10. październik.pdf

(3410 KB) Pobierz
aptekarz polski
ISSN 1899-8445
AP EKARZ
POLSKI
Nr 170 (148e), październik 2020
PO RY DN IA
A PR ZYJMO WAN IE LEKÓW
S ZC Z EP I ON K I P R ZE CI W G RY P I E J A KO
C H O RO B IE S E ZO N O W E J (2 0 2 0 /2 0 2 1 )
CZ Y M J E S T S I B O
I CZ Y M A ZW I Ą Z E K Z IB S?
WY DA WCA
Naczelna Izba Aptekarska
ul. Długa 16
00-238 Warszawa
tel. 22 635 92 85
nia@nia.org.pl
Aut o r zy
mgr farm. Gabriela Bielecka-Papierz
dr hab. n. farm. Barbara Budzyńska
dr n. farm. Ewa Gibuła-Tarłowska
dr hab. n. farm. Ewa Kędzierska
dr hab. n. farm. Urszula Kosikowska
mgr farm. Jolanta Maciejewska
mgr farm. Aleksandra Mroczkowska
mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska
mgr farm. Olga Wronikowska
mgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka
R EDA KTOR NA CZ EL NY
Michał Gondek
R E DA KCJ A
ME RYTORYCZN A
dr hab. n. farm. Tomasz Baj
mgr farm. Olga Sierpniowska
ZDJ ĘC IA
Chroma Stock
Unsplash
Canva
Swifticons (flaticon.com)
KO NTA KT
redakcja@aptekarzpolski.pl
3
CHCESZ OPUBLIKOWAĆ
od reda kcji
swój artykuł
na łamach aptekarza polskiego?
Najnowsze e-wydanie
Aptekarza Polskiego. Pisma Naczelnej Izby Aptekarskiej
otwiera artykuł dr hab. n. farm. Urszuli Kosikowskiej. Autorka podejmuje temat
niezwykle istotny w obecnej sytuacji epidemicznej: możliwości czasowego
nakładania się dwóch epidemii o podobnym obrazie klinicznym – grypy i COVID-19.
Z kolei mgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy
„wyścig szczepionkowy” doprowadzi do uzyskania bezpiecznej i skutecznej szcze-
pionki przeciw COVID-19.
Dr hab. n. farm. Barbara Budzyńska oraz mgr farm. Olga Wronikowska
przedstawiają etiologię, diagnostykę oraz możliwe sposoby łagodzenia symptomów
występujących w przebiegu zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Czym jest SIBO i jaki ma związek z IBS? Artykuł mgr farm. Jolanty Maciejewskiej
przybliża temat diagnostyki i sposobów leczenia tego zaburzenia.
Zapraszamy do lektury!
NAPISZ DO NAS!
REDAKCJA@APTEKARZPOLSKI.PL
Michał Gondek
redaktor naczelny
dr hab. n. farm. Tomasz Baj
mgr farm. Olga Sierpniowska
4
5
Aptekarz Polski nr 170 (148
e
)
Aptekarz Polski nr 170 (148
e
)
SPIS treści
SPIS treści
08
26
45
58
SZ C ZE P I E NI A PR Z ECIW G RYPIE
J AKO CH O RO B IE S EZ ON OW EJ
(20 20 /2 0 2 1 )
dr hab. n. farm. Urszula Kosikowska
po ry dn i a a p r zyj mo wa ni e
l ekó w
mgr farm. Aleksandra Mroczkowska
rec ep tura ok iem pr ak ty ka :
j es i e n ny bl ues - nie ży ty
no s a , zat ok i s kóra twarz y
p o d ma se czk ą
mgr farm. Barbara Pandyra-Kowalska
pan ora m a s am or z ąd u
redakcja Aptekarza Polskiego
15
C ZY M JES T ŻY W IE NIE
P O Z A J EL ITOW E ?
mgr farm. Gabriela Bielecka-Papierz
61
tes t w ied zy
redakcja Aptekarza Polskiego
32
czym je st s i b o i c z y m a
z w i ą zek z i b s?
mgr farm. Jolanta Maciejewska
50
s ł o d ki s pos ób n a odp or noś ć
dr n. farm. Ewa Gibuła-Tarłowska
dr hab. n. farm. Ewa Kędzierska
20
szcz e p i e ni a i s z cz e pion ki
w wa l ce z pan de m ią
mgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka
38
w sp ó ł c ze sne sp o jr ze ni e
n a zes p ół n ap i ę c i a
pr z ed mi e si ącz ko we g o
mgr farm. Olga Wronikowska
dr hab. n. farm. Barbara Budzyńska
6
7
08
Szczepienia przeciw grypie jako
chorobie sezonowej (2020/2021)
Temat szczepionek przeciwko grypie oraz bezpieczeństwa,
skuteczności i przydatności ich stosowania jest wyjątkowo
aktualny w sezonie grypowym (jesień-zima) 2020/2021,
gdy istnieje możliwość czasowego nałożenia się dwóch
epidemii chorób o podobnych objawach i przebiegu - grypy
i COVID-19. Świadomość tych zagrożeń spowodowała
znaczny wzrost zainteresowania szczepieniami przeciw
grypie w porównaniu z poprzednimi latami.
W potocznym rozumieniu „grypą” na-
zywa się przeziębienia powodowane
w okresie jesienno-zimowym przez inne
wirusy (np. rinowirusy, adenowirusy,
wirusy RSV). Tymczasem grypa jest
ostrą, bardzo zaraźliwą, przenoszoną
drogą
kropelkową
lub
kontaktową,
wirusową infekcją układu oddechowe-
go, manifestującą się często ciężkim
przebiegiem oraz takimi objawami jak
m.in. wysoka gorączka, dreszcze, bóle
głowy, mięśni i stawów, uczucie wy-
czerpania i ogólnego osłabienia. Może
również być śmiertelna. Wywołują ją 2
główne typy (A i B) wirusa grypy (Influ-
enza A virus, Influenza B virus,
rodzina
Orthomyxoviridae,
virus).
rodzaj
Influenza-
antygenami,
Najważniejszymi
i neuraminidaza (N, NA; upłynnia śluz
na błonach śluzowych, ułatwia łączenie
się HA z receptorami komórek gospo-
darza i uwalnianie wirusa z atako-
wanych komórek). W ludzkich wirusach
grypy występują trzy podtypy HA
(H1, H2, H3) i dwa podtypy NA: N1
i N2. Duża zmienność wirusów grypy,
zwłaszcza typu A, jest związana m.in.
z mutacjami w wirusowym RNA oraz
zmianami
w
sekwencji
HA
i
NA.
Najczęściej występujące wirusy grypy
zakaźne dla ludzi należą do podtypu
A(H3N2) i pandemicznego A(H1N1).
Jednak w ostatnich latach coraz większe
zagrożenie, zwłaszcza dla młodych ludzi
i osób starszych, występuje ze strony
wirusa typu B, który nie ma potencjału
pandemicznego, ale podzielił się na
dwie
antygenowo
odmienne
linie
Yamagata i Victoria. Zakażenie jednym
szczepem wirusa nie uodparnia na
zakażenie innymi typami czy podtypami
tego drobnoustroju.
których budowa determinuje podtypy
wirusa, są glikoproteiny powierzchnio-
we: hemaglutynina (H, HA; umożliwia
adsorpcję
wirusów
do
receptorów
komórki zakażanego organizmu, induku-
je powstawanie swoistych przeciwciał)
8
Zgłoś jeśli naruszono regulamin