Faustus z Riez - Opera omnia.odt

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project

to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject

to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books

are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the

publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the

public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to

prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for

personal, non-commercial purposes.

+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine

translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the

use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find

additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just

because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other

countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of

any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner

anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers

discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web

at |http : //books . qooqle . com/

\

cssl I I

Harvard CoUege

Library

FROM THE FUND GIVEN BY

Stepken Salisbury

CUu of 1 S 1 7

OF WORCESTEK, M ASSACHUSETTS

Fur Grcek «nd Litin LiteratMre

1

1 ' ^ _4. ^ L' ' ( '' '

COfiPVS

8CRIPT0RVM ECCLE8IA8TIC0RVM

LATINORVM

EDITVM CONSILIO ET IMPEN8I8

ACADEMIAE LITTERARVM CAESAREAE

VINDOBONENSIS

VOL. XXI

FAVSTI KEIENSIS ET KVEICII OPEKA

EX RECENSIONE

AV6VSTI ENGELBRECHT:

PROLEGOMENA. FAVSTI DE GRATLA LIBRI H. DE SPIRITV

SANCTO LIBRI H. EPISTVLAE. SERMONES PRAETER

PSEVDO-EVSEBIANOS. DE RATIONE FIDEL

RVRICn EPISTVLAE. INDICES.

PEAGAE VINDOBONAE LIPSIAE

F. TEMPSKY. p TEMPSKY 6. FREYTAG.

BIBLIOPOLA ACADEHL&B UTTERARYH CAESAREAE VnTDOBONENSIS.

MDCCCLXXXXL

FAVSTI REIENSIS

PRAETER SERMONES PSEVDO-EVSEBIANOS

OPERA

ACCEDVNT KVEICII EPISTVLAE

RECENSVIT, COMMENTARIO CRITICO INSTRVXIT,

PROLEGOMENA ET INDICE8 ADIECIT

AVGVSTVS ENGELBRECHT

PRAGAE VINDOBONAE LIPSIAE

F. TEMPSKY. F. TEMPSKY G. FBEYTAG.

BIBMOPOLA ACADeHIAE LITTEKARYII VAISARIiAE TINDOBOHENSIS.

MDCOOI.XXTXI.

l

•^ /\

VI9D0B0NAE. TTPI8 DESCRIPSIT AD0LPHV8 R0LZHAV8EK.

PROLEGOMENA.

CAP. I. DE VITA ET SCRIPTIS FAVSTI EPISCOPI

REIENSIS.

De uita et scriptis Fausti disputaturus primum eos libros

enumerare constitui, in quibus eadem materia plus minus accu-

rate atque ita quidem, ut ex unoquoque libro aliquantum red-

undet utilitatis, tractatur, quam ob rem procedente disser-

tatione nostra ut breues esse possimus in laudandis singulis

libris, hic eos uno obtutu componimus. atque digni, qui affe-

rantur, hi sunt: Casimirus Oudin, Commentarius de scripto-

ribus ecclesiae antiquis, Francofurti ad Moenum 1722, I 1291 —

1317. — Lenain de Tillemont, M^moires pour servir k This-

toire eccl6siastique des six premiers siteles, Venetiae 1732,

XVI 408—436. — Histoire lit6raire de la France par des

religieux Benedictins de la congregation de s. Maur, Parisiis

1735, n 585-619. - Dom Kemi Ceillier, Histoire g^n^rale

des auteurs sacr^s et eccl^siastiques, Parisiis 1748, XV 157 —

189. — loannes Stilting, ,de s. Fausto episcopo', Acta sanc-

torum Septembris (Antuerpiae 1760) VII 651—714. — Bruno

Krusch, ,de Fausto episcopo Reiensi*, Monumenta Germaniae

historica, Auctorum antiquissimorum uol. Vin, Berolini 1887,

p. Lini— LXI. — Praeterea ipsi nos tribus commentationibus

de Fausto Beiensi eiusque scriptis egimus: Studien uber die

Schriften des Bischofes Yon Reii Faustus. Ein Beitrag zur spat-

lateinischen Literaturgeschichte (I. Die Ueberlieferung der zwei

Bucher des Faustus.uber die Gnade p. 5—27. II. Faustus der

Verfasser der zwei BQcher uber den heiligen Geist p. 28—46.

VT Prolegomena.

III. Ueber die Predigten des Faustus und ihre Echtheit p. 47 —

104), Vindobonae 1889. — Kritische TJntersuchungen tiber

wirkliche und angebliche Schriften des Faustus Keiensis, in

Ephemeride gymnasiorum Austriacorum 1890, p. 289 — 301.

— Beitrage zur Kritik und Erkiarung der Briefe des Apolli-

naris Sidonius, Faustus und Buricius, in eadem Ephemeride

gymn. Austr. 1890, p. 481—497 et 677—699.

Faustum ortit Britannum, habitaculo Reiensem fuisse Alci-

mus Auitus in epistula ad Gundobaduni regem (p. 30, 1

Peiper) tradit et Apollinaris Sidonius in epistula ad ipsum

Faustum scripta (VIIII 9 p. 157, 7 Luetiohann) de Britannis

ut Fausti popularibus uerba facit, quare nulla fides habenda

est uerbis Possessoris episcopi Africani, qui de Fausto quodam

natione Gallo^ Reginae ciuitatis episcopo (Migne, Patrol. lat.

LXin 489) disputat non id agens, ut patriam Fausti, quam

episcopus Africanus Constantinopoli exsulans minime curabat,

indicet, sed ut in Gallia Faustum illum uitam degere significet.

eadem ratione Facundus Hermianensis episcopus in libro contra

Mocianum Faustum Gallum appellat (Migne, Patrol. lat. LXVII

855). sunt autem, qui Faustum in Gallia Aremorica uel Bri-

tannica, quae hodie Bretagne dicitur, natum esse et contraria

illa ueterum scriptorum testimonia hoc modo consociari posse

existiment, de quibus conferendus est Stilting 1. 1. 654 sq. sed

cum unus Auitus, Fausti fere aequalis et Viennensis in Gallia

ecclesiae episcopus, inter patriam et habitaculum Fausti diserte

distinguat, quod eum facere uix opus erat, si Faustus in Gallia

Aremorica natus erat, eique Sidonius testis, Fausti amicus fide

dignissimus, assentiatur, Faustum in Britannia insula natum

esse pro certo habemus.

Quo anno Faustus natus sit, quamuis proditum non sit,

tamen ineunte saeculo quinto eum natum esse facile per con-

iecturam assequemur, si reliquas uitae eius rationes pei^pen-

derimus. anno enim 433 eum abbatem Lerinensem factum esse

cum inter omnes constet et praesto nobis sint epistulae a Fausto

circa annum 480 in exsilio scriptae, in quibus tamen de grauis

senectutis incommodis ne uerbum quidem reperitur, adducor,

ut Faustum non multo ante annum 410 natum esse statuam,

Prolegomena. VII

imde consequens est, ut sat iuuenili aetate monasterium Leri-

nense regere coeperit. quae si recte disputata sunt, opus illud

de gratia et libero arbitrio (anno fere 473 uel certe ante

a. 475) Faustus sexagenarius fere conscripsit, id quod procul

dubio magis placet quam sententia illorum, qui Faustum anno

390 uel 400 natum esse contendunt non cogitantes ueri simile

non esse Faustum opus suum potissimum maioris molis et

doctrina plenum septuagenarium uel etiam octogenarium com-

posuisse.

Matris Fausti mentionem facit Sidonius in carmine eucha-

rktico XVI 84 ad Faustum scripto:

omnibus attamen his sat praestat, quod uoluisti,

ut sanctae matris aanctum quoque limen adirem,

quae uerba de spiritali matre i. e. ecclesia intellegenda esse

ita, ut significetur Sidonium a Fausto ad uitam ecclesiasticam

adductum esse, Eruschius censet. sed cum Sidonius pergat:

derigui, fateor, mihi conscius atque repente

tinxit adorantem pauido reuerentia uultum;

nec secus intremui, quam si me forte Rebeccae

Israel aut Samuel crinitu^ duceret Annae,

carnalem Fausti matrem grandaeuam a Sidonio laudari in pro-

patulo est.

Quodsi Faustus p. 218, 7 Memorium presbyterum fratrem

suum dicit et p. 195, 13 scribit: jilium meum Eminentium,

dtUce decus nostrum, patemo sospitamus affectu, haec cogna-

tionis nomina sine dubio spiritali sensu intellegenda sunt.

Studiis philosophicis. Faustum iuuenem operam dedisse Si-

donius fusius praedicat (p. 158, 10 sqq. L.) neque tamen ex

uerbis illius 1. 15: sius in palaestris exerceris urbanis suspi-

cari licet Faustum, priusquam monasterium adiret, in causis

forensibus uersatum esse, cum uerba sequentia haec (sc. phi-

losophia) Athenaei consors satis ostendant scholas philoso-

phieas, ubi primis litterarum elementis imbutus est, priusquam

monasterium peteret, palaestrarum uoce esse significatas, nisi

forte Reios intellexit Sidonius, cum uerba feeit de palaestiis

Vni Prolegomena.

urbanis, uelut alio loco ad Faustum scribens palaestrae uoce

utitur ita, ut de scholis philosophicis accipi nequeat, p. 151, 25:

precum peritus inaulanarum, quas de palaestra congrega-

tionis hereitiitidis et de senatu Lirinensium cellulanorum in

urhem quoque, cuius eccleaiae sacra superinspicis, transtulisti,

Quando Faustus ad monasterium Lerinense accesserit, igno-

ramus, sed iam temporibus Honorati fundatoris et primi huius

coenobii usque ad annum 426 abbatis, quo anno is Patroclo

Arelatensi episcopo occiso (cf. Prosperi chronicon ad h. a.)

successit, Lerini eum degisse alio loco exposuimus (Studien

tiber die Schriften des Bischofes von Reii Faustus, Vindo-

bonae 1889, p. 73). fuisse enim Faustum admodum iuuenem,

cum Lerinum se contulit, ex eius dicendi genere colligitur,

quod sapit scholam monasterialem, ut postea fusius explana-

bimus. qui Honorato Lerini successit s. Maxinius, septem

plenos annos abbatem fuisse (usque ad annum 433) ipse Fau-

stus in homilia de s. Maximo Beiensi habita (Bibl: Patr. Max.

Lugd. VI 655) tradit, Maximum autem ad episcopatum Reiensem

prouectum Faustum excepisse Sidonius dicitin carmine XVI 112:

fuerit quis Maximus ille,

urbem (sc. Reios) tu (sc. Fauste) cuius monachosque (sc.

Lerinenses) antistes et abbas

bis mccessor agis,

itaque a. 433 Faustum abbatem Lerinensem factum esse constat.

Flurimis eiusdem carminis Sidoniani locis Faustum Lerini

summa in se austeritate fuisse edocemur, quam magni aesti-

matam esse ab aequalibus inde perspicimus, quod Hilarius

episcopus Arelatensis, cum Lerinum uenisset ad s. Caprasium

aetate confectum uisendum, Faustum presbyterum pariter et

abbatem ita honorauit, ut inter ee et sanctos sacerdotes Theo-

dorum (episcopum Foroiuliensem?) et Maximum (episcopum

Reiensem) medium compulerit residere (uita s. Hilarii c. 9,

Migne, Patr. lat. L 1230).

Fost annum 449, quo Hilario mortuo Rauennius episcopus

Arelatensis factus est, et ante annum 462, quo Leontium

Rauennii successorem iam episcopum Arelatensem fuisse con-

Prolegomena. IX

stat (cf. Jaff6' nr. 562), concilium a Kauennio Arelate con-

gregatum est ad discordias componendas, quae essent inter

Theodorum episcopum Foroiuliensem monasteriique Lerinensis

patronum, qui maiora in Lerinenses iura amplectebatur, et

Faustum eius monasterii abbatem. quo concilio statutum est,

ut res spiritales tantummodo episcopo competerent, laica autem

monasterii congregatio ad curam abbatis pertineret (cf. Col-

lectio conciliorum Galliae, editio Maurina, Parisiis 1789, 1 579).

Maximo mortuo Faustus episcopus Keiensis factus est, id

quod ex uersibus Sidonii supra allatis coUigimus. quo anno

Faustus Maximo successerit, non liquet, sed a. 462 eum epi-

scopum iam fuisse ex actis concilii de causa Hermetis episcopi

Romae a s. Hilario papa congregati perspicimus, cui Faustus

et Auxanius episcopi ab episcopis Gallicis legati praesederunt

(Conc. Gall. coll. I 606). iamcum minime ueri simile esse ui-

deatur episcopum nuper demum ordinatum Romam legatum

esse, ut omnium prouinciarum Galliae episcoporum partes una

eum Auxanio susciperet, Faustus per aliquot annos episcopatu

fnnctus sit, priusquam Romam legaretur, necesse est, ita ut

libenter adstipulemur iis, qui eum anno 452 episcopum factum

esse contendunt. accedit quod in epistula s. Hilarii papae, qua

respondit a. 464 episcopis Gallicis, qui ad causam s. Mamerti,

qui Deensibus episcopum ordinauerat, quod ad se spectare

episcopus Arelatensis conteodebat, examinandam Leontio prae-

sidente synodum congregauerant, Faustus est inter uiginti

episcopos nonus (Conc. Gall. coll. I 609) et, si ordinem, quo

singuli episcopi facti sunt, chronologicum seruatum esse in hac

ennmeratione nominum statuimus, hinc quoque Faustum per

c^mplures iam annos episcopum fuisse elicimus.

Quem ad modum Faustus Reiis se gesserit, ex epistulis ali-

qnot et carmine eucharistico Sidonii comperimus, qui germanuni

suum a Fausto educatum esse^) (carm. XVI 72) neque nouae

dignitatis obtentu rigorem ueteris disciplinae Lerinensis rela-

xatum esse (p. 152, 1 L.) tradit. eximiara gloriam Faustus

*) Ceterum si qiiis Sidonii fratrem a Faiisto iam Lerini sanotis disci-

plinis imbutnm esse dizerit, uiz me habebit aduersarium.

X Prolegomena.

...