Piotr Mazur - Zawód nauczyciela w ciągu dziejów.pdf

(3959 KB) Pobierz
Piotr Mazur
Zawód nauczyciela
w ciągu dziejów
Skrypt dla studentów z historii wychowania
Chełm 2015
Recenzent:
Prof. nadzw. dr hab. Andrzej Stępnik
Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie
Korekta:
Magdalena Tchórz-Wójtowicz
Skład:
Piotr Mazur
Projekt okładki:
Mariusz Maciuk
Grafiki okładki pochodzą od użytkownika
Freepik z portalu
www.flaticon.com
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W CHEŁMIE
UL. POCZTOWA 54, 22-100 CHEŁM
WWW.PWSZ.CHELM.PL
ISBN
978-83-61149-27-9
SPIS TREŚCI
Wstęp......................................................................................................................................... 5
Rozdział I .................................................................................................................................. 9
Mistrz starożytny..................................................................................................................... 9
Rozdział II............................................................................................................................... 27
Średniowieczny nauczyciel .................................................................................................. 27
Rozdział III ............................................................................................................................. 37
Humanistyczny pedagog ..................................................................................................... 37
Rozdział IV ............................................................................................................................. 49
Nauczyciel czasów oświecenia ............................................................................................ 49
Rozdział V .............................................................................................................................. 67
Nauczyciel XIX wieku .......................................................................................................... 67
Rozdział VI ............................................................................................................................. 87
Pedagog w czasach współczesnych .................................................................................... 87
Zakończenie ......................................................................................................................... 115
Bibliografia ........................................................................................................................... 117
WSTĘP
Pojęcie „nauczyciel” od zawsze łączone było z osobą, która nauczała. Termin ten był
zarezerwowany dla nauczyciela instytucjonalnego, którego wyróżnia udział w procesach
uspołeczniania młodych pokoleń, przekazywania im dziedzictwa kulturowego w wymiarze
globalnym oraz doświadczenie bliskiej zbiorowości społecznej, jej życia materialnego
i przejawów kultury. Na przestrzeni wieków zmieniały się nazwy tych, którzy pełnili funkcje
edukacyjne: „starszyzna rodowa”, kapłani, magowie, guwernerzy, po współczesnych
nauczycieli zatrudnionych w różnych instytucjach oświatowo-wychowawczych
i opiekuńczych
1
.
Zawód nauczycielski należy do najstarszych zawodów na świecie, gdyż nauczanie
i wychowanie towarzyszy człowiekowi już od czasów pierwotnych wspólnot. Pierwszy
w dziejach świata nauczyciel rozpoczął swoją pracę około 2200 lat p.n.e. Miejsce i rola, jaką
ma pełnić nauczyciel w społeczeństwie, była i jest „wypadkową” określonych potrzeb
społecznych i interesu społecznego
2
.
Kim jest nauczyciel? Jaką rolę pełni w społeczeństwie? Jakie jest jego najważniejsze
zadanie? Każde pokolenie poszukuje odpowiedzi na te fundamentalne pytania dotyczące misji
i powołania nauczycielskiego. W niniejszej pracy chciałbym przedstawić zawód nauczyciela
na przestrzeni wieków – jaki był jego status społeczny, jakie były wymagania i oczekiwania
społeczeństwa, jakie były jego główne obowiązki i zadania.
Rozwój edukacji jest ściśle powiązany z rozwojem gospodarki, kultury i nauki. Ogromny
wpływ na poziom nauczania mają również czynniki społeczno-polityczne. Obserwując polską
rzeczywistość edukacyjną należy zaznaczyć, że niewątpliwie sporą rolę na obecny stan
jakości szkolnictwa ma również upadek autorytetów, brak nowych wzorów, odniesień,
niejasne perspektywy na przyszłość.
W prowadzonej debacie nad stanem polskiej edukacji zwraca się uwagę na malejący
autorytet nauczycieli w społeczeństwie. W ciągu ostatnich lat wyraźnie uległa zmianie
społeczna ocena osoby i roli nauczyciela. Niestety, w głównej mierze to sami nauczyciele
przyczyniają się do niskiej oceny ich pracy. W literaturze przedmiotu podkreśla się, iż zespół
wypalenia zawodowego dotyczy wyłącznie sytuacji związanych z pracą zawodową
(tj. niskiego statusu społecznego i materialnego, nadmiernych wymagań i niejednoznaczności
zadań, niewłaściwych relacji interpersonalnych, braku społecznego wsparcia i opieki
1
Por. H. Kwiatkowska,
Pedeutologia,
Warszawa 2008, s. 24-25. Zob. R. Wroczyński,
Z badań nad dziejami
zawodu nauczycielskiego w Polsce,
w:
Z badań nad zawodem nauczyciela,
red. S. Krawcewicza, Warszawa
1979, s. 384-399.
2
Por. Ł. Kurdybacha,
Zawód nauczyciela w ciągu wieków,
Warszawa 1948, s. 1; W. Wołoszyn-Spirka,
W poszukiwaniu realistycznych podstaw moralnego postępowania nauczyciela,
Bydgoszcz 2001, s. 87.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin