Historyczne Bitwy 029 - Narwik 1940, Janusz Odziemkowski.pdf

(4086 KB) Pobierz
HISTORYCZNE
BITWY
JANUSZ
ODZIEMKOWSKI
NARWIK 1940
Wydawnictwo
Ministerstwa Obrony
Warszawa 1988
Narodowej
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustrację na
obwolucie projektował: Konstanty
M.
Sopoćko
Redaktor: Jacek Biernacki
Opracowanie kartograficzne: Maria Stępniowska
Redaktor techniczny: Anna Lasocka
© Copyright by Wydawnictwo Ministerstwa Obrony
Narodowej
Warszawa 1988. Wydanie I
ISBN 83-11-07528-8
DLACZEGO NORWEGIA?
Gdy nad r a n e m 9 kwietnia 1940 r. siły zbrojne I I I Rzeszy bez
wypowiedzenia wojny wtargnęły na t e r y t o r i u m Norwegii, nie
tyle forma napaści — atak na Polskę dowiódł, że hitlerowskie
Niemcy bez skrupułów łamią praw o międzynarodowe — ile jej
kierunek był zaskoczeniem dla wielu postronnych obserwatorów.
Dlaczego właśnie Norwegia, kraj liczący niespełna 3 mln
mieszkańców, położony na peryferiach Europy i prowadzący
politykę neutralistyczną, padł ofiarą brutalnej, nie sprowoko-
wanej agresji?
Zagadnienie okupowania Norwegii było rozważane przez
niemieckich teoretyków wojskowych od kilku lat. W 1928 r.
ukazała się w N i e m c z e c h książka opatrzona t y t u ł e m
Die See —
Strategie des Weltkrieges.
Jej autor, wiceadm. Wo lfgang W e g e -
ner, analizując przebieg I wojny światowej na m o r z u , doszedł
do wniosku, iż d o w ó d z t w o niemieckie popełniło wielki błąd
zamykając okręty n a w o d n e w Zatoce Helgolandzkiej, zamiast
pokusić się o zdobycie śmiałym atakiem baz d u ń s k i c h i n o r w e -
skich. Gdyby w 1914 r. Niemcy zajęły Norwegię — dowodził
Wegener — flota, dysponu jąc portami ukrytymi w łatwych do
o b r o n y f io rd ach , mogłaby przerwać blokadę brytyjską i zagra-
żać k o m u n i k a c j o m sprzymierzonych na północnym Atlantyku.
Tezy W e g e n e r a znalazły zrozumienie wśród sztabowców i poli-
tyków m a r z ą c y c h o odwecie za „ h a ń b ę W e r s a l u " . P o g l ą d , że
6
w razie konfliktu z Wielką Brytanią Niemcy muszą zająć całe
wybrzeże atlantyckie Półwyspu Skandynawskiego, został wyra-
żony między i n n y m i w
Mein Kampf
Adolfa Hitlera.
W drugiej połowie lat trzydziestych znaczenie Norwegii
uwypuklił szybki rozwój lotnictwa wojskowego. Samoloty star-
t u j ą c e z lotnisk położonych na t e r y t o r i u m tego kraju mogły ata-
kować p ó ł n o c n o - w s c h o d n i e wybrzeża Anglii i bazę Home
Fleet
1
w Scapa F l o w na O r k a d a c h . Obok względów strategi-
cznych za okupowaniem Norwegii przemawiały a r g u m e n t y na-
t u r y gospodarczej. K r a j o w e , niskoprocentowe złoża r u d żelaza
pokrywały zaledwie cząstkę p o t r z e b niemieckiego przemysłu
zbrojeniowego. W 1938 r. I I I Rzesza importowała 22 mln ton
r u d y ; 40% i m p o r t u pochodziło ze Szwecji. Po w y b u c h u wojny
blokada przecięła dostawy zamorskie, toteż niezmiernie istotna
stała się kwestia zabezpieczenia transportu r u d y skandynawskiej.
Przez osiem miesięcy w roku ładunki szły ze szwedzkiego portu
Lulea w Zatoce Botnickiej. Zimą natomiast, gdy lody uniemoż-
liwiały żeglugę na p ó ł n o c n o - w s c h o d n i m Bałtyku, większość ru-
dy przewożono koleją do niezamarzającego p o r t u Narwik
w północnej Norwegii, a s t a m t ą d statkami do Niemiec. Paryski
k o m e n t a t o r radiowy mówił o t y m porcie: „ N a r w i k jest obecnie
po p ro s tu ma gazyne m dla niemieckiego przemysłu zbrojenio-
wego. Hitlerowskie statki handlowe, przepłynąwszy przez szwe-
dzkie i norweskie wody terytorialne, zabierają swój cenny ładu-
nek i wracają do Rzeszy tą samą, bezpieczną d r o g ą "
2
.
Słowa F r a n c u z a nie były dalekie od prawdy. N a r w i k przeła-
dował w 1939 r. 46,7% szwedzkiej r u d y . N i e m a l całą drogę
z pó łnoc nej Norwegii statki niemieckie odbywały przez norwe-
skie i szwedzkie wody terytorialne, co praktycznie uniemożli-
wiało interwencję floty brytyjskiej. K r a j fiordów miał też inne
bogactwa n a t u r a l n e p o t r z e b n e I I I Rzeszy: w o l f r a m , miedź,
Home Fleet (Flota Macierzysta) — w 1939 r. składała się z 8 pancerników
i krążowników liniowych, 2 lotniskowców, 16 krążowników i 17 niszczycieli. Jej
zadanie polegało głównie na blokowaniu szlaków wiodących z Morza Północne-
go na Atlantyk i wciąganiu floty nieprzyjaciela do walki przy każdej nadarzają-
cej się sposobności.
2
J. W a a g e,
The Narvik Campaign,
London 1964, s. 30.
1
Zgłoś jeśli naruszono regulamin