Swieżawski Sf. Dzieje filoz. europ. w XV T.6.pdf

(26029 KB) Pobierz
STEFAN
SW1EŻAWSKI
DZIEJE
FILOZOFII
EUROPEJSKIEJ
W
XV
WIEKU
TOM
VI
CZŁOWIEK
W
A
RSZAWA
1983
lnspiravit
Deus
hor
spiraculum
in
creaturam...
ul
sic
fieret
creatura
capax
huius
spiraculi
(Tchnął
Bóg
to
tchnienie
w
jestestwo
stworzone,
aby
w
ten
sposób
stworzenie
stało
się
zdolne
do
przyjęcia
tego
tchnienia)
Mikołaj
z
Kitzy
Et
tamen
nos
sumus
domini
slellannn
(A
jednak,
to
my
jesteśmy
panami
gwiazd)
Marcin
Luter
SPIS
TREŚCI
Przedmowa
do
tomu
VI
............................
....
.................................
11
I.
ARYSTOTELESOWSK1E
I
PLATOŃSKIE
ELEMENTY
W
KRYSTALIZU­
JĄCYCH
SIĘ
NURTACH
FILOZOFII
CZŁOWIEKA............................
14
1.
Różne
tendencje
w
obrębie
filozofii
człowieka.................
2.
Awerroizm
i
aleksandryzm
jako
interpretacje
Arystotelesowej
nauki
o
duszy
3.
Opozycja
wobec
awerroizmu
i
aleksandryzmu
.
...................
.
-
4.
Arystotelizm
chrześcijański
i
jego
krytyka..................................................
5.
Krytyczne
podejście
do
poglądów
Arystotelesa.................
.
.
.
6.
Natura
duszy
.....................
7.
Dusza
i
ciało
.
...
........................
.
....
8.
Dusza
i
jej
władze..................................................................................
.
.
14
20
31
42
48
52
62
72
II.
KONCEPCJE
ANTROPOLOGICZNE
W
PERSPEKTYWIE
SKRAJNEGO
SPIRYTUALIZMU............................................................................................
1.
2.
3.
4.
79
Demonologia:
duchy
dobre
i
złe
...
Inteligencje
—
intelekt
ludzki..........................
Intelekt
możnościowy
i
czynny;
problem
idei
Zmysły
zewnętrzne
i
wewnętrzne
.
.
.
.
...
.
.
........................
...
...................
......................................
79
91
104
119
III.
TENDENCJE
MONOLITYCZNE
I
NATURALISTYCZNE
W
ANTROPO­
LOGII.
GODNOŚĆ
CZŁOWIEKA...........
133
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tendencje
dualistyczne:
dychotomia
i
trychotomia
w
człowieku
Dążenie
do
przezwyciężenia
dualizmu
antropologicznego
Medycyna
a
antropologia
filozoficzna
....
....
Przejawy
życia;
człowiek
a
zwierzę
....
. .
Ciało
ludzkie; różne
jego
pojęcia
i
odmiany
.
...
Ciało
ludzkie;
władze
i
właściwości
cielesne
.
.
.
Wspaniałość
i
godność
człowieka
.
...................
Niektóre
racje
godności
człowieka
...................
.
.
.
.
.
■
.
. .
.
.
133
141
154
162
168
177
185
193
IV.
NIEŚMIERTELNOŚĆ
DUSZY...............................................................................
1.
205
2.
3.
4.
5.
Problem
nieśmiertelności
duszy
jako
jeden
z
naczelnych
tematów
ówczes­
nego
uczonego
piśmiennictwa
...................................................................
205
Przyczyny
ożywienia
problemu
nieśmiertelności
duszy.....................................
213
Tematyka
związana
z
problemem
nieśmiertelności
duszy
............................218
Spory
na
temat
nieśmiertelności.
Kontrowersje
dotyczące
poglądów
Pompo-
nazziego
.......................................................................
229
Spory
na
temat
nieśmiertelności.
Różne
problemy
i
poglądy.....................
24!
K
V.
CZŁOWIEK
WYZWALAJĄCY
SIĘ
SPOD
WŁADZY
KOSMOSU:
PROBLEM
ASTROLOGII............................................................................................................
251
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Astrologia
—
jej
znaczenie
i
nauczanie
.
.
. .
.
.
.
.
.
Horoskopy,
prognostyki,
proroctwa...............................
Różnoraki
wpływ
ciał
niebieskich...............................
...
Wpływ
astralny
na
środowisko
ziemskie.....................
.
Wpływ
ciał
niebieskich
na
człowieka
i
na
jego
dzieje...................
Wpływ
ciał
niebieskichna
religie
i
na
dzieje
Zbawienia.............................
Problem
determinizmu
astralnego
..............................................
Krytyka
i
obrona
astrologii
....
.
.
.................................
251
259
263
267
270
273
280
284
VI.
CZŁOWIEK
WYZWALAJĄCY
SIĘ
SPOD
WŁADZY
KOSMOSU;
PRO­
BLEM
MAGU
.................................................................................
295
1.
2.
3.
4.
5.
VII.
Istota
magii,
jej
zadania
i
znaczenie
......
........................
Odmiany
magii
i
obowiązujące
w
niej
zasady.............................................
Zwolennicy
i
przeciwnicy
magii....................................................................
W
kręgu
praktyk
magicznych
...............................................
Subiektywizm
filozoficzny
i
jego
powiązania
z
postawą
magiczną
.
.
.
295
303
312
321
327
339
339
344
350
355
362
CZŁOWIEK
WYZWALAJĄCY
SIĘ
SPOD
WSZECHWŁADZY
FATUM;
WOLNOŚĆ
I
KONIECZNOŚĆ................
.
.
...
1.
2.
3.
4.
5.
Zagrożenie
ze
strony
skrajnego
determinizmu
.....
.
.
Między
fortuną
i
fatum.....................
.
.
................................................
Przeznaczenie
i
wolność...................................................................................
Wolność
—
Opatrzność
—
cud.........................................................................
Spór
o
przyszłe
wydarzenia
przygodne
. .
...................
.
VIII.
CZŁOWIEK
WYZWALAJĄCY
SIĘ
SPOD
NACISKU
PRAGNIEŃ
I
NA­
MIĘTNOŚCI;
ROLA
UCZUC...................................
372
1.
2.
3.
4.
5.
Problem
uczuć
...................
.
. .
.
...
Echa
doktryn
stoickich
i
epikurejskich
...
. .
Miłość
—
jej
rola
i
odmiany.........................................
Wola
—
sprawa
jej
prymatu.........................................................................
Wolność
woli
.................................................................................................
372
377
383
393
403
IX
CZŁOWIEK
WYZWALAJĄCY
SIĘ
OD
POKUSY
PRZECIĘTNOŚCI;
CHRYSTOLOGICZNY
PROGRAM
WIELKOŚCI
CZŁOWIEKA.................
412
1.
2.
3.
4.
Chrystologia jako
dział
filozofii;
natura
i
osoba
Chrystusa............................412
Wątki
chrystologiczne
związane
z
problematyką
filozoficzno-antropologiczną
419
Problem
natury
ludzkiej
w
świetle
prawdy
wiary
o
grzechu
pierworodnym
431
Chrystus
tako
jedyne
urzeczywistnienie
wzoru
doskonałego
człowieka
.
.
441
.
.
.
Wykaz
literatury
Spis
ilustracji
.
.
...................
...................
.
452
.
........................ ................................
............................
477
Skorowidz
imienny
....
...................
479
Skorowidz
rzeczowy..................................................................................................................
494
Errata
do
tomu
V
...................................................................................................
508
PRZEDMOWA
DO
TOMU
VI
Oddając
VI
tom
tego
studium
w
ręce
Czytelników
mam
świadomość,
że
za­
warta
w
nim
treść
dotyczy
ostatniego
z
wielkich
działów
refleksji
filozoficznej
i
historycznej
zamierzonego
szkicu
dziejów
doktrynalnych
europejskiego
wieku
XV.
Ten
bowiem
tom,
a
także
następny
mają
dać
zarys
ówczesnych
koncepcji
człowieka,
a
także
zasad
kierujących
jego
postępowaniem
jednostkowym
(jako
osoby)
i
zbio­
rowym
(jako
wspólnoty).
Chodzi
tu,
jednym
słowem,
o
rozważania
na
temat
re-
!<num
hominis
w
szerokim
rozumieniu
tego
wyrazu:
zarówno
o
filozoficzną
antro­
pologię
(tom
VI),
jak
i
o
filozoficzną
etykę
jednostkową
i
społeczną
(tom
VII).
—
Rodzi
się
tu
pytanie
zasadnicze:
dlaczego
filozofia
człowieka
została
w
tej
mo­
nografii
syntetyzującej
umieszczona
na
końcu,
poprzedzona
rozważaniami
z
za­
kresu
dziejów
koncepcji
poznania,
naukoznawstwa,
metafizyki,
teologii
naturalnej
i
filozofii
przyrody?
Przecież
problematyka
dotycząca
człowieka,
a
zwłaszcza
filo­
zoficzna
refleksja
antropologiczna
wysuwają
się
—
dziś
zwłaszcza
—
tak
bardzo
na
czoło
wszystkich
rozważań
z
zakresu
filozofii,
że
prymat
filozofii
człowieka
wśród
wszystkich
dyscyplin
filozoficznych
wydaje
się
niewątpliwy.
Również
w
mo­
jej
własnej
formacji
filozoficznej
tematyka
antropologiczna
stanowiła
przez
wiele
lat
główny
przedmiot
zainteresowań
i
jak
gdyby
etap
wstępny
i
podstawowy,
przy­
gotowujący
do
dalszych,
pogłębionych
studiów
filozoficznych.
W
pięknym
liście
przysłanym
mi
z
okazji
siedemdziesiątej
rocznicy
moich
urodzin
pisze
o
tym
Ks.
Prof.
Leszek
Kuc,
wspominając
odbywane
pod
moim
kie­
runkiem
studia
filozoficzne
na
Katolickim
Uniwersytecie
Lubelskim.
Oto
jego
sło­
wa:
Studia
u
Profesora
miały
...
charakter
terminowania
w
warsztacie.
Trzeba
było
zaprawić
się
najpierw
w
antropologii
filozoficznej.
Przezwyciężyć
nawyki
dualizmu.
Zostawić
za
sobą
wszelką
pogardę
dla
cielesności.
Nauczyć
się,
że
dusza
ludzka
jest
jedyną
formą
substancjalną
człowieka.
Z
trudem
zrozumieć
tezę
o
commen-
suratio
animae
ad
hoc
corpus,
co
duszy
w
istnieniu
samodzielnej
nie
tylko
nie
odbiera
jej
niematerialności,
ale
przeciwnie,
wraz
z
nieśmiertelnością
zapewnia
ca­
łemu
człowiekowi
jego
nienaruszoną
tożsamość
osobową.
Co
więcej,
otwiera
nie­
dostępną
filozoficznie
jako
fakt,
dobrze
jednak
ufundowaną
strukturalnie, pers­
pektywę
zmartwychwstania
w
takim
samym,
czy
wręcz
w
tym
samym
ciele.
—
Istotnie,
mając
możność
przez
wiele
lat
stykać
się
bliżej
i
dogłębnie
z
klasycz­

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin