Carowicz Grzegorz - Fitoterapia w chorobie hemoroidalnej [artykuł].pdf

(328 KB) Pobierz
Farmakoterapia
Fitoterapia
w chorobie hemoroidalnej
Leki roślinne mogą być niezwykle pomocne w leczeniu
żylaków odbytu. Najczęściej stosowanie preparatów
roślinnych ma charakter wspomagający zwłaszcza
w I i II stopniu zawansowania choroby.
Składniki obecne w ziołach wykazują
szerokie działanie farmakologiczne,
m.in. ściągające, p/zapalne, bakte-
riobójcze i uszczelniające naczynia
krwionośne.
Żylaki odbytu (hemoroidy) powstają
w wyniku żylakowatego rozszerzenia
żył splotu odbytniczego wewnętrz-
nego lub zewnętrznego. Jest to scho-
rzenie powszechne, związane ze
zwiększeniem ciśnienia w układzie
żyły wrotnej lub z czynnikami miejsco-
wymi. Dużą rolę w patogenezie krwa-
wienia odgrywają także predyspo-
zycje ustrojowe. Większość żylaków
odbytu można leczyć zachowawczo,
stosując nasiadówki lub ciągłe kom-
presy i czopki, a także substancje
zmiękczające stolec. W przypadku
ostrego zapalenia żylaków odbytu
bardzo skuteczne może się okazać
leczenie ziołami. Stosowane mogą
być one w formie zewnętrznej do
nasiadówek i kompresów lub też ja-
ko mieszanki recepturowe do użytku
wewnętrznego. Do najczęściej uży-
wanych w chorobie hemoroidalnej
surowców pochodzenia roślinnego
należą:
•
owoc kasztanowca,
•
ziele tysiącznika,
•
kora dębu,
•
kłącze pięciornika,
•
liść orzecha włoskiego,
•
kłącze tataraku,
•
korzeń kobylaka,
•
kłącze wężownika i wiele innych.
Zioła zawierające garbniki:
•
Quercus robur
– dąb szypułkowy
i
Quercus sesilis
- dąb bezszypułko-
wy - surowcem jest kora dębu (Cor-
tex Quercus)
z rodziny Bukowatych
(Fagaceae),
•
Potentilla tormentillae
- pięciornik
kurze ziele, surowcem jest kłącze
pięciornika (Rhizoma
Tormentillae)
z rodziny Różowatych(Rosacaea),
•
Juglands regia
- orzech włoski - su-
rowcem jest liść orzecha (Folium
Juglandis)
z rodziny Orzechowa-
tych (
Juglandaceae),
•
Acorus calamus
- tatarak zwyczaj-
ny - surowcem jest kłącze (Rhizoma
Calami)
z rodziny Obrazkowatych
(Araceae),
•
Camelia sinensis –
herba -
ta - surowcem jest liść herba -
t y (
Fo lium T heae
) z ro d z i ny
Herbatowatych(Theaceae),
•
Polygonum Bistora
- rdest wężownik
- surowcem jest kłacze (Rhizoma
Bistortae)
z rodziny Rdestowatych
(Polygonaceae),
•
Hamamelis virgiana
– oczar - su-
rowcem jest kora (Cortex
Hama-
melidis)
z rodziny Oczarowatych
(Hamamelidaceae),
•
Geranium sp
– bodziszek - z ro-
dziny
Gera -
niacea
- su -
rowcem jest
korzeń (Radix
Geranieae).
Surowce te ze
względu na
znaczną zawar-
tość garbników
wykazują dzia-
łanie ściągają-
ce, antyseptycz-
ne, łagodzą ból,
pieczenie oraz
swędzenie. Po-
nadto uszczel -
niają ściany
drobnych włoś-
niczek, hamują
19
migrację leukocytów, działają prze-
ciwobrzękowo i przeciwzapalnie.
W wyniku uszczelnienia przepływu
przez kapilary, surowce garbnikowe
zapobiegają przenikaniu do krążenia
toksycznych produktów rozpadu tka-
nek. Korzystne działanie garbników
wynika także z ich działania przeciw-
bakteryjnego, skierowanego zwłasz-
cza na drobnoustroje Gram-ujemne.
Kąpiele nasiadowe
Ciepłe kąpiele nie są wskazane przy
stanach zapalnych i mogą pogorszyć
stan chorego. Z tego względu nale-
ży używać tylko ostudzonych prepa-
ratów. Typowym przykładem kąpieli
nasiadowej jest kąpiel z wyciągiem
z kory dębowej, która przy bolesnych
hemoroidach działa łagodząco. Kora
dębowa wchodzi w skład mieszanki:
Rp:
Herba Polygoni avicularis
Herba Salviae
Flos Ulmariae
Cortex Hippocastani
Cortex Quercus aa
50,0
M.f. spec.
Przygotowanie: 3 łyżki stołowe mie-
szanki zalać ok. 2 l zimnej wody i goto-
Farmakoterapia
wać na wolnym ogniu przez 10 minut.
Ostudzić, odlać 1 szklankę odwaru
na wlewkę doodbytniczą, a resztę
wykorzystać do chłodnej nasiadówki
(ok. 30 minut). Mieszanka ta wykazu-
je działanie ściągające, przeciwza-
palne, przeciwbakteryjne oraz lekko
przeciwbólowe.
Ponadto mieszanki ziołowe zawiera-
jące garbniki (korę dębu, liść szałwii,
kłącze pięciornika) oraz ziele skrzypu,
koszyczek rumianku i kłącze kozłka,
poddane wytrawianiu poprzez goto-
wanie, znakomicie łagodzą dolegli-
wości żylakowe, gdy podawane są w
postaci lewatywy i okładów.
Zioła zawierające saponiny
•
Aesculus hippocastanum
- Kasztano-
wiec zwyczajny z rodziny
Hippoca-
stanaceae.
Surowcem leczniczym jest nasienie
-
Semen Hippocastani.
Główną sapo-
niną kasztanowca jest escyna, która
jest mieszaniną kilku substancji triterpe-
nowych aglikonów m.in. protoescyge-
niny i baryngtogeniny C. Mechanizm
działania związków czynnych kaszta-
nowca polega na hamowaniu hialuro-
nidazy, enzymu odpowiedzialnego za
rozkład kwasu hialuronowego, który
jest głównym spoiwem śródbłonka na-
czyń. Escyna wykazuje działanie prze-
ciwwysiękowe i przeciwobrzękowe na
skutek obniżenia przepuszczalności na-
czyń włosowatych. Zmniejsza lepkość
krwi i w pewnym stopniu zapobiega
zakrzepom żylnym. Ekstrakty kaszta-
nowca wykorzystuje się w produkcji
maści, kremów, czopków czy prepa-
ratów doustnych.
Innym przykładem surowca roślin-
nego zawierającego saponiny jest
Ostrokrzew (Ruscus
aculatus).
Wy-
kazuje on działanie przeciwzapalne
oraz zmniejsza nadmierną przepusz-
czalność naczyń włosowatych. Ak-
tywność farmakologiczną saponin
ostrokrzewu wykorzystuje się także
20
w leczeniu przetok odbytu oraz w za-
krzepach.
Surowce flawonoidowe
•
Fagopyrum esculentum,
czyli gryka
należąca do rodziny
Polygonaceae,
stanowi cenny surowiec do otrzymy-
wania m.in. rutyny. Głównym dzia-
łaniem rutyny jest zmniejszenie prze-
puszczalności naczyń włosowatych
oraz wpływ na ich elastyczność.
•
Owoce cytrusowe dostarczają cen-
nych bioflawonoidów, m.in. diosminy
i hesperydyny. Mechanizm ich dzia-
łania polega, podobnie jak w przy-
padku kasztanowca, na hamowaniu
hialuronidazy. Flawonoidy cytrusów
przedłużają działanie witaminy C,
która ochrania ściany naczyń przed
szkodliwymi utleniaczami.
•
Głóg -
Crataegus monogyna
i
Cra-
taegus oxyacanta
z rodziny
Ro-
saccae.
Oba gatunki są bardzo
rozpowszechnione w Europie, Azji
Północnej oraz w Afryce. Główny-
mi związkami czynnymi warunkują-
cymi zwiększenie przepływu krwi
w naczyniach żylnych są oligomery
i polimery katechiny. Związki te roz-
kurczają naczynia żylne oraz uela-
styczniają naczynia.
Podobne związki chemiczne zawiera-
ją nasiona winogron -
Vitis vinifera.
Surowce olejkowe
•
Szałwia lekarska -
Salvia offici-
nalis
z rodziny wargowych (
La-
miaceae).
Surowcem leczniczym
jest liść szałwi -
Folium Salviae.
Ten półkrzew pochodzi z rejonu
Morza Śródziemnego, ale upra-
wiany jest także w Polsce. Olejek
szałwii zawiera do 50% tujonu, ok.
15% cyneolu, kamfory, borneolu.
Surowiec zawiera w swoim skła-
dzie gorzkie laktony diterpenowe,
m.in. kornazol, kwas kornazolowy.
W surowcu obecne są także garb-
niki katechinowe, które odgrywają
znaczna rolę w działaniu surowca.
Napary przygotowane z szałwi
wykazują działanie antyseptyczne
i ściągające.
•
Rumianek pospolity -
Chamomilla
recutita
należy do rodziny złożo-
nych (Asteraceae). Roślina ta jest
bardzo rozpowszechniona w Pol-
sce. Można ją spotkać na łąkach,
nieużytkach, polach itp. Olejek ete-
ryczny rumianku zawiera przede
wszystkim alfa bisabolol, chamazu-
len, fernezen, a także flawonoidy.
Surowiec wykazuje działanie prze-
ciwzapalne.
•
Krwawnik pospolity -
Achillea mille-
folium
podobnie jak rumianek należy
do rodziny
Asteraceae.
W zależno-
ści od chemotypu rośliny zawartość
chamazulenu jest różna i może wy-
nosić nawet 50%. Surowiec wykazu-
je działanie przeciwzapalne, zwią-
zane z zawartością azulenów.
Surowce balsamowe
Najpopularniejszym surowcem roślin-
nym wykorzystywanym w leczeniu
hemoroidów jest
Balsam peruwiański
-
Balsamum peruvianum.
Stanowi on
patologiczną wydzielinę pnia drze-
wa
Myroxylon balsamum,
należące-
go do rodziny
Fabaceae.
Drzewa te
rosną na terenie Ameryki Środkowej,
ale także uprawiane są na Kubie,
Florydzie czy Cejlonie. Surowiec
leczniczy jest gęstą cieczą o bardzo
przyjemnym aromatycznym zapa-
chu. Głównym składnikiem czynnym
surowca jest benzoesan benzylu
oraz cynamonian benzylu, jak rów-
nież wolne kwasy: cynamonow y
i benzoesowy. Balsam peruwiański
ma właściwości przeciwzapalne,
antyseptyczne oraz pobudzające
ziarninowanie. Surowiec ten jest
bardzo często wykorzystywany do
sporządzania czopków przeciwhe-
moroidowych.
mgr farm. Grzegorz Carowicz

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin