Podstawy gleboznawstwa.pdf

(900 KB) Pobierz
Podstawy gleboznawstwa
Spis treści
Powstawanie gleb
Zróżnicowanie gleb na kuli ziemskiej
Czynniki glebowe
2
Powstawanie gleb
Gleba
to prawie dwumetrowa warstwa składająca się z okruchów skał,
powietrza, wody, obumarłych szczątków organizmów, a także żywych roślin,
zwierząt i grzybów. Trudno znaleźć granicę pomiędzy jej składnikami, gdyż
wzajemnie się przenikają. Gleba zawiera wodę i pokarm dla różnorodnych
organizmów glebowych, które w niej żyją, a jednocześnie uczestniczą w
procesie jej tworzenia.
Większość roślin jest ukorzeniona w glebie i korzysta z wody, powietrza i
innych substancji, które w niej występują. Wiele zwierząt kopie w niej nory.
Z gleby korzystają też ludzie, którzy uprawiają na niej rośliny dla własnych
potrzeb.
W glebie można wyróżnić kilka warstw:
•
na powierzchni spoczywają
nierozłożone szczątki roślin i zwierząt,
•
poniżej znajduje się
próchnica
powstająca z rozkładu szczątków
roślin i zwierząt,
•
głębiej leży
warstwa wymywania,
z której wsiąkająca woda opadowa
wymywa różne substancje,
•
jeszcze głębiej znajduje się warstwa, gdzie woda osadza to, co zabrała
z wyższej warstwy – jest to
warstwa wmywania,
•
najniżej leży
warstwa skały macierzystej,
czyli tej, z której powstała
gleba.
3
Rys. Warstwy gleby widoczne na jej przekroju.
Żyzność gleby
to zawartość związków potrzebnych organizmom do wzrostu
i rozwoju zależy od wielu czynników.
Najważniejsze z nich to:
•
zawartość próchnicy,
•
wilgotność, temperatura i ilość powietrza zawartego w glebie.
Żyzna gleba jest bogata w próchnicę. Zawarte w niej związki są potrzebne
roślinom do rozwoju. Między jej grudkami istnieją przestrzenie, w których
znajdują się powietrze i woda, również wykorzystywane przez rośliny i inne
organizmy glebowe.
4
Organizmy glebowe
W glebie żyją tysiące organizmów, które uczestniczą w nieustannym
procesie jej tworzenia. Do zwierząt glebowych należą na przykład
dżdżownice. Mają wąskie, długie ciało podzielone na pierścienie. Nie mają
nóg – poruszają się, kurcząc i rozkurczając ciało. Żyją w glebie i żywią się
szczątkami roślin. Drążąc w glebie korytarze, spulchniają ją i sprawiają, że
dostają się do niej woda i powietrze (także do warstw położonych bardzo
głęboko). Dżdżownice oraz inne organizmy glebowe biorą więc udział w
tworzeniu gleb.
Skład gleby
Skład gleby zależy od rodzaju skały stanowiącej podłoże i ulegającej
procesom glebotwórczym (fizycznym i chemicznym), ilości próchnicy oraz
różnorodności żyjących w niej organizmów.
Około 45% objętości gleby stanowią substancje mineralne, około 25% gazy
(powietrze, tlenek węgla (IV) CO
2
, metan CH
4
, siarkowodór H
2
S, amoniak
NH
3
), 25% – woda i 5% – substancje organiczne. Skład gazów zależy od
zachodzących w glebie (z udziałem mikroorganizmów) procesów, w wyniku
których w warunkach beztlenowych powstają metan i siarkowodór. Istotną
cechą różniącą powietrze w glebie od powietrza atmosferycznego jest
znacznie wyższe (5–50 razy) stężenie CO
2
. W próchnicy przeważają
składniki organiczne, którymi są wszystkie żyjące w niej mikroorganizmy
oraz obumarłe części roślin i zwierząt.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin