2005 05 30 Chodakiewicz Marek Jan - Furia rewolucyjnej zemsty - Recenzja.pdf

(53 KB) Pobierz
Marek J. Chodakiewicz
Furia rewolucyjnej zemsty
Barbarossa 1941
Wojna Sowietów z niemieckimi narodowymi socjalistami, to zderzenie
dwóch pokrewnych, lecz Êmiertelnie wrogich ideologii totalitarnych. Od momentu ataku
Hitlera na Stalina w 1941 roku obie strony konfliktu przeÊciga∏y si´ w okrucieƒstwach.
PrzywykliÊmy skupiaç si´ na ideologicznych uwarunkowaniach mordów; zak∏adaç, ˝e
wynika∏y one g∏ównie (a w∏aÊciwie jedynie) z dalekosi´˝nych planów obu dyktatorów.
395
Chudzicka
30/5/05
11:05
Page 396
Z ksi´garskiej pó∏ki
Tymczasem na brutalizacj´ konfliktu wp∏yn´∏y te˝ inne sprawy, w∏àcznie ze stosunkami
mi´dzy rozmaitymi grupami etnicznymi na Kresach Wschodnich.
Bogdan Musia∏ zrekonstruowa∏ przesz∏oÊç w oparciu o podstawowe niemieckie i
polskie dokumenty, a w tym wszystkie wa˝niejsze zbiory archiwalne w RP i RFN.
Dodatkowo, przeprowadzi∏ kilkadziesiàt wywiadów, zdoby∏ niepublikowane wspomnienia
i inne materia∏y ze zbiorów prywatnych, oraz odniós∏ si´ do wspó∏czesnej prasy od
The
Times
do
Völkischer Beobachter.
Zna równie˝ doskonale literatur´ przedmiotu, którà
cz´stokroç koryguje – w Êwietle swych odkryç – w interesujàcy i nowatorski sposób.
NajwartoÊciowszym aspektem pracy Bogdana Musia∏a jest to, ˝e przypomina
nam jak kapitalne znaczenie dla reakcji ludzkich majà doraêne doznania. Abstrakcyjne
plany przekszta∏cajà si´ pod wp∏ywem reakcji na praktyczne doÊwiadczenia. W wypadku
wojny miedzy III Rzesza a ZSRS ideowa nienawiÊç do komunizmu objawi∏a si´ furià, gdy
niemieccy policjanci i ˝o∏nierze, oraz cz´Êç ludnoÊci cywilnej terenów okupowanych przez
Sowietów, zaszokowani zostali ogromem zbrodni komunistycznych. W wi´zieniach i przy
drogach le˝a∏y stosy stygnàcych trupów tzw. „wrogów ludu”, którzy zostali wymordowani
przez NKWD.
Autor pokaza∏ jak abstrakcyjne, nazistowskie plany masowego mordu na Wscho-
dzie zrealizowa∏y si´ w praktyce z jeszcze straszliwsza brutalnoÊcià, bowiem ludzki apetyt
ku zabijaniu podnieca∏a ˝àdza zemsty. Nie wa˝ne by∏o, ˝e zemsta w wi´kszoÊci wypad-
ków nie by∏a skierowana przeciw prawdziwym sprawcom z NKWD, a g∏ównie przeciw
ludnoÊci ˝ydowskiej. To odczucie s∏usznej zemsty pozwala∏o rozkazodawcom i katom bez-
poÊrednim oraz ich pomocnikom, nie tylko usprawiedliwiç przed sobà samymi ogrom
zbrodni, ale równie˝ zbrodnie te kontynuowaç po pewnym czasie ju˝ na zimno. Póêniej,
pod koniec 1941 roku, gdy ˚ydów i „komisarzy” SS-mani nie byli ju˝ w stanie rozstrzeli-
waç, z pomocà przysz∏a technologia – gaz.
Koncentrujàc si´ na kluczowym okresie lata 1941, Bogdan Musia∏ nie ignoruje
jednak szerokiego kontekstu zdarzeƒ. Dlatego opis pierwszych miesi´cy inwazji niemieck-
iej na wschód poprzedza dog∏´bnà i wnikliwà analizà sytuacji Polski i jej ludnoÊci, a
szczególnie sowieckiej okupacji Kresów Wschodnich po wrzeÊniu 1939 roku. Autor uwa˝a,
˝e wojna wybuch∏a w wyniku antypolskiej zmowy dwóch totalitarnych re˝imów, które
jednakowo ponoszà odpowiedzialnoÊç za kataklizm. Oba by∏y jednakowo zbrodnicze.
Jednak Musia∏ koncentruje si´ tak˝e na innych czynnikach zaostrzajàcych sytu-
acj´ na Kresach Wschodnich RP. Polacy kresowi byli przed wojnà warstwa „uprzywile-
jowanà.” Z nich sk∏ada∏y si´ kulturowe, ekonomiczne, oraz polityczne elity. Sta∏o za nimi
paƒstwo. Obchodzone przez nich Êwi´ta narodowe i inne sposoby publicznego piel´gno-
wania tradycji polskich by∏y odbierane przez ukraiƒskie, bia∏oruskie, ˝ydowskie oraz
litewskie mniejszoÊci jako przyk∏ady „narodowej arogancji i prowokacji.”
Resentymenty mniejszoÊci w pe∏ni wykorzystali Sowieci po rozbiorze RP w 1939
roku. Moskiewscy komuniÊci prowadzili polityk´ eksterminacji elit oraz rabunku gospo-
darki Kresów. Terror dotyka∏ oczywiÊcie nie tylko polskà grup´ etnicznà, ale równie˝ inne
396
Glaukopis nr 2/3-2005
Chudzicka
30/5/05
11:05
Page 397
recenzje.
grupy. Miejscowi zwolennicy nowego systemu denuncjowali i przeÊladowali szczególnie
przedstawicieli polskich elit, ale równie˝ innych, prawdziwych bàdê wydumanych, prze-
ciwników sowieckiej w∏adzy, wywodzàcych si´ ze wszystkich grup narodowoÊciowych.
W ciàgu roku NKWD wymordowa∏ przynajmniej 25 tysi´cy Polaków, w wi´kszoÊci
cz∏onków elit. Ponad 400 tys. obywateli Polski deportowano do Gu∏agu. Bezprawnie
wcielono dziesiàtki tysi´cy do Armii Czerwonej. Na koniec, w czerwcu, lipcu i sierpniu
1941 roku nadesz∏y rzezie wi´êniów podczas ewakuacji wi´zieƒ. Rozstrzelano do 30
tys.obywateli RP.
Na stosy dymiàcych trupów natkn´li si´ wkraczajàcy Niemcy. Wielu ˝o∏nierzy
by∏o zaszokowanych. WÊród lamentów i pot´˝nego smrodu rozk∏adajàcych si´ cia∏ miejs-
cowi Polacy, Ukraiƒcy, Litwini i Bia∏orusini rozpoznawali swych krewnych, przyjació∏ i
sàsiadów. Nowy okupant – witany w wielu miejscach równie˝ przez ludnoÊç polskà jak
wyzwoliciel – przedstawia∏ te masakry jako przyk∏ady „˝ydowsko-komunistycznego” bes-
tialstwa. Okupant sam kara∏ „winnych”, czyli ludnoÊç ˝ydowskà, ale równie˝ zach´ca∏
Ukraiƒców, Litwinow, Bia∏orusinów i Polaków do aktów zemsty na ˚ydach i komu-
nistach. W wielu miejscowoÊciach takie akty antykomunistyczne i anty˝ydowskie
zachodzi∏y spontanicznie tu˝ przed wejÊciem Wehrmachtu, a trwa∏y do momentu uspoko-
jenia furii miejscowych przez Niemców. Co wi´cej, takie lokalne, spontaniczne akty prze-
mocy odbywa∏y si´ równolegle z powstaniem antysowieckim, które wybuch∏o na zachod-
nich rubie˝ach imperium Stalina w czerwcu 1941.
Atakowano wycofujàce si´ oddzia∏y Armii Czerwonej i NKWD. Zabijano kolabo-
rantów. W wi´zieniach miejscowych ˚ydów poni˝ano i zmuszano do czyszczenia i grze-
bania cia∏. W wielu miejscowoÊciach zbiorowo atakowano i mordowano ˚ydów stosujàc
zasad´ odpowiedzialnoÊci zbiorowej. Winni przest´pstw zwykle zdo∏ali uciec wraz z
NKWD. Ci, co zostali, zwykle nie mieli wiele wspólnego z Sowietami. Mimo to na nich
skupi∏ si´ gniew t∏umu jak równie˝ „odwet” Niemców. WÊród nich – g∏ównie ˚ydów –
brano zak∏adników i rozstrzeliwano za masakry NKWDowskie na wi´êniach we Lwowie,
Kolomyji, Z∏oczowie i w innych miejscowoÊciach. Czyni∏y to przede wszystkim oddzia∏y
SS po raz pierwszy „systematycznie
rozstrzeliwujàc tysiàce ˚ydów
[podkreÊlenie Bogdana
Musia∏a].” JednoczeÊnie w wielu wypadkach armia niemiecka zatrzymywa∏a pogromy,
bowiem wojskowym zale˝a∏o na utrzymaniu porzàdku na ty∏ach frontu. Tak wyglàda∏
poczàtek zag∏ady ˚ydów.
Polscy naukowcy oraz historycy-amatorzy powinni jak najszybciej zapoznaç si´ z
faktami i mechanizmami zbrodni i w∏adzy przedstawionymi w tak b∏yskotliwy sposób
przez Bogdana Musia∏a. Praca ta jest jednym z bezwzgl´dnie potrzebnych elementów
korygowania stanu „zniewolonego umys∏u” po 50 latach dyktatury.
Bogdan Musia∏,
„Konterrevolutionäre Elemente sind zu erschiessen”: Die Brutalisierung
397
Zgłoś jeśli naruszono regulamin