym do części przewodzących dostępnych urządzeń elektrycznych w normalnych warunkach pracy instalacji elektrycznej. Możliwie licznie uziemiane powinny być również przewody ochronne PE i ochronno-neutralne PEN.

Złącza instalacji elektrycznej budynku, umożliwiające odłączenie od elektroenergetycznej sieci zasilającej, powinny być usytuowane w miejscu dostępnym dla dozoru i obsługi oraz zabezpieczone przed uszkodzeniami, wpływami atmosferycznymi, a także przed ingerencją osób niepowołanych.

Jako uziomy należy wykorzystywać metalowe konstrukcje budynków, zbrojenia fundamentów oraz inne metalowe elementy umieszczone w niezbrojonych fundamentach stanowiące sztuczny uziom fundamentowy.

Doboru przewodów ze względu na obciążalność prądową długotrwałą należy dokonywać zgodnie z Polską Normą PN-IEC 60364-5-523 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Obciążalność prądowa długotrwała przewodów”.

Jako elementy zabezpieczeń przed prądem przetężeniowym (przeciążenie i zwarcie) należy stosować w obwodach odbiorczych wyłączniki nadprądowe.
Urządzenia zabezpieczające powinny działać w sposób selektywny (wybiórczy), to znaczy
w przypadku uszkodzeń wywołujących przetężenie powinno działać tylko jedno zabezpieczenie, zainstalowane najbliżej miejsca uszkodzenia w kierunku źródła zasilania. Działanie zabezpieczenia powinno spowodować wyłączenie uszkodzonego odbiornika lub obwodu, zachowując ciągłość zasilania odbiorników i obwodów nieuszkodzonych.

Zabezpieczenia przetężeniowe działają selektywnie (wybiórczo), jeżeli ich pasmowe charakterystyki czasowo-prądowe nie przecinają się ani nie mają wspólnych obszarów działania.
 

Stosowanie urządzeń ochronnych różnicowoprądowych (wyłączniki ochronne
różnico­woprądowe, wyłączniki współpracujące z przekaźnikami różnicowoprądowymi) w instalacjach elektrycznych ma na celu:

-  ochronę przy uszkodzeniu przy zastosowaniu  wyżej wymienionych urządzeń jako
   elementów samoczynnego wyłączenia zasilania,

-  ochronę uzupełniającą w przypadku uszkodzenia środków ochrony podstawowej i/lub
   środków ochrony przy uszkodzeniu lub w przypadku nieostrożności użytkowników, przy
    zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń o znamionowym prądzie różnicowym nie
    większym niż 30 mA obwodach odbiorczych gniazd wtyczkowych o prądzie
    znamionowym nieprzekraczającym 20 A, które są przewidziane do powszechnego
   użytkowania i do obsługiwania przez osoby niewykwalifikowane oraz w obwodach
   zasilających urządzenia ruchome o prądzie znamionowym nieprzekraczającym 32 A,
   używane na zewnątrz,

-  ochronę przed pożarami wywołanymi prądami doziemnymi przy zastosowaniu wyżej
   wymienionych urządzeń o znamionowym prądzie różnicowym nie większym
   niż 500 mA.
Stosowanie urządzeń ochronnych różnicowoprądowych o znamionowym prądzie różnicowym nie większym niż 30 mA w obwodach zasilających gniazda wtyczkowe na terenach budowy, w gospodarstwach rolniczych i ogrodniczych, łazienkach, basenach pływackich, na kempingach, w przestrzeniach ograniczonych powierzchniami przewodzącymi itp. nakazują arkusze normy PN-IEC (HD) 60364 z grupy 700.

Stosowanie głównych i dodatkowych połączeń wyrównawczych ochronnych ma na celu ograniczenie do wartości dopuszczalnych długotrwale  w danych warunkach środowiskowych napięć występujących pomiędzy różnymi częściami przewodzącymi.

Ochronę przed przepięciami łączeniowymi i pochodzącymi od wyładowań atmosferycznych należy zapewnić przez stosowanie ograniczników przepięć.

Przewody i kable elektryczne należy prowadzić  w sposób umożliwiający ich wymianę bez naruszania konstrukcji budynku w sposób zagrażający jej bezpieczeństwu.
Trasy przewodów elektrycznych powinny być prowadzone w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów.
Należy stosować przewody elektryczne z żyłami wykonanymi wyłącznie z miedzi, jeżeli ich przekrój nie przekracza 10 mm2, natomiast dla przewodów o przekrojach powyżej 10 mm2 należy preferować stosowanie przewodów z żyłami wykonanymi z miedzi.

Przeciwpożarowe wyłączniki prądu należy stosować w strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej 1000 m3 lub zawierających strefy zagrożone wybuchem.

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinien być umieszczony w pobliżu głównego wejścia do budynku lub w pobliżu złącza i odpowiednio oznakowany. Powinien on odcinać dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje
i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru.

Odcięcie dopływu prądu przeciwpożarowym wyłącznikiem nie może powodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej, w tym zespołu prądotwórczego, z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeżeli występuje ono w budynku.

                                 Systemy instalacji elektrycznych
Systemy instalacji elektrycznych możliwych do zastosowania w budynkach wymienione są w tablicy 1.     

              Tablica 1   Systemy instalacji elektrycznych i ich zastosowanie