Fotografia_e_0moj.pdf

(45 KB) Pobierz
Słowo od autorów
Studia zawarte w niniejszym zbiorze poświęcone są kwestii odradzania
się mitów w literaturze powszechnej XX i XXI wieku. Ich autorzy sta-
rali się odpowiedzieć na następujące pytania: w jakim celu pisarze tego
okresu sięgają po opowieści mityczne, w jaki sposób mity funkcjonują
w tworzonych przez nich dziełach oraz co pozostaje z tradycyjnych mi-
tów poddanych twórczej reinterpretacji.
W artykule otwierającym zbiór Gabriel Borowski zastanawia się nad
trwałością potencjału poznawczego mitów greckich w brazylijskiej rze-
czywistości językowo-kulturowej, która nie ma bezpośredniego, niejako
genetycznego, związku z dziedzictwem europejskiego antyku. Przez anali-
zę form obecności struktur mitycznych w wybranych utworach autorstwa
Nelsona Rodriguesa i Viniciusa de Moraesa, a przede wszystkim Chico
Buarque i Paulo Pontesa autor proponuje funkcjonalną klasyfikację mitu
– wyróżnia rolę archetypu, wzorca estetycznego i narzędzia krytyki spo-
łecznej.
Ewa Brzeska, analizując różne warianty relacji między Orfeuszem
i Eurydyką w utworach pisarzy francuskich XX wieku, wykazuje, że we
współczesnych wersjach mitu, tradycyjnie uznawanego za opowieść
o zwycięstwie miłości nad śmiercią, mityczny rdzeń jest zredukowany do
dwóch zaledwie mitemów – motywów nostalgii i podróży.
W swoim studium Maciej Falski przygląda się wybranym powieściom
chorwackim i bośniackim, reprezentującym pewien rozpowszechniony
typ postawy wobec jugosłowiańskiej przeszłości. Badane narracje opar-
te są na aktualizacji mitu arkadyjskiego i wpisują się w długą tradycję
obrazowania społecznej idylli sprowadzającej się do dwóch kluczowych
kategorii: bezczasowości i codzienności.
Marzena Karwowska podejmuje próbę interpretacji dramatu Tadeusza
Micińskiego z wykorzystaniem narzędzi badawczych mitokrytyki, współ-
14
Słowo od autorów
czesnej szkoły hermeneutyki tekstu literackiego, zainicjowanej przez
Gilberta Duranda. Zgodnie z przyjętą perspektywą badawczą autorka wy-
odrębnia w tekście wiodące figury wyobrażeniowe, które składają się na
mityczne układy synchroniczne dzieła, oraz śledzi, w jaki sposób wyod-
rębnione uniwersalne mitemy funkcjonują w dziele literackim i jakiemu
przetworzeniu uległy w wyobraźni autora
Bazylissy Teofanu.
Artykuł Marcina Klika poświęcony jest trzem francuskim wersjom
mitu o Edypie stworzonym przez André Gide’a, Jeana Cocteau i Alaina
Robbe-Grilleta. Autor analizuje różne strategie dialogu z tradycją sto-
sowane przez pisarzy – transwaloryzację opowieści mitycznej, nadreali-
styczną interpretację mitu, w której przejawia się tęsknota za
sacrum,
oraz
dekonstrukcję mitycznej fabuły.
Elżbieta Kunicka podejmuje się interpretacji mitu Pigmaliona w far-
sie
Pan Pigmalion
Jacinta Graua. Opowieść mityczna aktualizuje się w tym
utworze poprzez dwa podstawowe zagadnienia: akt tworzenia oraz rela-
cję między twórcą a tworzywem. Z tej perspektywy badaczka analizuje
szczególną rolę lalki: z jednej strony figury teatralnej szczególnie cenionej
przez reformatorów teatru, a z drugiej – metaforycznego przedstawienia
człowieka uwikłanego w doświadczenia pierwszych dekad XX wieku.
Artykuł Doroty Nowak-Baranowskiej opisuje przejawianie się struktur
mitologicznych, zwłaszcza paradygmatu kosmogonicznego, w literaturze
popularnej połowy XX wieku na przykładzie dwóch powieści
science-fiction
–
Pianoli
Kurta Vonneguta oraz
Mechanicznej pomarańczy
Anthony’ego Bur-
gessa. W obu tekstach schemat mitu założycielskiego uległ rozbiciu i roz-
proszeniu, wpisując się zarazem w nowe konfiguracje tekstualne.
