Chrostowski W. - Komentarz historyczno-kulturowy do Biblii Hebrajskiej.pdf

(93854 KB) Pobierz
KOMENTARZ
historyczno-kulturowy
do
BIBLII
HEBRAJSKIEJ
Redakcja
naukowa
wydania
polskiego
Waldemar
Chrostowski
Warszawa
Copyright
fór
the
Polish
eclition
© 2005
by
Oficyna
Wydawnicza
„Yocatio”
.
SPIS
TREŚCI
Przedmowa
redaktora
naukowego
Prymasowskiej
Serii
Biblijnej:....................
IX
Wstęp................................................................
XI
Księga
Ezdrasza...........................................
515
Księga
Nehemiasza......................................
530
Księga
Estery.................................................
543
Herodot........................................................
543
PIĘCIOKSIĄG
Wprowadzenie...................................................
1
Księga
Rodzaju.................................................
7
Mitologia
Bliskiego
Wschodu
a
Stały
Testament.....................................
10
Opowieści
o
potopie
.........................................18
Religia
Abrahama
............................................
29
Główne
szlaki
handlowe
starożytnego
Bliskiego
Wschodu............
59
KSIĘGI
MĄDROŚCIOWE
I
POETYCKIE
Wprowadzenie...............................................
553
Księga
Hioba.................................................
557
Zasada
odpłaty...............................................
559
Księga
Psalmów
..........................................
577
Księga
Przysłów............................................
634
Paralele
motywów
z
Księgi
Przysłów
w
utworach
ze
starożytnego
Bliskiego
Wschodu
.................................
634
Wjaki
sposób
posługiwano
się
przysłowiami............................................
636
Przysłowia
jako
prawdy
ogólne.........
..
639
Księga
Koheleta...........................................
647
Księga
Wyjścia.................................................
65
Data
wyjścia
Izraelitów
z
Egiptu
...................
78
Księga
Kapłańska........................................
115
Księga
Liczb..................................................
143
Księga
Powtórzonego
Prawa......................
175
Przymierza
i
traktaty
na
starożytnym
Bliskim
Wschodzie
..................................
178
KSIĘGI
HISTORYCZNE
Wprowadzenie.............................................
221
Pieśń
nad
Pieśniami
...................................
654
Metafory
o
charakterze
seksualnym
.............
654
Księga
Jozuego..................
225
Egipskie
przekazy
na
temat
Kanaanu
i
Izraela....................................
228
Księga
Sędziów..............................................
260
Klimat
polityczny
w
okresie
wczesnego
żelaza..................
286
Księga
Rut.....................................................
301
KSIĘGI
PROROCKIE
Wprowadzenie...............................................
661
Księga
Izajasza..............................................
663
Wyobrażenia
życia
pośmiertnego
w
Izraelu
i
na
Bliskim
Wschodzie...............
683
Księga
Jeremiasza.......................................
731
Pieczęcie
i
bulle............................................
760
Lamentacje
...................................................
783
Starożytne
lamentacje
z
powodu
upadku
miast
........................
784
Pierwsza
Księga
Samuela............................
307
Druga
Księga
Samuela................................
354
Pierwsza Księga
Królewska.......................
393
Druga
Księga
Królewska............................
428
Zachodnie
kampanie
Tiglat-Pilesera
III}
734-732przed
Chr...................................
448
Księga
Ezechiela..........................................
787
Księga
Daniela..............................................
834
Akadyjskie
apokalipsy...................................
859
Księga
Ozeasza.............................................
861
Pierwsza
Księga
Kronik..............................
461
Znaczenie
rodowodów
dla
czytelników
okresupowygnaniowego..........................
461
Druga
Księga
Kronik.................................
470
Inskrypcje
Sennacheryba..............................
506
Lakisz...........................................................
509
Księga
Joela...................................................
871
Dzień
Jahwe.................................................
874
Księga
Amosa................................................
876
Zmiany
ekonomiczne
oraz
klasy
społeczne
iv
Izraelu
w
VIII
iv.
przed
Chr.
................
882
Księga
Abdiasza.............................
..........
890
Księga
Jonasza............................
893
Księga
Micheasza
......................................
897
Księga
Nahuma......................
905
Księga
Habakuka........................................
910
Księga
Sofoniasza.......................
914
Księga
Aggeusza......................................
917
Księga
Zachariasza.....................
919
Literatura
apokaliptyczna
........ .
919
Podsumowanie
związków
łączących
odbudowę
świątyni
z
wizjami
Zachariasza
.............................................
925
Księga
Malachiasza....................................
933
Glosariusz.....................................................937
Bibliografia.................................................
943
Komentarze
i
inne
źródła
............................
946
Tablice..............................
....951
Przedmowa
redaktora
naukowego
„Prymasowskiej
Serii
Biblijnej”
Komentarz
historyczno-kulturowy
do
Biblii
Hebrajskiej
to
w
polskim
piśmiennictwie
biblijnym
dzieło
niezwykle
potrzebne
i
ważne.
Znaczący
wkład
rodzimych
specjalistów
i
przekłady
z
języ­
ków
obcych
sprawiły,
że
mamy
znaczne
osiągnięcia
w
zgłębianiu
i
przedstawianiu
teologicznego
orędzia
Pisma
Świętego.
Szeroko
pojęty
kontekst
historyczno-kulturowy
także
doczekał
się
na­
świetlenia,
ale
w
tej
dziedzinie
oczekiwania
i
możliwości
są
ogromne.
Jeden
z
poprzednich,
16.
tom
„Prymasowskiej
Serii
Biblijnej”,
stanowił
Komentarz
historyczno-kulturowy
do
Nowego
Testamentu.
Brakowało
kompendium
obejmującego
rozmaite
aspekty
historyczno-kulturowego
podłoża
i
zaplecza
starotestamentowych
ksiąg
świętych
i
temu
zapotrzebowaniu
wychodzi
na­
przeciw
niniejsza
publikacja.
Prawidłowe
i
coraz
pełniejsze
poznawanie
religijnego
i
teologicz­
nego
bogactwa
Biblii
zależy
w
dużym
stopniu
od
poprawnej
znajomości
i
uwzględniania
realiów,
w
jakich
urzeczywistnił
się
Boży
plan
zbawienia.
Biblia
Hebrajska
nie
jest
tym
samym,
co
Stary
Testament.
Wśród
najważniejszych
kryteriów
przesądzających
o
jej
tożsamości
jest
nie
tylko
język
hebrajski
(mówiąc
dokładnie,
dwa
języki:
hebrajski
i
aramejski),
lecz
i
żydowska
(mówiąc
dokładnie,
rabiniczna)
koncepcja
kanonu
ksiąg
świętych.
Kanon
żydowski
tworzą
trzy
zbiory:
Tora,
znana
jako
Pięcioksiąg
Mojżesza,
Newiim,
czyli
Prorocy,
oraz
Ketuwim,
czyli
Pisma.
Od
pierwszych
liter
tych
nazw
urobiono
określenie
„TaNaK”,
chętnie
używane
przez
wyznawców
judaizmu.
Taki
sam
kanon,
traktowany
jako
pierwsza
część
Biblii,
przyjmują
Kościoły
protestanckie,
podczas
gdy
katolicki
i
prawosławny
kanon
starotestamentowych
ksiąg
świętych
jest
obszerniejszy.
Obok
ksiąg
składających
się
na
Biblię
Hebrajską,
uznawanych
za
protokanoniczne,
zawiera
on
również
księgi
napisane
albo
za­
chowane
w
języku
greckim,
uznawane
za
deutero-
lub
wtórnokanoniczne.
Są
to:
Księga
Tobia­
sza,
Księga
Judyty,
Pierwsza
i
Druga
Księga
Machabejska,
Księga
Mądrości,
Mądrość
Syracha
(Eklezjastyk)
i
Księga
Barucha.
Niniejszy
komentarz
ich
nie
obejmuje.
Po
pierwsze,
został
opra­
cowany
przez
uczonych
protestanckich.
Po
drugie,
księgi
deuterokanoniczne
powstały
pod
ko­
niec
ery
przedchrześcijańskiej
w
środowisku
hellenistycznym
lub
zhellenizowanym,
a
więc
ich
kontekst
historyczno-kulturowy
jest
odmienny
niż
kontekst
ksiąg
protokanonicznych.
Czasami,
jak
w
przypadku
ksiąg
mądrościowych,
różnice
nie
są
wielkie,
ale
istnieją.
W
tym
miejscu
nasu­
wa
się
postulat
opracowania
analogicznego
komentarza
właśnie
do
ksiąg
deuterokanonicznych,
tak
by
cały
katolicki
i
prawosławny
kanon
Starego
Testamentu
odsłonił
historyczno-kulturowe
tło
swojej
genezy
i
oddziaływania.
Takie
dzieło
mogłoby
powstać
w
Polsce,
jako
rezultat
współ­
pracy
naszych
biblistów,
historyków
i
literaturoznawców
zajmujących
się
badaniami
Śródziem-
nomorza
oraz
kultury
żydowskiej
i
hellenistycznej.
Mimo
że
przedmiotem
Komentarza
jest
Biblia
Hebrajska,
układ
ksiąg
w
niniejszym
tomie
nie
pokrywa
się
z
kolejnością
i
zawartością
jej
zbiorów.
Cztery
części,
opatrzone
tytułami
Pięcioksiąg,
Księgi
historyczne,
Księgi
mądrościowe
i
poetyckie
oraz
Księgi
prorockie,
naśladują
układ
przyjęty
w
Septuagincie.
Trzeba
podkreślić,
że
Septuaginta
to
nie
tylko
przekład
hebraj­
skich
i
aramejskich
ksiąg
świętych
na
język
grecki,
dokonany
w
ostatnich
stuleciach
ery
przed­
chrześcijańskiej,
ale
prawdziwa
Biblia
Grecka.
Nie
była
ona
wyłącznie
Biblią
judaizmu
helleni­
stycznego,
znano
ją
bowiem
i
używano
jej
także
w
Palestynie.
Opracowana
na
terenie
Egiptu
jest
świadectwem
tego,
że
„pod
murami
Aleksandrii”
judaizm
schyłku
czasów
Pierwszego
Przymie­
rza
uzyskał
kształt,
w
jakim
wszedł
w
czasy
Nowego
Przymierza.
Nic
zatem
dziwnego,
że
Septu­
aginta
stała
się
Biblią
autorów
Nowego
Testamentu
i
Kościoła
apostolskiego,
a
potem
Biblią

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin