Aldona Skudrzyk, Elżbieta Rudnicka-Fira - Dialektologia. Materiały pomocnicze.pdf

(21483 KB) Pobierz
Dialektologia
Materiały pomocnicze
Aldona Skudrzyk
Elżbieta Rudnicka-Fira
konteksty
socjolingwistyczne
i etnolingwistyczne
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Katowice 2010
Redaktor serii: Językoznawstwo Polonistyczne
Olga Wolińska
Recenzenci
Stanisław Dubisz
Kazimierz Ożóg
Jerzy Sierociuk
Urszula Sokólska
Spis treści
Wprowadzenie
(Aldona
Skudrzyk,
Elżbieta Rudnicka‑Fira)
Dialektologia i inne nauki
(Kwiryna
Handke)
Problemy współczesnej dialektologii
(Jerzy
Sierociuk)
Część pierwsza
11
14
18
KONTEKSTY SOCJOLINGWISTYCZNE
1. Wybór tekstów gwarowych
Śląsk
Opowieść z Knurowa
ł
O morze (Góra Świętej Anny, Strzeleckie)
Mądrości ludowe (Dąbrówka Łubniańska na Opolszczyźnie)
Łodzią w dół Odry (Stobrawa, Opolskie)
By
e
ło mi trzi lata (Opolskie)
Jak to kiedyś było (Istebna)
Opowieść o Łazarzu (Istebna)
Opowieść o ubogiej (Istebna)
Sałasz na Girowej (Istebna)
Za piyrszi wojny (Jabłonków)
Nasz Chełm (Chełm Śląski, pogranicze Śląska i Małopolski)
Małopolska
Dawne stroje (Stare Bystre, Podhale)
O zbójnikach (Stare Bystre, Podhale)
ł
O Świéntém Łukasowi (Orawa)
Strajki chłopskie (Poręba Wielka, Nowosądeckie)
O okupacji (Poręba Wielka, Nowosądeckie)
Trudne dzieciństwo (Kasinka Mała)
Jag downi wesela obchodzili (Pcim)
Koń (Sucha Beskidzka)
Wspomnienia o Jakubie Bojce (Wola Żelichowska)
O Anielci (Dębno, Kieleckie)
25
25
25
26
26
28
28
29
29
30
30
32
32
33
33
34
35
36
36
37
37
38
40
40
5
O chorobach (Książnice Wielkie, Kieleckie)
Prządki (Zakrzew, dawny powiat Krasnystaw)
Wielkopolska
Godka łe jaskůłce (Kwiatków, Wielkopolska właściwa — Kaliskie)
O szkole (Gorzupia, powiat krotoszyński, Wielkopolska właściwa)
O pieczeniu chleba (Gorzupia, powiat krotoszyński, Wielkopolska właściwa)
Ło moim nauczycielu (Ostrowąż w gminie Ślesin, Konińskie)
Wspomnienia (Kujawy)
Chodzenie z kozą — psoty i wróżby (Łąkorz koło Nowego Miasta Lubawskiego, Toruń-
skie)
O dawnym sposobie tuczenia gęsi (Kociewie)
Łe sinółszku (Krajna)
Mazowsze
Było to jesce przed wojnu (Stare Bródno, dawny powiat warszawski)
Jedan chłob wius (Stare Bródno, dawny powiat warszawski)
Kedi ja buł małi dzieciak (Brodowo, powiat działdowski, Mazury Zachodnie)
Chodzenie z gwiazdą (Pupki, gmina Łyse, Łomżyńskie)
O Sybilii (Adamusy, gmina Łyse, Łomżyńskie)
Dekorowanie mieszkań (Zdunek w Ostrołęckiem, północna część Kurpiów)
Wypiekanie nowego latka (Zdunek w Ostrołęckiem, północna część Kurpiów)
Jesce nie bą
dzie pogodi (Burakowskie, powiat węgrowski)
Jes takie śfyńskie bagno (Burakowskie, powiat węgrowski)
O krolu Erodzie (Filipów, Suwalszczyzna)
Wyrób masła i jego ważenie (Macharce, gmina Płaska, Augustowskie)
O leczeniu zębów (Macharce, gmina Płaska, Augustowskie)
Kaszuby
Teksty kaszubskie z Prusewa
42
43
44
44
45
45
45
47
48
48
49
50
50
51
51
52
52
53
54
54
55
55
56
57
57
57
61
61
61
69
73
76
76
83
85
87
2. Ze zjawisk dialektalnych — wybrane zagadnienia
Przełączanie kodu i wyzbywanie się gwary
O słownictwie ludzi wyzbywających się gwary (Marian
Kucała)
Przełączanie kodu językowego, czyli socjolingwistyczne aspekty wzajemnego oddziały-
wania języka literackiego i dialektów (Halina
Kurek)
O szczególnym typie przełączania kodów w gwarach, czyli o świadomym wprowa-
dzaniu elementów literackich do rozmów z dziećmi (Halina
Kurek)
Z zagadnień leksyki gwarowej
O niewspółmierności leksykalnej między gwarą śląską a językiem ogólnopolskim
(na przykładzie słownictwa uczniów) (Helena
Synowiec)
O językowych zakłóceniach w porozumiewaniu się nauczyciela z uczniami na lekcji
(Helena
Synowiec)
Pomarańcza
i jej warianty rodzajowe (Maria
Brzezina)
Geografia nazwisk a zasięgi cech gwarowych (Bogusław
Kreja)
6
Zgłoś jeśli naruszono regulamin