Paweł Piszczatowski zastanawia się nad funkcjonowaniem biblijnego
Exodusu
i mitu o Argonautach w wierszu
I z książką z Tarusy
Paula Cela-
na. Mityczna tkanka świętych dziejów Izraela, intertekstualnie spleciona
z motywem wyprawy Argonautów do Kolchidy, staje się w analizowa-
nym utworze osnową poetyckiej materii utkanej ze strzępów mitycznych
historii i upamiętniających je rytuałów w taki sposób, by dało się z niej
wykruszyć mityczne imię utopijnego i atopicznego nie-miejsca, materia-
lizującego się w dźwięczności samego języka i kartografii nieba odtwa-
rzającego (w warstwie nazewnictwa) porządek mitycznego uniwersum,
tworząc złudzenie jego odległej materialności.
Piotr Sadkowski podejmuje rozważania na temat przekształceń mitu
Odyseusza we francuskojęzycznym pisarstwie migracyjnym na przełomie
XX i XXI wieku. Analiza dziesięciu opowiadań odysejskich, czyli fikcji,
w których motyw podróży łączy się z narracyjnymi próbami scalenia toż-
samości wygnańca, pozwala wyodrębnić trzy typy transformacji mitu (Ita-
Kup książkę
Słowo od autorów
15
ka odnaleziona, przemieszczona i pomnożona/rozproszona) w zależności
od sposobu identyfikacji bohatera z odnajdywaną przestrzenią.
W swoim artykule Sylwia Izabela Schab przedstawia dwie współ-
czesne odsłony mitologii nordyckiej w literaturze duńskiej. Opowiadania
mitologiczne Villy’ego Sørensena i powieść Janne Teller, których punkt
kulminacyjny stanowi opowieść o końcu świata, Ragnaröku, zostały usy-
tuowane w kontekście społecznym i odczytane jako krytyka społeczeń-
stwa duńskiego oraz wykładnia kondycji współczesnego człowieka.
Marzena Sokołowska-Paryż analizuje wybrane utwory brytyjskiego
poety Petera Readinga jako dosłowne „odczytanie” mitów unaoczniające
skłonność
homo sapiens
do przemocy, a ostatecznie do samozniszczenia,
w kontekście postmodernistyczno-katastroficznej „narracji” poetyckiej
o końcu brytyjskiej hegemonii kulturowej, dezintegracji życia społeczne-
go, wszechobecnej przemocy, wojnach niszczących ludzkość oraz zapaści
ekologicznej zagrażającej całej planecie. Ponadto badaczka podejmuje
kwestię wykorzystania przez poetę literatury anglosaksońskiej jako istot-
nego równoważnika dla mitologii antycznej, tworząc dualistyczny obraz
człowieka świata współczesnego (ofiara i oprawca).
Marta Wimmer przygląda się procesowi aktualizacji mitu w
Trylogii
Demeter
Barbary Frischmuth. Austriacka pisarka nie ogranicza się do tra-
dycyjnego przedstawienia Demeter jako matki opłakującej utraconą córkę
Persefonę, lecz stara się pokazać różne aspekty mitu i kultu greckiej bo-
gini.
Justyna Zych analizuje bardzo złożony wariant literackiej retranskryp-
cji mitu o Tezeuszu i Ariadnie, jakim jest powieść Michela Butora
Odmia-
ny czasu.
Jej fabuła zdaje się uwspółcześnioną wersją tej historii znanej
z mitologii. Jednak utwór tylko pozornie powiela mityczny scenariusz,
a w rzeczywistości go deformuje. Francuski pisarz stwarza postaci i sytu-
acje łudząco podobne do archaicznego pierwowzoru, ale każe im działać
i rozwijać się zupełnie inaczej, niż przewiduje mityczny schemat fabu-
larny. Zniekształcenie to jest widoczne przede wszystkim na przykładzie
głównego bohatera, którego Butor degraduje do roli bezwolnego i nie-
udolnego antyherosa.
Autorzy mają nadzieję, że niniejszy zbiór pomoże Czytelnikom w od-
powiedzi na pytanie, czy literatura XX i XXI wieku, w której tradycyjne
opowieści mityczne są często traktowane z dystansem czy wręcz z nieuf-
nością, jest rzeczywiście przestrzenią palingenezy mitu.
Autorzy
Kup książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin