Kodeks pracy - 2021.pdf

(1278 KB) Pobierz
©Kancelaria Sejmu
s. 1/167
Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141
U S T AWA
z dnia 26 czerwca 1974 r.
Kodeks pracy
1)
Preambuła (uchylona)
1)
Opracowano na
podstawie:
t.j.
Dz. U. z 2020 r.
poz. 1320.
Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw
Wspólnot Europejskich:
1) dyrektywy 83/477/EWG z dnia 19 września 1983 r. w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (druga dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz. Urz. WE L 263 z 24.09.1983,
z późn. zm.),
2) dyrektywy 86/188/EWG z dnia 12 maja 1986 r. w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie hałasu w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 137
z 24.05.1986),
3) dyrektywy 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu
poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 183
z 29.06.1989),
4) dyrektywy 89/654/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań
w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (pierwsza dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393
z 30.12.1989),
5) dyrektywy 89/655/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań
w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników
podczas pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989, z późn. zm.),
6) dyrektywy 89/656/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie minimalnych wymagań
w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia
ochrony osobistej (trzecia dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy
89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
7) dyrektywy 90/269/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
ochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów w przypadku
możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa pracowników (czwarta
szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L
156 z 21.06.1990),
8) dyrektywy 90/270/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory
ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)
(Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
9) dyrektywy 90/394/EWG z dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed
zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych podczas pracy
(szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz.
WE L 196 z 26.07.1990, z późn. zm.),
10) dyrektywy 91/322/EWG z dnia 29 maja 1991 r. w sprawie ustalenia indykatywnych wartości
granicznych w wykonaniu dyrektywy 80/1107/EWG w sprawie ochrony pracowników przed
13.01.2021
©Kancelaria Sejmu
s. 2/167
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników chemicznych, fizycznych
i biologicznych w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 177 z 05.07.1991),
11) dyrektywy 91/383/EWG z dnia 25 czerwca 1991 r. uzupełniającej środki mające wspierać
poprawę bezpieczeństwa i zdrowia w pracy pracowników pozostających w stosunku pracy na
czas określony lub w czasowym stosunku pracy (Dz. Urz. WE L 206 z 29.07.1991),
12) dyrektywy 91/533/EWG z dnia 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy
dotyczącym informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku
pracy (Dz. Urz. WE L 288 z 08.07.1992),
13) dyrektywy 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia w życie
minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach
tymczasowych lub ruchomych budów (ósma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16
ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
14) dyrektywy 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań
dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (dziewiąta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245
z 26.08.1992),
15) dyrektywy 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków
służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży,
pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 348
z 28.11.1992),
16) dyrektywy 93/104/WE z dnia 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji
czasu pracy (Dz. Urz. WE L 307 z 13.12.1993),
17) dyrektywy 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych
(Dz. Urz. WE L 216 z 20.08.1994),
18) dyrektywy 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego
urlopu rodzicielskiego zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych
i Pracodawców /UNICE/, Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych /CEEP/ oraz
Europejską Konfederację Związków Zawodowych /ETUC/ (Dz. Urz. WE L 145 z 19.06.1996),
19) (uchylony)
20) dyrektywy 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotyczącej ciężaru dowodu w sprawach
dyskryminacji ze względu na płeć (Dz. Urz. WE L 14 z 20.01.1998),
21) dyrektywy 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa
pracowników przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi w miejscu pracy
(czternasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)
(Dz. Urz. WE L 131 z 05.05.1998),
22) dyrektywy 99/70//WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie
pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych
i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz
Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC) (Dz. Urz. WE L 175 z 10.07.1999),
23) dyrektywy 1999/92/WE z dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie minimalnych wymagań
dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach
pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (piętnasta dyrektywa szczegółowa
w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 23 z 28.01.2000),
24) dyrektywy 2000/34/WE z dnia 22 czerwca 2000 r. zmieniającej dyrektywę 93/104/WE
dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy w celu objęcia sektorów i działalności
wyłączonej z tej dyrektywy (Dz. Urz. WE L 195 z 01.08.2000),
25) dyrektywy 2000/39/WE z dnia 8 czerwca 2000 r. ustanawiającej pierwszą listę indykatywnych
wartości granicznych narażenia na czynniki zewnętrzne podczas pracy – w związku
z wykonaniem dyrektywy Rady 98/24/WE w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa
pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy (Dz. Urz.
WE L 142 z 16.06.2000),
26) dyrektywy 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego
traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L 180
z 19.07.2000),
27) dyrektywy 2000/54/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy
13.01.2021
©Kancelaria Sejmu
s. 3/167
DZIAŁ PIERWSZY
Przepisy ogólne
Rozdział I
Przepisy wstępne
Art. 1.
Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców.
Art. 2.
Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę,
powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Art. 3.
Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała
osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.
Art. 3
1
.
§ 1. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności
w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą
jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do pracodawcy będącego osobą
fizyczną, jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności, o których mowa w tym przepisie.
Art. 4.
(uchylony)
Art. 5.
Jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują
przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi
przepisami.
Art. 6.
(uchylony)
(siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz.
WE L 262 z 17.10.2000),
28) dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe
równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000),
29) dyrektywy 2002/44/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie
ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko
spowodowane czynnikami fizycznymi (wibracji) (szesnasta dyrektywa szczegółowa
w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 177 z 06.07.2002),
30) dyrektywy 2003/10/WE z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie
ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane
czynnikami fizycznymi (hałasem) (siedemnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16
ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 42 z 15.02.2003),
31) dyrektywy 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia
ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE,
UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE (Dz. Urz. UE L 68
z 18.03.2010, str. 13).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie –
z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej – dotyczą
ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – wydanie specjalne.
13.01.2021
©Kancelaria Sejmu
s. 4/167
Art. 7.
(uchylony)
Art. 8.
Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze
społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia
społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za
wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
Art. 9.
§ 1. Ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się
przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych,
określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia
układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych,
regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
§ 2. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz
regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy
Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.
§ 3. Postanowienia regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla
pracowników
zbiorowych.
§ 4. Postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie
porozumień zbiorowych, regulaminów oraz statutów określających prawa i obowiązki
stron stosunku pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, nie
obowiązują.
Art. 9
1
.
§ 1. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, może być
zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów
prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy; nie dotyczy to
przepisów Kodeksu pracy oraz przepisów innych ustaw i aktów wykonawczych.
§ 2. Porozumienie, o którym mowa w § 1, zawiera pracodawca i reprezentująca
pracowników organizacja związkowa, a jeżeli pracodawca nie jest objęty działaniem
takiej
organizacji,
porozumienie
zawiera pracodawca i
przedstawicielstwo
pracowników wyłonione w trybie przyjętym u tego pracodawcy.
§ 3. Zawieszenie stosowania przepisów prawa pracy nie może trwać dłużej niż
przez okres 3 lat. Przepis art. 241
27
§ 3 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Pracodawca
inspektorowi pracy.
przekazuje
porozumienie
właściwemu
okręgowemu
niż
postanowienia
układów
zbiorowych
pracy
i porozumień
13.01.2021
©Kancelaria Sejmu
s. 5/167
§ 5. Przepisy § 1–4 nie naruszają przepisów art. 241
27
.
Rozdział II
Podstawowe zasady prawa pracy
Art. 10.
§ 1. Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu,
z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania
zawodu.
§ 2. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę.
§ 3. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego
zatrudnienia.
Art. 11.
Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez
względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli
pracodawcy i pracownika.
Art. 11
1
.
Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste
pracownika.
Art. 11
2
.
Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania
takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania
mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu.
Art. 11
3
.
Jakakolwiek
dyskryminacja
w zatrudnieniu,
bezpośrednia
lub
pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę,
religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie
etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub
nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy – jest
niedopuszczalna.
Art. 12.
(uchylony)
Art. 13.
Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki
realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa
w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za
pracę.
Art. 14.
Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy
o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych.
13.01.2021

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin