Zieliński T. - Hellenizm a Juidaizm.pdf

(17229 KB) Pobierz
Tadeusz
Zieliński
HELLENIZM
A
JUDAIZM
wmd«Wnictwo
adanypaiszafelf
Toruń
2010
S
pis
treści
RELIGIE
ŚWIATA
ANTYCZNEGO.
UKŁAD
CAŁOŚCI DZIEŁA
...
5
6
PEWNIKI....................................................................................................
PRZEDMOWA
DO
WYDANIA
DRUGIEGO..........................................
7
10
PRZEDMOWA
AUTORA...........................................................................
I.
WSTĘP..................................................................................................
§
1.
Hellenizm
i
judaizm
w
stosunku
do
chrześcijaństwa.
Ciągłość
psy­
chologiczna.
Zadanie
niniejszego
zarysu................................................
13
13
§
2.
Świat
helleński
i
hellenistyczny.
Izraelici,
Judejczycy
i
Żydzi.
Pale­
styna
i
rozproszenie....................................................................................
16
§
3.
Geografia
Syropaleętyny:
Syria
Właściwa,
Celesyria
i
Palestyna.
Judea,
Perea,
Samaria,
Galilea, Dziesięciogrodzie.
Fenicja
i
Filistea.
Hellenizacja
Judei
i
Galilei........................................................................
19
§
4.
Historia
Judaizmu
w
Palestynie.
Okresy
perski,
helleno-egipski,
helleno-syryjski
(powstanie
machabejskie
i
Hasmoneusze)
i
rzymski
(Herod
i
Herodydzi;
koniec
judaizmu)...................................................
25
§
5.
Judaizm
w
rozproszeniu.
Egipt,
Cyrena,
Mezopotamia,
Anatolia,
Grecja
z
Macedonią,
Italia,
Zachód.
Ilość
Judejczyków
w
rozproszeniu,
ich
mowa......................................................................................................
31
§
6.
Duch
niniejszego
zarysu.
Jego
niezbędna
hellenocentryczność.
Dusza
helleńska
na
rozdrożu.....................................................................
36
38
II.
JEHOWA............................................................................................
§
7.
„Bóg
jest
jeden”.
Dwuznaczność
tego
dogmatu.
Monoteizm
a
po-
liteizm.
Błędność
tego
rozgraniczenia...................................................
38
§
8.
Zewnętrzny
wygląd.
Antropomorfizm.
Jego
stopniowe
usunięcie.
Imię
Boga.
Retuszowanie
antropomorfizmu
w
Septuagincie.
Hagada.
Alegoryzacja
i
Filon....................................................................................
43
§
9.
Jehowa
w
stosunku
do
Izraela.
Narodowość
i
uniwersalizm.
Uni­
wersalizm
absolutny
Hellenów,
agonistyczny
i
potencjalny
Judejczy­
ków
...............................................................................................................
48
§10.
Pierwiastki
politeizmu.
Angelologia.
Demonologia
Platona
i
an-
gelologia
judaizmu....................................................................................
54
§11.
Pallada
jako
„paredros”
Zeusa.
Pallada
i
Mądrość.
Nauka
o
hi-
postazach.
Chwała,
Duch,Imię,
Przymioty,
Słowo
i
Logos...................
58
63
III.
OBJAWIENIA
SIĘ
JEHOWY...........................................................
§
12.
Potrójność
objawienia
się
bóstwa.
Porównanie
judaizmu
z
helle­
nizmem
.......................................................................................................
63
§13
.
Objawienie
się
bóstwa
w
dobrym.
Moralizacja
bóstwa
u
Helle­
nów.
Od
Homera
do
Platona.
Nathan
i
Tyrezjasz.
Canaanici
i
Amale-
kici...............................................................................................................
64
§14
.
Bóg
zawistny,
gniewny,
zmienny.
Usunięcie
tych
wyobrażeń.
Teo­
ria
„sprawiedliwej
obłudy”
w
hellenizmie
i
w
Piśmie;
„zatwardzenie
serca”............................................................................................................
69
§15
.
Dualizm
kosmogoniczny
u
Hellenów.
Zarodki
dualizmu
etyczne­
go.
Dualizm
etyczny
w
judaizmie.
Demonologia;
szatan;
Lewiatan
.
.
74
§16
.
Objawienie
się
bóstwa
w
prawdzie.
„W
Bogu
jest
prawda”.
Man­
tyka
w
Grecji
i
w
Palestynie.
Prawdziwość
próbą
proroków.
Wyrocz­
nia
delficka.
Izajasz.
Jeremiasz
i
tragedia
proroctwa.
Ezechiel.
Teoria
i
praktyka....................................................................................................
78
§17
.
„W
prawdzie
jest
bóg”.
Apollo
i
Pitagoras.
Jeremiasz
i
prorocy
greccy.
Prawda
i
nauka.
Stanowisko
judaizmu
względem
nauki:
1)
po­
gardliwe,
2)
zaborcze.................................................................................
85
§
18.
Objawienie
się
bóstwa
w
pięknie.
Piękna
przyroda;
stosunek
do
niej
judaizmu.
Zboczenia
psalmistów.
Piękno
w
sztuce.
Zakaz
Mojże­
sza.
Jego
skutki:
zagłada
sztuki...............................................................
92
IV
JEHOWA
I
JEGO
LUD............................................................................
101
§
19.
Objawienie
się
Jehowy
w
mocy.
Próba
Eliasza.
„Wyciągnięta
ręka”
i
„nawiedzenie”.....................................................................................
101
§
20.
Religia
Jehowy
jako
religia
strachu.
Obowiązkowość
bezgranicz­
nego
posłuszeństwa.
Charakter
przykazań.
Tragedia
wiecznego
żyda
.
.
105
§
21.
Obrzezanie
jako
przymierze.
Brak
jego
umotywowania.
Praktyka
względem
obcych:
polowanie
na
odrzezki
i
przymusowe
obrzezanie.
Praktyka
względem
swoich:
curti
Judaei
i
męczeństwo
śmieszności.
.
.
109
§
22.
Jednostronność
przymierza:
kobiety.
Ich
upośledzenie
religijne.
Modlitwa
r.
Meira.
Wielożeństwo:
„Miła”
i
„omierzła”.
Rozwód
z
po­
wodu
„plugastwa”.
Porównanie
z
Hellenką:
„Melanippa”
Eurypidesa.
Kolczyki
do
nosa
i
łańcuchy
do
nóg.
Hellenizacja
tradycji
o
nich.
Nie­
udolność
apologii;
„chora
z
miłości”.
Sara,
Holdama;
r.
Meir
i
Sokra­
tes.
Polepszenie
pod
wpływem
hellenizacji................................................
114
§
23.
Szabat
jako
święto
tygodniowe;
jego
racja
bytu
u
Izraelitów
i
brak
tej
racji
w
świecie
grecko-rzymskim.
Spaczenie
tej
racji
w
judaizmie.
Przesada
w
wymaganiu
odpoczynku:
przymusowa
zupełna
bezczyn­
ność.
Przesada
kary
za
naruszenie
szabatu.
Oszukiwanie
Boga,
„eru-
by”.
Korzystanie
z
pracy
gojów,
praca
żołnierska.
Zapatrywanie
się
na
szabat
świata
grecko-rzymskiego...................................................................
128
§
24.
Czystość
rytualna.
Czyste
i
nieczyste
jadła.
Stosunek
do
gościn­
ności
helleńskiej.
Zakaz
krwi
i
„gotowania
koźlęcia
w
mleku
jego
mat­
ki”
z
jego
„ogrodzeniem”.
Zmora
nieczystości
kobiecej.
Zmora
bałwo­
chwalstwa.
Zasada
Szajloka
i
helleństwo....................................................
140
V
ZAŚWIAT....................................................................................................
150
§
25.
Dusza
u
Hellenów.
Reforma
homerycka.
Hades.
Filonomizm
i
on-
tonomizm.
Opanowanie
eschatologii
przez
ideę
sprawiedliwości.
Mi­
steria
eleuzyńskie.
Troistość
zaświata.
Grzechy
„uleczalne”
i
idea
czyść­
ca.
Raj
niebieski
i
siedem
grzechów
głównych.
Stosunek
żywych
do
dusz
zmarłych:
miłość
przewodnicząca.......................................................150
§
26.
Dusza
u
Izraelitów,
doczesność
ich
religii.
Filonomizm
Tory
i
on-
tonomizm
proroków.
Problem
Joba
i
jego
zasadnicza
nierozwiązalność
w
religii
Jehowy.
Reforma
czasów
machabejskich:
idea
zmartwychwsta-
Zgłoś jeśli naruszono regulamin